Википедија

Kohabitacija

Договор две невенчане особе о животу заједно

Kohabitacija je pojam koji se odnosi na dogovor dve osobe koje nisu u srodničkim odnosima da žive zajedno, često kao deo emotivne ili seksualne veze. U politici, stanje vlasti do koga dolazi kada predsednik i premijer nisu iz iste političke stranke ili opcije. Kohabitacija može doprineti političkoj stabilnosti i kontroli samo ukoliko dve strane sarađuju, a često može biti uzrok političkih tenzija naročito u društvima u krizi.

U širem smislu, termin kohabitacije može da označava bilo koji broj ljudi koji žive zajedno. „Kohabitirati”, u širem smislu, znači „koegzistirati”.[1] Poreklo termina potiče iz sredine 16. veka, od latinske reči cohabitare, od co- „zajedno” + habitare „prebivati”.[1]

Socijalne promene koje dovode do povećanja zastupljenosti kohabitacije уреди

 
Procenat porođaja neudatih žena, nekoliko zemlja datih kao primer, 1980. i 2007[2]

U današnje vreme je kohabitacija uobičajena pojava među ljudima u zapadnom svetu.

U Evropi, skandinavske zemlje su bile prve da preuzmu vođstvo u ovom trendu, mada su mnoge zemlje od tada sledile trend.[3] Mediteranska Evropa je tradicionalno bila vrlo konzervativna, jer religija ima veliki uticaj. Do sredine 1990-ih, nivoi kohabitacije u ovom regionu ostali su niski, ali od tada se povećavaju.[4]

Tokom proteklih decenija, u zapadnim zemljama došlo je do povećanja broja nevenčanih parova koji žive zajedno. Istorijski gledano, mnoge zapadne zemlje su bile pod uticajem hrišćanskih doktrina o seksu, koje se protivi vanbračnoj kohabitaciji. Kako su se menjale socijalne norme, stanovništvo je postajalo sve manje dosledno takvim normama i neke hrišćanske denominacije u današnje vreme smatraju kohabitaciju prekurzorom braka.[5] Papa Franja je venčao kohabitirajući par koji je imao decu,[6] dok su bivši nadbiskup kenterberijski Rovan Vilijams[7] i nadbiskup od Jorka Džon Sentamu izrazili tolerantne stavove u pogledu kohabitacije.[8]

Poslednjih decenija visoke stope zastupljenosti žena u radnoj snazi, i široka dostupnosti visoko efikasnih dugodelujućih reverzibilnih kontraceptiva,[9] dovele su do toga da žene donose individualne odluke u pogledu svoje reproduktivnosti uz umanjeno oslanjanje na muške partnere u pogledu finansijske stabilnosti. Sve ove promene pogodovale su životnim aranžmanima koji su alternativa braku.[10]

U srednjoj i istočnoj Evropi, tokom kasnih 1980-ih i početkom 1990-ih, došlo je do velikih političkih promena, poput pada komunističkih vlada. Ta su društva ušla u novu eru povećane socijalne slobode, manje rigidnih pravila i manje autoritarnih vlada. Oni su uspostavili bliske interakcije sa Zapadnom Evropom, i znatan broj tih zemalja je postao deo Evropske unije. Kao rezultat toga, obrasci porodičnog života počeli su da se menjaju: stopa braka je opadala, i brak je bivao odložen za kasnije životno doba. Povećala su zastupljenost kohabitacije i porođaja neudatih majki. U pojedinim zemljama je porast bio vrlo brz.[11]

Deinstitucionalizacija braka se odnosi na slabljenje društvenih i pravnih normi koje regulišu ponašanje ljudi u pogledu braka.[12] Rast zastupljenosti kohabitacije deo je i drugih velikih društvenih promena kao što su: veća stopa razvoda, stariji uzrast u prvom braku i rađanju dece, i više vanbračnih porođaja. Faktori poput sekularizacije, povećanog učešća žena u radnoj snazi, promena značenja braka, smanjenja rizika, individualizma, i promene gledišta na seksualnost navode se kao doprinosi ovim društvenim promenama.[13] Došlo je i do promene moderne seksualne etike, sa fokusom na saglasnost, a ne na bračni status (tj. dekriminalizacija preljube i bludnosti; kriminalizacija bračnog silovanja), odražavajući nove koncepte o ulozi i svrsi seksualne interakcije i nove konceptualizacije ženske seksualnosti i samodeterminacije.[14] Bilo je prigovora protiv zakonske i socijalne regulacije ženske seksualnosti; s tim da se takvi propisi često vide kao kršenje ženskih prava.[15] Pored toga, neke osobe smatraju da je brak nepotreban ili zastareo, što dovodi do toga da parovi ne ozvaničavaju svoju vezu.[16] Na primer, u jednoj Evropskoj studiji vrednosti (EVS) iz 2008. godine, procenat ispitanika koji su se složili sa tvrdnjom da je „brak zastarela institucija” bio 37,5% u Luksemburgu, 35,4% u Francuskoj, 34,3% u Belgiji, 31,2% u Španiji, 30,5% u Austriji, 29,2% u Nemačkoj, 27,7% u Švajcarskoj, 27,2% u Bugarskoj, 27,0% u Holandiji, 25,0% u Sloveniji.[17]

Evropska unija je prihvatila činjenicu da se mnogi parovi odlučuju da žive zajedno bez formalizacije svog odnosa. Direktiva iz 2004. godine zabranjuje članicama EU da uskraćuju ulazak ili boravište partnera „sa kojima građanin Unije ima trajan odnos, uredno potvrđen.”[18]

Mogući razlog za liberalnije i manje tradicionalne gledište na kohabitaciju bio bi i nizak odnos polova. Nizak odnos polova bi značio da ima mnogo više žena nego muškaraca, što rezultira različitim društvenim vrednostima i prihvatljivim oblicima ophođenja.[19]

Reference уреди

  1. ^ а б „Definition of cohabit”. oxforddictionaries.com. Архивирано из оригинала 09. 08. 2014. г. Приступљено 12. 08. 2020. 
  2. ^ „Changing Patterns of Nonmarital Childbearing in the United States”. CDC/National Center for Health Statistics. 13. 5. 2009. Приступљено 24. 9. 2011. 
  3. ^ „The realization of marriage plans among cohabiting couples in Scandinavia”. Princeton University. Архивирано из оригинала 22. 09. 2020. г. Приступљено 11. 2. 2019. 
  4. ^ Teresa Castro Martin. „Cohabitation in Spain: No longer a marginal path to family formation”. Приступљено 22. 8. 2015. 
  5. ^ Taylor, Ina (2005). Religion and Life with Christianity. Heinemann. стр. 45. ISBN 9780435302283. „Some Protestant groups, although preferring sex to exist exclusively in a married relationship, understand times have changed. These Christians are prepared to accept cohabitation if it is a prelude to marriage.” 
  6. ^ „Pope Francis breaks taboo by marrying cohabiting couples, conducts mass wedding ceremony”. ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 15. 9. 2014. 
  7. ^ „The no-sex 'myth'”. BBC News (1). London, United Kingdom: BBC. Broadcasting House. 3. 10. 2002. Приступљено 11. 2. 2019. „An absolute declaration that every sexual partnership must conform to the pattern of commitment or else have the nature of sin and nothing else is unreal and silly.” 
  8. ^ Ross, Tim; Wynne-Jones, Jonathan; Rayner, Gordon (29. 4. 2011). „Royal wedding: Archbishop backs William and Kate's decision to live together before marriage”. The Telegraph. London. Приступљено 3. 8. 2013. 
  9. ^ Megan M. Sweeney; Teresa Castro-Martin; Melinda Mills (2015). „The reproductive context of cohabitation in comparative perspective: Contraceptive use in the United States, Spain, and France” (PDF). Demographic Research. 32: 147—182. doi:10.4054/DemRes.2015.32.5. 
  10. ^ Christin Löffler (31. 3. 2009). „Non-Marital Cohabitation in Italy” (PDF). 
  11. ^ Thornton A, Philipov D (2009). „Sweeping Changes in Marriage, Cohabitation, and Childbearing in Central and Eastern Europe: New Insights from the Developmental Idealism Framework”. European Journal of Population. 25 (2): 123—156. PMC 2690230  . PMID 19498956. doi:10.1007/s10680-009-9181-2. 
  12. ^ Cherlin, Andrew J. (2004). „The Deinstitutionalization of American Marriage”. Journal of Marriage and Family. 66 (4): 848—861. JSTOR 3600162. doi:10.1111/j.0022-2445.2004.00058.x. 
  13. ^ „Currently cohabiting: relationship expectations and outcomes in the British Household Panel Survey (BHPS)”. Приступљено 11. 2. 2019. 
  14. ^ Friedman, Jaclyn; Jessica Valenti (2008). Yes Means Yes! Visions of Female Sexual Power and a World Without Rape . Seal Press. ISBN 978-1-58005-257-3. 
  15. ^ High Commissioner for Human Rights Navi Pillay has called for full respect and recognition of women's autonomy and sexual and reproductive health rights, stating: "Violations of women's human rights are often linked to their sexuality and reproductive role. Women are frequently treated as property, they are sold into marriage, into trafficking, into sexual slavery. (...) In many countries, married women may not refuse to have sexual relations with their husbands, and often have no say in whether they use contraception. (...) Ensuring that women have full autonomy over their bodies is the first crucial step towards achieving substantive equality between women and men. Personal issues - such as when, how and with whom they choose to have sex, and when, how and with whom they choose to have children - are at the heart of living a life in dignity."[1] Архивирано 2017-03-13 на сајту Wayback Machine
  16. ^ Elena von der Lippe (Koytcheva). „Contemporary union formation in Bulgaria: the emergence of cohabitation”. ResearchGate. Приступљено 22. 8. 2015. 
  17. ^ Variable v238: do you justify: adultery (Q68F) Архивирано на сајту Wayback Machine (18. фебруар 2020). See for each country: Variable Description - Family - Q 45.
  18. ^ „Directive 2004/38/EC of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the right of citizens of the Union and their family members to move and reside freely within the territory of the Member States”. 
  19. ^ Mark Regnerus. „Mating Market Dynamics, Sex-Ratio Imbalances, and Their Consequences”. Springer Science+Business MediaNCFR Report. 

Literatura уреди

Spoljašnje veze уреди

 
Kohabitacija na Vikimedijinoj ostavi.
Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kohabitacija&oldid=27551994”