Википедија

Službene farmakopeje iz 19 i 20. veka korišćene na prostoru Srbije

Službene farmakopeje iz 19 i 20. veka korišćene na prostoru Srbije predstavljale su najviši službeni akt, izdat od strane vlade ili sanitetskih državnih organa, prvo Kneževine i Kraljevine Srbije, potom Kraljevine Jugoslavije, SFR Jugoslavije i na kraju SR Jugoslavije (SCG) kojim su određeni propisi za izradu lekova, potvrdu identiteta, ispitivanje kvaliteta lekova i njihovo doziranje i čuvanje. Ovaj akt na najbolji način pokazuje ne samo farmakoterapijski nivo, već dostignuće celokupne medicine i farmacije u Srbiji (Jugoslaviji) u kojoj je oficinalna.

Pregled farmakopeja iz 19. i 20. veka уреди

Na prostoru današnje Srbije korišćene su od 1863. godine do 2000. godine sledeće farmakopeje:[1][2]

Naziv Godina Država izdavanja Opis
Srbska Vojena Farmakopeja 1863.   Kneževina Srbija Kneževina Srbija, od njenog osnivanja nije imala sopstvenu farmakopeju sve do 1863. godine, kada je napisana prva vojna farmakopeja, na osnovu austrijske vojne farmakopeje iz 1859. godine, koja je odabrana jer se smatralo da je najpodesnija za korišćenje vojnom sanitetu tadašnje srpske države.

Do tada se farmacija u Kneževini Srbiji zasnivala uglavnom na narodnim lekovima i farmakopejama koje su kupovane u inostranstvu, na nemačkom, mađarskom i latinskom jeziku.

Srbska voena farmacija ne samo da je bila jedino delo ove vrste na prostoru Srbije, već i na celokupnom prostoru gde su živeli jugoslovenski narodi.

Farmakopeja je urađena u tvrdom povezu sa utisnutim tekstom napisanim ćiriličnim pismom „Srbska Vojena Farmakopeja“. Na početku se nalazi spisak lekova pisan rukom ćirilicom „Dodatak lekova farmakopei vojenoj“, dok su lekovi pisani latinicom na latinskom jeziku. Ovaj dodatak sadrži 132 leka uz naknadno dopisani još jedan. Ovo su lekovi koji su se već nalazili u Austrijskoj vojnoj farmakopeji, pa ih je Komisija za izradu Srpske vojne farmakopeje uvrstila u ovo izdanje: Acidum phosphoricum Aconitinum, Aqua Menthae piperitate, Bismutum subnitricum, Collodium, Dextrinum itd.[3]

Do danas su sačuvana samo dva primerka — jedan u Muzeju istorije farmacije Farmaceutskog fakulteta u Beogradu, a drugi u jednoj privatnoj zbirci.

Kratki sastav farmakopeja za Srbiju 1866.   Kneževina Srbija
Vojna farmakopeja 1878.   Kneževina Srbija
Pharmacopoeia Serbica,
editio prima		 1881.   Kneževina Srbija
Vojna farmakopeja,
editio secunda		 1888.   Kraljevina Srbija
Vojna farmakopeja,
preštampana		 1919.   Kraljevina Srbija
Srpska farmakopeja,
II izdanje		 1926.   Kraljevina Jugoslavija
Privremena vojna farmakopeja 1927.   Kraljevina Jugoslavija
Pharmacopoeia Jugoslavica I 1933.   Kraljevina Jugoslavija
Pharmacopoeia Jugoslavica II 1951.   FNR Jugoslavija
Pharmacopoeia Jugoslavica III 1972.   SFR Jugoslavija
Pharmacopoeia Jugoslavica IV 1984   SFR Jugoslavija
Pharmacopoeia Jugoslavica - SCG V 2000.   SR Jugoslavija Jugoslovenska farmakopeja — SCG iz 2000. godine, izdata je od strane Saveznog zavoda za zaštitu i unapređenje zdravlja, i prilagođeni je prevod Evropske farmakopeje iz 1997. godine.[4]

Izvori уреди

  1. ^ Parojčić D. Nastanak i razvoj farmaceutske deontologije: Službene farmakopeje uXIX i XX veku na teritoriji bivše Jugoslavije: Power Point prezentacija preuzeta izličnih izvora autora
  2. ^ Dr Stupar D. (1077) Vojna farmacija u Srbiji u XIX veku, Beograd: 203-222
  3. ^ Leontina A. Kerničan RAZVOJ TERMINOLOŠKOG KORPUSA FARMACEUTSKE STRUKE I NJEGOVE SPECIFIČNOSTI — doktorska disertacija, Beograd, (2016). стр. 51
  4. ^ Jugoslovenska farmakopeja 2000. Beograd: Savremena Administracija, Ph.Jug.V, The European Pharmacopoeia, 5th ed. (Ph.Eur.5.) Strasbourg: Council of Europe, 2004

Literatura уреди

  • Pavlović, D., Vuleta, G., & Kovačević, N. [2010]. Uporedni pregled zahteva Evropske farmakopeje 6.0 i Jugoslovenske farmakopeje 2000 za kvalitet biljnih droga i preparata biljnih droga. Arhiv za farmaciju, 60(6), 1274-1294

Spoljašnje veze уреди

Преузето из „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Službene_farmakopeje_iz_19_i_20._veka_korišćene_na_prostoru_Srbije&oldid=26785423”