Đuka Dinić
Đurđelina Đuka Dinić (Donje Konjuvce, kod Leskovca, 9. novembar 1914 — Jajinci, kod Beograda, 25. maj 1943) bila je tekstilna radnica, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
| đuka dinić | |
|---|---|
 Đuka Dinić | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. novembar 1914. |
| Mesto rođenja | Donje Konjuvce, kod Leskovca, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 25. maj 1943. (28 god.) |
| Mesto smrti | Jajinci, kod Beograda, Srbija |
| Profesija | tekstilna radnica |
| Porodica | |
| Supružnik | Filip Kljajić Fića |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | 1938. |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Heroj | |
| Narodni heroj od | 6. jula 1945. |
Biografija uredi
Rođena je 9. novembra 1914. godine u selu Donjem Konjuvcu, kod Leskovca.
Njen otac Nikolaj Dinić, socijalistički orijentisan, bio je poslanički kandidat 1912. i 1914, a nalazio se na listi i kao komunistički kandidat 1920. godine. Bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i prvi predsednik Okružnog odbora za okrug leskovački.[1]
Kao i mnogim drugim devojkama tog vremena i njoj je bilo uskraćeno osnovnoškolsko obrazvanje, kako zbog materijalnesituacije, tako i zbog tradicionalnih patrijahalnih shvatanja o društvenom položaju i osnovnoj ulozi žene, iako je osnovno obrazovanje bilo obavezno u doba Kraljevine Jugoslavije, to se ipak u praksi nije primenjivalo kad su ženska deca bila u pitanju.
Godinu dana po završetku domaćičke škole 1933., gde je naučila da čita i piše, otišla je iz Leskovca u Niš gde je učila pletarski zanat i zaposlila se u Niškoj fabrici kože. Tamo je, kao i ostale žene bila izrabljivana i bila plaćana znatno manje od muškaraca.
Tokom rada u fabrici gde je radila težak fizički rad za mizernu u skroz nehigijenskim i nehumanim uslovima osetila je te surove uslove rada na svojoj koži, što je još više ideološki približilo Partiji komunista.[2] Ubrzo se priključuje Partiji i uzima aktivno učešće u raznim aktivnostima u njihovoj organizaciji kao što su predavanja, izleti, sakupljanje pomoći i demonstracije protiv režima.[3]
Tokom boravka u Nišu je upoznala Filipa Kljajića za koga se udala 1938. U tom gradu je više puta bila hapšena i kažnjavana zbog revolucionarnog rada. Član Komunističke partije Jugoslavije je postala 1939. U prvoj polovini 1940. postaje i članica Mesnog komiteta KPJ u Nišu. Te godine je organizovala i bojkot protiv režima povodom Mačekovog dolaska u Niš na poziv Dragiše Cvetkovića i štrajk obućarskih radnika. Krajem 1940., nakon provale policije u prostorije partijske organizacije, kad je bila i uhapšena, ali ubrzo i puštena, napustila je Niš i prešla u Valjevo zajedno sa svojim suprugom gde postaje članica Komisije za rad među ženama i igrala je važnu ulogu u radu Komisije koja jre predlagala mere za aktivnijeuključivanje žena u politički i društveni život. Tamo je radila ilegalno i ostala do okupacije Jugoslavije. Kada je ustanak počeo, po direktivi Partije prešla je aprila 1941. godine u Beograd gde je rukovodila diverzantskim i drugim akcijama.[1] U međuvremenu je i postala zamenica sekretara KPJ.
Bila je član Mesnog komiteta KPJ za Beograd i na toj dužnosti je ostala sve dok je Specijalna policija nije uhapsila 23. septembra 1942. na Dedinju. Strahovito je mučena, ali uprkos tome nije odala nikakve informacije, pa čak ni sopstveno ime. Istragu protiv nje je u istražnom zatvoru Specijalne policije vodio Boško Bećarević, šef Četvrtog antikomunističkog odseka, koji je bio jedan od najsvirepijih agenata Specijalne policije.
Kako nisu mogli da izvuku nikakve informacije od nje, marta 1943. godine prebačena je u logor na Banjici koji je imao funkciju likvidacije boraca protiv fašizma. Streljana je u Jajincima, 25. maja 1943. pod ilegalnim imenom Radmila Obradović.[1]
Odlukom Predsedništva Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta Jugoslovenske armije maršala Josipa Broza Tita, proglašena je za narodnog heroja 6. jula 1945. godine i dobila orden za ’’osvedočena dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem’’.[4]
Po njoj je nazvana Ekonomska škola u Leskovcu i Rasinjska ulica u Beogradu od 1946. godine, kao i niški odred izviđača.
Bista narodnog heroja Đuke Dinić postavljena je 2. maja 1954. godine u parku na Trgu bratstva, današnjem Univerzitetskom trgu u Nišu.[5]
Galerija uredi
Reference uredi
- ^ a b v Pavićević & Rakić 1986.
- ^ „Ženska solidarnost”.
- ^ „Đuka Dinić”.
- ^ Narodni heroji 1 1982, str. 190.
- ^ „Spomenici kulture”.
Literatura uredi
- Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi. Beograd: Prosveta/Nolit. 1975. COBISS.SR 162155015
- Mladenović, Stanko (1978). Đuka Dinić — životni put i revolucionarno delo (PDF). Gornji Milanovac: Dečje novine. COBISS.SR 11719687
- Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar. COBISS.SR 49275399
- Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: Narodna armija. COBISS.SR 49469447
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. COBISS.SR 48700167
- Pavićević, Miodrag; Rakić, Hranislav (1986). Leskovački i vranjski kraj — istorijsko-geografski pregled. Leskovac. COBISS.SR 28526855
