Đurđe Teodorović

Đurđe Teodorović (Obrovac, 18. decembar 1907 – Beograd, 6. jul 1986) bio je srpski i jugoslovenski akademski slikar, redovni profesor Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu scenograf, ilustrator knjiga i plakata i karikaturista.

Đurđe Teodorović
Lični podaci
Datum rođenja	(1907-12-18)18. decembar 1907.
Mesto rođenja	Obrovac, Austrougarska
Datum smrti	5. jul 1986.(1986-07-05) (78 god.)
Mesto smrti	Beograd, SFRJ
Umetnički rad
Polje	Slikarstvo
Pravac	Socrealizam, Moderna

Sa slikarima socrealizma osniva umetničku grupu ”Život”, ali se posle usavršavanja u Parizu vraća kao modernista koji se poigrava formom do apstrakcije. Pokazao je posebnu veštinu u kompoziciji, a njegove forme su monumentalne, dostojanstvene i razigrane.

Detinjstvo i Mladost

Rođen je u porodici sveštenika, Nikole Teodorovića rodom iz Turije. Od oca i iz roditeljskog doma poneo je iskrena patriotska i rodoljubiva osećanja. Osnovnu školu je pohađao u rodnom mestu, nižu srednju u Bačkoj Palanci, a V i VI razred gimnazije u Beogradu.

Od 1927. do 1933. studirao je na Umetničkoj školi u Beogradu kod profesora Bete Vukanović, Ljubomira Ivanovića i Milana Milovanovića.

Karijera

Prvi put je izlagao 1932. u Beogradu. Bio je jedan od osnivača i pripadnika levičarske, socijalno orijentisane umetničke grupe „Život“ (1934-1941), koja se zalagala za angažovanu realističku umetnost, zajedno sa Đorđem Andrejevićem Kunom, Mošom Pijade, Pivom Karamatijevićem, Borom Baruhom i Mirkom Kujačićem. Godine 1936. je učestvovao na „Bojkotaškoj izložbi“.

Bio je jedan od osnivača „NIN“-a gde je radio kao karikaturista (1936−1937); sarađivao je u „Pravdi“ i objavljivao političke karikature u „Ošišanom ježu“ (1938−1941), a bavio se i ilustracijom, pretežno dečjih knjiga. Godine 1938. radio je kao scenograf u Srpskom narodnom pozorištu. Za vreme okupacije živeo je u Zemunu, a 1944. bio je na frontu pri štabu Armije, radeći na propagandi.

Početkom 1945. godine prebačen je u Novi Sad gde je za Srpsko narodno pozorište izradio scenografiju za predstavu "Mati" K.Čapeka (premijera 1. II 1945); kao crtač, ilustrator i karikaturista radi u Slobodnoj Vojvodini (današnji Dnevnik) do 1946. godine. Te godine je postavljen za profesora Više pedagoške škole, a od 1948. do penzionisanja 1968. godine bio je profesor Akademije likovnih umetnosti u Beogradu.

Odlazi na dvogodišnje školovanje u Pariz (1945-1949) gde pored konvencionalnog i formalnog likovnog obrazovanja, i kraće romantičarske faze pod uticajem Delakroa, podleže i savremenim slikarskim tokovima avangarde sa Monmartra prihvativši likovni pravac „moderne“, postepeno se oslobađa naracije, geometrijski stilizuje i stvara figuralnu simboliku.

Modernu je doneo 1950. godine u Beograd i bio njen snažni promoter u beogradskim umetničkim krugovima. Po povratku iz Pariza, proširuje svoje slikarske vidike, što se primećuje u tematskom i kompozicionom pristupu slici, vraća se aktu, portretu i pejzažu. To se najbolje ogleda u slici „Tri skice“ urađenoj u kombinovanoj tehnici. Iako je Đurđe bio pripadnik socrealizma, ovom slikom pokazao je i druge specifičnosti svog slikarstva. Kompozicija ovog dela, koja je realistička po poetici, po senzibilitetu je i intimistička. Modernoj pripada i njegov smisao apstrahovanja nebitnih detalja forme, na pomenutoj slici, i njeno svođenje na asocijalne i simboličke sadržaje.

Na kolektivnoj izložbi „Slikarstvo i vajarstvo naroda Jugoslavije XIX i XX veka“, izlagao je u Beogradu, Ljubljani, Zagrebu, Pragu, Varšavi, Lenjingradu, Moskvi i Budimpešti (1947-48). Prvi put je samostalno izlagao 1954. godine u galeriji Grafički kolektiv, a 1968. godine priređuje se njegova prva velika retrospektivna izložba u Galeriji Doma JNA.

Pored pedagoškog rada i slikarstva, izražavao se i u drugim likovno-umetničkim formama: ilustraciji, novinarstvu (pisao je u kulturnim rubrikama na aktuelne likovne teme), karikaturi, scenografiji, skulpturi...

Teodorović u listu „Dnevnik“, 14. novembra 1982. godine. kaže:

„ Jeste, rasipao sam se i možda je to moja greška, ali drugačije nisam mogao i verovatno bih ponovo živeo i radio isto tako. Znam da je moja široka društvena i umetnička angažovanost štetila mom slikarskom izrazu, ali još kao veoma mlad osetio sam predratni napredni omladinski pokret kao svoj i ostao veran tim opredelenjima. Takav život ne kondenzuje slikara, već ga stavlja u uske okvire i onemogućava mu da rano otkrije neke umetničke zakonitosti. Imao sam zbog toga kriza, dilema, da li da sve ostavim, ali slikao sam iz iste takve potrebe kao što sam radio i drugo. U svakom slučaju, neka vreme donese ocene o svemu. ”

Živeo je u kući u Njegoševoj broj 3 u Zemunu. Umro je u Zemunu gde je i sahranjen 1968. godine.

Dela

Naslikao je monumentalne kompozicije velikog formata na temu NOB-a, obnove zemlje i istorijske sadržaje: „Prvi srpski ustanak“, „Srbija se oslobađa nasilnika (1803) “, „U svitanje“ (dve varijante), „Sedmi dan“, „Sutjeska“... i mnoge druge slike. Desni zid skupštinske sale u glavnom u zdanju Gradske opštine Zemun krase dve freske ”Vrzino kolo” iz 1959. (324 × 653 cm), i ”Ženski akt” (324 × 320 cm) iz 1964. godine, a kabinetu predsednika opštine je kompozicija iz njegove rane faze stvaralaštva ”Osvajanje Zemuna 1521” (149 × 176 cm) koje je Teodorović poklonio Zemunu. Sva ova dela odišu impresionističkim tendencijama, jakim koloritom, širokim i temperamentnim potezom, puna emotivnog naboja i senzibiliteta, kakav može da izrazi slikar patriota i iskreni rodoljub.

Nagrade i priznanja

Godine 1958. dobio je prvu Saveznu nagradu za slikarstvo, nagradu SUBNOR-a Jugoslavije i niz drugih.