Jorgos Papandreu (stariji)
Jorgos Papandreu ili Georgios Papandreu (grč. Γεώργιος Παπανδρέου Geórgios Papandréou; 13. februar 1888 — 1. novembar 1968) bio je predsednik vlade Grčke u tri mandata 1944–1945. 1963. i 1964–1965. godine. Osnivač je Papandreu političke dinastije.
| Jorgos Papandreu | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 13. februar 1888. | ||||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Kaleca, Peloponez, Kraljevina Grčka | ||||||||||||||||||||
| Datum smrti | 1. novembar 1968. (80 god.) | ||||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Atina, Kraljevina Grčka | ||||||||||||||||||||
| Nacionalnost | Grk | ||||||||||||||||||||
| Univerzitet | Univerzitet u Atini | ||||||||||||||||||||
| Profesija | Političar | ||||||||||||||||||||
| Porodica | |||||||||||||||||||||
| Supružnik | Sofija Minejko Sibel Adrianu | ||||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||||
| Politička stranka | Liberalna stranka Demokatska socijalisitčka stranka | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Biografija uredi
Jorgos Papandreu je rođen u Kaleci u Ahaji, okrugu na severu Peleponeza. Završio je studije na Pravnom fakultetu Univerziteta u Atini i usavršavao se u Nemačkoj. Njegova politička filozofija razvila se pod uticajem nemačke socijaldemokratije.
Jorgos Papandreu je započeo je političku karijeru 1915. godine i bio je štićenih liberalnog političara Elefteriosa Venizelosa. Između 1917. i 1920. obavljao je dužnost namesnika novostečenih egejsih ostrva. U skupštinu je ušao 1923. godine kao poslanik izborne jedinice Mitilini. U periodu 1930-1932. bio je ministar obrazovanja u Venizelosovoj vladi, pokrenuvši veliki program izgradnje škola. Napustio je levo krilo Liberalne stranke, razočaran venizelistima koji su pribegavali neustavnim sredstvima političke borbe i osnovao je sopstvenu Demokratsku socijalističku stranku koja nije ostvarila veći uticaj. Pod Metaksasovom diktaturom je bio prognan, a za vreme okupacije Grčke od strane sila Osovina bio je uhapšen 1942-1944. Uspeo je da pobegne na Bliski istok gde je postao predsednik vlade nacionalnog jedinstva koja se posle oslobođenja oktobra iste godine vratila u zemlju. Nakon komunističkog ustanka od decembra 1944. godine i britanske intervencije koja je pomogla održavanje vlade, Papandreua je na mestu njenog predsednika zamenio general Nikolaos Plastiris.[1][2] Godine 1950. osnovao je Stranku Georgios Papandreu, učestvujući u kratkotrajnim centrističkim vladama 1950-1951. Na izborima 1952. godine takmičio se na listi maršala Papagosa, da bi kasnije postao nezavisni poslanik. Potom je neko vreme krajem pedesetih godina bio jedan od rukovodilaca Liberalne stranke, Papandreu je osmislio i sproveo u delo pregrupisavanje centrističkih snaga u Uniju centra 1961. godine. Papandreu je bio majstor političkog govorništa i 1963. godine je uspeo da odnese tesnu pobedu nad Nacionalnom radikalnom unijom Konstantinosa Karamanlisa. Usledio je mnogo ubedljiviji uspeh februara 1964. godine kada je dobio čak 53% glasova. Papandreu je osnovao vladu Unije centra koja je sprovela značajne reforme, pre svega u oblasti obrazovanja. Njena dostignuća su, međutim, ostala u senci sukoba na Kipru 1964. godiine. Papandreu je kritikovao preterani uticaj SAD u Grčkoj. Spor Papandreua sa mladim kraljem Konstatinom II oko nadzora nad ministarstvom odbrane prouzrokovao je njen pad. Usledilo je razdoblje političke nestabilnosti. Kada je postalo jasno da će Papandreu odneti pobedu na izborima koji su bili zakazani 1967. godine izvršen je vojni udar 21. aprila 1967. godine. Jorgos Papandreu je bio uhapšen i dobar deo vremena do svoje smrti 1968. godine proveo je u kućnom pritvoru. Njegova sahrana, kojoj je prisustvovala petina stanovništva Atine, predstavljala je prvi izraz otpora diktaturi. Jorgosov sin Andreas Papandreu je bio predsednik vlade Grčke 1981–1989. i 1993–1996. kao i unuk, istoimeni, Jorgos Papandreu u to periodu od 2009. do 2011. godine.[1][2]
Reference uredi
- ^ a b Klog, Ričard (1995). Istorija Grčke novog doba.
- ^ a b „Georgios Papandreou | prime minister of Greece”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 3. 7. 2019.
Literatura uredi
- Klog, Ričard (2000). Istorija Grčke novog doba. Beograd.
- Wilford, David (1995). Political leaders of contemporary Western Europe: a biographical dictionary. Greenwood.
Vidi još uredi
- Andreas Papandreu, njegov sin
- Jorgos Papandreu (mlađi), njegov unuk
