Džejms Haton

Džejms Haton
Džejms Haton
	Portret Džejmsa Hatona (Abner Lav 1920)
Lični podaci
Datum rođenja	3. jun 1726.
Mesto rođenja	Edinburg, Velika Britanija
Datum smrti	14. jun 1797. (71 god.)
Mesto smrti	Edinburg, Velika Britanija
Obrazovanje	Univerzitet u Edinburgu, Univerzitet Sorbona, Univerzitet u Lajdenu, Royal High School

Džejms Haton (engl. James Hutton; Edinburg, 3. jun 1726. st. kalendar (14. jun 1726. novi kalendar) – 26. mart 1797) je bio škotski geolog, upamćen zbog formulisanja uniformitarizma i Plutonističke škole mišljenja.^[1] Smatra se ocem moderne geologije.

Istraživanje formacija stena uredi

On je promovisao stav: „sadašnjost je ključ prošlosti (present is the key to the past)".

U Glen Tiltu (Glen Tilt) u Karnigorm planinama (Cairngorm mountains) u Škotskom pobrđu (Scottish Highlands), Haton je primetio proboj granita kroz metamorfne škriljce, na način koji ukazuje da je granit u isto vreme bio i topljen. Ova pojava ga je dovela do zaključka da je na tom mestu granit formiran hlađenjem rastopljene stene, a ne od presipitacije(precipitation) iz vode kao što su drugi tada mislili, i da je granit mlađi od škriljca.^[2]

Drugo značajno otkriće je vezano za istraživanje sedimentnih stena. U Inčboniju, Džedburg (Inchbonny, Jedburgh), blizu obale Berkšira, primetio je da postoji razlika u položaju slojeva, donjih gotovo vertikalnih (kao zarotiranih), i gornjih horizontalnih slojeva crvenog peščara. On je zaključio da je moralo postojati nekoliko ciklusa, u kojima je dolazilo do depozicije (sedimentacije) na dnu mora, vertikalnog izdizanja sa tiltom i erozijom, potom ponovnog plavljenja i nove sedmentacije i da je tako moglo biti mnogo ciklusa pre završetka jako duge istorije stvaranja terena.