Avro Lankaster
Avro Lankaster (engl. Avro Lancaster) je bio britanski bombarder iz perioda Drugog svjetskog rata. Smatra se najuspjelijim i najpoznatijim britanskim bombarderom svih vremena. Puno ime aviona sa brojem modela je Avro 683 Lancaster.[1]
 Avro Lankaster | |
| Opšte | |
|---|---|
| Zemlja porekla |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Proizvođač | Avro |
| Prvi let | 9. januar 1941. |
| Početak proizvodnje | 1942. |
| Povučen iz upotrebe | 1963. |
| Prvi korisnik | Kraljevsko ratno vazduhoplovstvo |
| Broj primeraka | 7377[1] |
Zajedno sa avionima Šort Stirling i Hendli Pejdž Halifaks, bili su glavni nosioci noćnog bombardovanja Njemačke u Drugom svjetskom ratu, zamjenjujući avione Hendli Pejdž Hempden i Vikers Velington u ulozi bombardera. Na Njemačku su bacili ukupno oko 618 hiljada tona eksplozivnih bombi i 51 milion zapaljivih bombi u 156 hiljada misija.[1]
Proizvodila ga je fabrika Avro od 1942. do 1946. Proizvedeno je ukupno 7377 komada.[1]
Razvoj uredi
Razvoj je započet prema zahtevima iz specifikacije P13-36 (P.13/36), u kojoj je definisan dvomotorni bombarder s velikim radijusom, s motorima Rols-Rojs Vulčer (Rolls-Royce Vulture).
Rezultat, avion Avro Mančester, je imao problema s 2 motora velike snage koji su se stalno pregrijavali. Poslije 200 izrađenih primjeraka, avion je dobio 4 motora Merlin (Merlin) i veći raspon krila i preimenovan je u Avro Lankaster, uz još neka poboljšanja kao što je bila promjena trostrukog vertikalnog repa u dvostruki.[1]
Prototip novog aviona je prvi put poletio 9. januara 1941.
Avioni su proizvođeni u fabrikama Avro, Metropoliten-Vikers (Metropolitan-Vickers), Armstrong Vitvort erkraft (Armstrong Whitworth), Ostin Motor Kompani (Austin Motor Company), Vikers-Armstrong (Vickers-Armstrong) i u Kanadi u fabrici Viktori Erkraft (Victory Aircraft), koja je izgradila 430 aviona.
Manji broj Lankastera, oko 300, je izgrađen sa motorima Bristol Herkules (Bristol Hercules) zbog manjka Merlin motora. Imali su nešto slabije osobine leta od Lankastera sa Merlinima.[1]
U borbi uredi
U Kraljevskom ratnom vazduhoplovstvu je skvadron broj 44 prvi dobio Lankastere početkom 1942. Tokom rata izveli su oko 156 hiljada misija i bacili oko 618 hiljada tona bombi.[1] 3249 aviona je izgubljeno u akciji, a rekordni broj borbenih misija za jedan avion je 139.
Poznate akcije su uključivale napad na hidrocentrale u Rurskoj oblasti 1943. sa posebnim rotirajućim bombama, napad na njemački bojni brod Tirpic i druge.
Dalji razvoj uredi
Dalji razvoj Lankastera su bili Avro Linkoln bombarder, putnički avion Lankastrian, transportni Avro Jork, i preko Linkolna, Avro Šakleton avion za rano upozoravanje.
Preuređeni Lankasteri su prodavani i drugim zemljama poslije rata, pa su Lankasteri bili u službi Francuske od 1952. do sredine šezdesetih, Argentine, Kanade (u ratu i kasnije do 1963) i drugih zemalja.
Karakteristike uredi
- Teški bombarder
- Posada: 7, pilot, mehaničar letač, navigator, oružar za dejstvo s bombama, radio operator, mitraljesci na pozicijama leđnog i repnog dijela aviona
- Prvi let: 1941.
- Uveden u upotrebu: 1942.
- Proizvođač: Avro (Avro)
- Dimenzije
- Dužina: 21.18 m
- Razmah: 31.09 m
- Visina: 5.97 m
- Površina krila: 120 m²
- Mase
- Prazan: 16705 Kg
- Opterećen: 29000 Kg
- Maksimalna poletna masa: 32.659 Kg
- Pogonska grupa
- Motor: četiri, Merlin 20 snage 1280 KS (954 KW) svaki, hlađeni sa tečnošću
Performanse uredi
- Maksimalna brzina: 450 Km/h na 5600 m
- Radijus dejstva: 4600 Km sa najmanjim teretom bombi
- Operativni plafon: 8160 m
- Brzina uzdizanja: do ? m za ? min
Naoružanje uredi
| Naoružanje aviona: Avro Lankaster | |||
| Vatreno (streljačko) naoružanje | |||
| Top | |||
| Mitraljez | |||
| Broj i oznaka mitraljeza | 8 x Brauning (Browning) u 3 kupole | ||
| Kalibar | 7,7 mm | ||
| Bombardersko naoružanje (bombe) | |||
| Ukupna masa | najviše do 10000 Kg, normalno do 6400 kg | ||
| Raketno naoružanje (rakete) | |||
Izvori uredi
Literatura uredi
- Donald, David (1997). The Encyclopedia of World Aircraft. Prospero Books. str. 350. ISBN 978-1-894102-24-7.
- Bishop, Chris (1999). The Complete Encyclopedia of Weapons of World War II. Prospero Books. ISBN 978-1-894102-22-3.
- Chant, Christopher (1977). „Avro lancaster”. Drugi svetski rat - Avioni (na jeziku: (jezik: srpski)). Zagreb: Alfa. str. 66—67.
- Ratnici neba (1987). „Herojski neuspeh”. Ilustrovana istorija vazduhoplovstva (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: "Vuk Karadžić" i Službeni list SFRJ. str. 153–159. ISBN 978-86-307-0084-2.
- Sharpe, Michael (2012). „Bombers”. Military Aircraft (na jeziku: (jezik: engleski)). Charlottesville USA: Taj Books International LLC. str. 54. ISBN 978-1-84406-224-9.
- Simons, David; Withington, Thomas. Die Geschichte der Fligerei (na jeziku: (jezik: nemački)). Bath: Parragon Books Ltd. ISBN 978-1-4054-8950-8.
- Rendulić, Zlatko (1974). Vazduhoplovne doktrine - gledišta i tehnika. Beograd, Vojnoizdavački zavod.
