Akakijev raskol
Akakijev raskol je zapadnjački naziv za crkveni raskol iz 484. godine, koji je izbio između Rimske crkve i Carigradske patrijaršije. To je bio prvi veliki raskol između zapadnog i istočnog hrišćanstva, koji je potrajao sve do 519. godine. Vinovnik raskola je bio rimski papa Feliks III (483—492), tako da se čitav sukob na istoku naziva i Feliksov raskol.[1]
Povod za izbijanje raskola bila su hristološka razilaženja, odnosno raskol unutar hrišćanstva nastao nakon Halkedonskog sabora, koji je bio održan 451. godine. Jedan od uzroka bile su i specifične političke okolnosti, nastale nakon propasti Zapadnog rimskog carstva 476. godine.
Raskol uredi
Pred početak raskola, Istočnim rimskim carstvom je vladao Zenon, nepopularni car čije su prve godine vladavine obeležene vojničkim pobunama i dinastijskim spletkama koji je zbog toga tražio podršku u Siriji, Palestini i Egiptu čije se sveštenstvo sve više distanciralo od pravovernog, odnosno "halkedonskog" hrišćanstva prihvatajući umesto njega monofizitizam. Da bi pomirio dve strane, Zenon je 482. godine izdao Henotikon, Ukaz o Jedinstvu koji je sadržavao hristološku formulu koja je trebalo da predstavlja kompromis između monofizita i halkedonaca.
Iako njime nisu bili u potpunosti zadovoljni, umereni monofiziti su prihvatili Ukaz, uključujući i aleksandrijskog patrijarha Petra Mongusa. Za uzvrat je Zenon pomilovao Mongusa koji je osuđen na smrt kao jeretik jer je delovao u ilegali još od 477. godine. Dotadašnjeg patrijarha Jovana Talaja je prognao iz zemlje.
Henotikon, međutim, nije prihvatao papa Simplicije, jedini hrišćanski patrijarh čije se sedište — Rim — tada nije nalazilo pod carskom vlašću. Simplicije nije prihvatio Ukaz delom zbog toga što se car sa njim nije konsultovao niti sazivao crkveni sinod. Njegov naslednik Feliks III pružio je Jovanu Talaji utočište i 484. godine od Zenona i Akakija zatražio da povuku Henotikon i osude Petra Mongusa. Kada su ovi to odbili, Feliks je ekskomunicirao Akakija i Mongusa. Tada su po prvi put u istoriji prekinute veze između Konstantinopolja i Rima.
Nakon Akakijeve smrti (488), njegovi naslednici Fravita i Eufemije su se pokušali izmiriti sa Rimom, ali su ti napori ostali uzaludni zbog novog cara Anastasija I koji je simpatizovao monofizite. Raskol je završen tek 518. godine uz pomoć vizantijskog cara Justina I i patrijarha Jovana Kapadokijskog koji su sklopili sporazum sa papom Hormizdom. Šizma je formalno okončana 24. marta 519. godine.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Gracianskiй 2015, str. 10.
Literatura uredi
- Gracianskiй, Mihail V. (2015). „Apostol Petr i Akakianskaя shizma”. Vestnik Pravoslavnogo Svяto-Tihonovskogo gumanitarnogo universiteta. I: Bogoslovie. Filosofiя. Religiovedenie. 59 (3): 9—19.
- Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450-680 A.D. The Church in history. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
- Majendorf, Džon (1997). Imperijalno jedinstvo i hrišćanske deobe: Crkva od 450. do 680. godine. Kragujevac: Kalenić.
- Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta.