Aleksandar Demajo
Aleksandar Demajo (Beograd, 7. oktobar 1923 — Beograd, 27. septembar 1998) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, diplomata, društveno-politički radnik SFRJ i SR Srbije.
| aleksandar demajo | |
|---|---|
 Aleksandar Demajo | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 7. oktobar 1923. |
| Mesto rođenja | Beograd,  Kraljevina SHS |
| Datum smrti | 27. septembar 1998. (74 god.) |
| Mesto smrti | Beograd,  Srbija,  SR Jugoslavija |
| Profesija | diplomata |
| Delovanje | |
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba |
| Služba | NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1943—1948. |
| Čin | potpukovnik u rezervi |
Biografija uredi
Aleksandar Saša Demajo rođen je 7. oktobra 1923. godine, u Beogradu. Otac mu se zvao Moric Demajo, bio je advokat i potpredsednik Jevrejske sefardske opštine, a majka Alisa, rođena Amar, umrla je pre izbijanja rata. Pohađao je IX mušku gimnaziju, u Beogradu, i tu je pristupio Naprednom omladinskom pokretu, kao i skojevskom aktivu, 1939. godine.[1]
Po izbijanju rata, u aprilu 1941. godine, sa svojih 17 godina, otišao je na Cetinje i tamo kasnije maturirao. Zbog učešća u Trinaestojulskom ustanku, u Crnoj Gori, on i otac su uhapšeni i osuđeni na smrt. Presuda nad ocem izvršena je odmah, a Aleksandar je izbegao smrtnu kaznu, jer, po italijanskom zakonu, ona nije mogla da se izvrši nad maloletnim licem. Kasnije je prebačen u koncentracioni logor Feramonti, na jugu Italije.[2] U logoru je formirao omladinski aktiv.
Po kapitulaciji Italije, oslobođen je iz logora. Da bi se istaklo da ljudi raznih jugoslovenskih nacionalnosti žele da se ponovo priključe borbi u otadžbini, formirana je brigada koja je imala šest bataljona — dva crnogorska, dva dalmatinska i dva slovenačka. U okviru jednog od dva crnogorska bataljona, u jednoj crnogorskoj četi, formiran je i jevrejski vod. Vratio se u zemlju, u jesen 1943. godine, sa Jevrejskim vodom Crnogorskog bataljona Prve prekomorske brigade. U tom vodu je bilo 22 vojnika, a David Štern, poreklom iz Prijedora, bio je vodnik. [3] Od tada je bio aktivan u Narodnooslobodilačkoj vojsci Jugoslavije. Na lečenje u Italiju upućen je 1944. godine. Kraj rata dočekao je u Štabu veze NOVJ u Bariju.
Po završetku rata, radio je kao oficir u vojnoj misiji u Trstu, u zoni „A”. Diplomatsku službu otpočeo je 1948. godine. U Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove (SSIP), bio je angažovan na poslovima od referenta do ambasadora. Službovao je u ambasadama Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije u Beču, Vašingtonu i Londonu, a od 1979. do 1982. godine, bio je ambasador u Boliviji. Radio je i kao šef kabineta Petra Stambolića, Marka Nikezića i Mirka Tepavca. Učestvovao je na zasedanjima Generalne skupštine Organizacije ujedinjenih nacija (OUN) i skupovima nesvrstanih zemalja. Bio je generalni sekretar Ministarskog sastanka nesvrstanih zemalja u Beogradu, 1978. godine. Učestvovao je na VI zasedanju UNKTAD-a u Beogradu, 1983. godine i u organizaciji brojnih međunarodnih skupova.
U penziju je otišao kao ambasador i sa činom rezervnog potpukovnika JNA. Po penzionisanju, bio je saradnik Centra za strategijske studije, član Komisije Saveza udruženja boraca Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije za međunarodne veze, Izvršnog odbora Svetske federacije jevrejskih boraca, partizana i logorskih zatočenika, predsednik Sekcije boraca i zatočenika pri Jevrejskoj opštini u Beogradu, član Memorijalne komisije Jevrejske opštine u Beogradu, Komisije za praćenje antisemitizma i Muzejske komisije Saveza jevrejskih opština Jugoslavije, član Saveta Muzeja žrtava genocida, osnivač i član Uprave Društva srpsko-jevrejskog prijateljstva. Bio je decenijama član planinarskog društva „Pobeda” u Beogradu.
Napisao je dve knjige: „Suočavanje sa svetom” (1991) i „Juče u vremenu današnjem” (1993), a objavio je i veći broj radova iz oblasti međunarodnih odnosa i delo, koje je objavljeno u Boliviji, na španskom jeziku, pod nazivom „Uzroci hronične političke nestabilnosti Bolivije”.
Umro je 27. septembra 1998. godine u Beogradu. Kremiran je na Novom groblju u Beogradu, a urna je položena na Jevrejskom groblju u Beogradu.
Reference uredi
- ^ „Aleksandar Saša Demajo, Ambassador”. geni_family_tree (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-03-16.
- ^ Gaon, Aleksandar; Darvaš, Andrija; Kovač, Teodor; Panić, Barbara; Petaković, Jelena; Radovanović, Aleksandar; Rafailović, Aleksandar; Račić, Nikola; Spasojević, Tamara (2011). Znameniti Jevreji Srbije: biografski leksikon (na jeziku: srpski). Beograd : Savez jevrejskih opština Srbije. str. 79—80. ISBN 978-86-915145-0-1. Arhivirano iz originala 02. 03. 2021. g. Pristupljeno 16. 03. 2021.
- ^ Demajo, Aleksandar (2003). „Uvek za korak ispred smrti”. Mi smo preživeli...: Jevreji o Holokaustu. 2 (na jeziku: srpski): 25—38. Arhivirano iz originala 20. 01. 2021. g. Pristupljeno 16. 03. 2021.
