Aleksije Vrana
Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci). |
Aleksije Vrana (grč. Ἀλέξιος Βρανᾶς) je bio vizantijski plemić, vojskovođa i uzurpator iz druge polovine XII veka. Suzbio je Normansku invaziju na Balkan 1185. godine, a 1186. ili 1187. godine je podigao pobunu protiv cara Isaka II Anđela (1185—1195, 1203—1204), koja je okončana njegovom pogibijom u borbama pod Carigradskim bedemima.
| Aleksije Vrana | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 12. vek |
| Datum smrti | 1187. |
| Porodica | |
| Potomstvo | Teodor Vrana |
Poreklo i porodica uredi
Aleksije Vrana je bio sin Mihajla Vrane i Marije Komnine, čukun nećake cara Aleksija I Komnina (1081—1118), a u braku sa Anom Vatac, nećakom cara Manojla I Komnina (1143—1180), imao je sina Teodora i ćerku udatu za Isaka Anđela (sina sevastokratora Jovana Duke), koja se najverovatnije zvala Evdokija. Na jednom sačuvanom pečatu, za koji se smatra da mu je pripadao, pominje se sa visukom titulom protosevasta i navodi se da mu je majka iz porodice Komnina, a nastavljač Vilijama Tirskog navodi da je bio rođak cara Manojla I.
Biografija uredi
Aleksije je pripadao plemićkoj porodici Vrana i oko 1166. godine se javlja sa titulom sevasta. Tokom kratke vladavine maloletnog Aleksija II (1180—1183), Vrana je bio vojni zapovednik, ali je podržavao njegovog srodnika Andronika I Komnina (1183—1185), koji je u maju 1182. godine oborio regenstvo sevasta Aleksija Komnina i Marije Antiohijske, careve majke i udovice cara Manojla. Tokom Andronikove kratke vladavine, Aleksije je bio jedan od retkih vojskovođa koji nije podigao pobunu protiv njegove vladavine, a uspešno je predvodio vojsku protiv snaga kralja Mađarske Bele III (1172—1196) 1183. godine i tokom gušenja pobune koju su 1184. godine podigli Andronik, Isak i Aleksije Anđel.
Normanska invazija na Balkan otpočela je osvajanjem Drača, u junu 1185. godine, posle čega se normanska vojska uputila ka Solunu, do koga je stigla 06.08., da bio joj se 15.08. u opsadi pridružila i flota, koja je usput zauzela Krf, Kefaloniju i Zakintos. Već 24.08. Normani su zauzeli Solun, čemu su doprineli slaba i loše snabdevena odbrana na čijem čelu se nalazio nesposobni David Komnin[1], ali i kašnjenje vojne pomoći iz Carigrada[1].
Pad Soluna i unutrašnja kriza doveli su do nove smene vlasti u Vizantiji i 12.09. Andronik I Komnin je ubijen u Carigradu, a novi car postao je Isak II Anđel. Protiv Normana, koji su napredovali prema Carigradu, upućena je vojska predvođena Aleksijem Vranom i u dve bitke, kod Mosinopolja i kod Dimitrice, tokom novembra, snage pod njegovom komandom su razbile Normane. Njegovim pobedama, doprinelo je i slabljenje normanskih snaga, usled bolesti i pljačkanja[1], a Vizantinci su povratili Solun, Drač i Krf, ali su Normani zadržali Kefaloniju i Zakintos pod svojom vlašću.
Krajem iste godine, na tlu nekadašnjeg Bugarskog carstva izbila je pobuna Asena protiv vizantijske vlasti. Isak II je protiv njih uputio vojsku kojom je komandovao Aleksije Vrana, ali se on u Hadrijanopolju proglasio za cara i krenuo ka Carigradu[a]. Njegove snage je pred Carigradskim bedemima porazila vojska predvođena Konradom Monferatskim, a sam Aleksije je poginuo u borbi[b].
Napomene uredi
- ^ Tačno vreme njegove pobune nije poznato, pa se ona smešta u 1186. ili u 1187. godinu, koja se danas uzima kao verovatnija.[2]
- ^ Savremeni izvori navode da su se tokom bitke sukobili Aleksije i Konrad u dvoboju. Vrana je ranio Konrada, ali ga je on nakon toga kopljem zbacio sa konja, udarivši ga u štitnik za obraz na kalpaku. Potom su mu vojnici iz Konradove pratnje odrubili glavu, koja je potom poslata u carski dvorac, gde je korišćena kao lopta, pre nego što je poslata njegovoj supruzi Ani.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v Ostrogorski, Georgije (1993). Istorija Vizantije (II fototipsko izdanje originala 1959). Beograd. str. 370—379.
- ^ Kazhdan 1991 harvnb greška: više ciljeva (2×): CITEREFKazhdan1991 (help)
Literatura uredi
- Kazhdan, Alexander P., ur. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York [u.a.]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Ostrogorski, Georgije (1993). Istorija Vizantije (II fototipsko izdanje originala 1959). Beograd. str. 370—379.
- Kazhdan, Alexander P., ur. (1991). The Oxford dictionary of Byzantium. New York [u.a.]: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.