Ana Marinković
Ana Marinković (Beograd, 7. april 1881 ― Getari, 30. maj 1973) bila je srpska slikarka. Izlagala je od 1910. godine. Bila jedana od osnivača Udruženja „Cvijeta Zuzorić” i njegova prva predsednica,[1] a kasnije i jedna od osnivača Udruženja likovnih umetnika Srbije, 1919. godine.[2]
| Ana Marinković | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Ana Lozanić Marinković |
| Datum rođenja | 7. april 1881. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 30. maj 1973. (92 god.) |
| Mesto smrti | Getari, Francuska |
| Umetnički rad | |
| Pravac | impresionizam |
| Uticaji od | Nadežde Petrović Bete Vukanović Kosta Miličević |
Biografija uredi
Ana Marinković rođena je kao Ana Lozanić, drugo dete u uglednoj beogradskoj porodici. Njen otac Sima Lozanić, bio je hemičar, profesor i rektor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevska akademije, ministar i narodni poslanik. Majka Lozanić, rođena Pačić, bila je poreklom iz porodice Vučić–Perišić. Pored Ane, Lozanići su imali sina Milivoja, hemičara i univerzitetskog profesora, Svetislava i ćerku Jelenu, kasnije udatu za američkog oficira u srpskoj vojci Džona Frotinghama, koja se aktivno bavila humanitarnim radom.
Ona je odmalena pokazivala sklonost ka crtanju i slikanju, pa je vrlo brzo dobila i prve pouke iz slikanja i to od buduće najpoznatije srpske slikarke tog vremena Nadežde Petrović. Posle završene Varoške osnovne škole[3] i Više devojačku školu[4] želela je da uči slikarstvo, ali su se, zbog položaja i ugleda porodice, njeni roditelji su se u početku protivili mogućnosti da uđe u krug beogradskih slikara, koji se po pravilu tada vezivao za boeme. Međutim, njena želja da se bavi slikarstvom prevagla je sve, te su je roditelji na kraju ipak podržali. Krajem prve decenije 20. veka, kada je već bila udata za Vojislava Marinkovića, doktora pravnih nauka, ekonomistu, političara, a kasnije i ministra spoljnih poslova Kraljevine Jugoslavije, Ana Marinković upisuje se u Umetničko-zanatsku školu koju su u to vreme vodili Rista i Beta Vukanović.
Bila je jedna od omiljenih učenica ženskog odeljenja Bete Vukanović. Sa njom su u odeljenju bile poznate slikarke poput Vidosave Kovačević, Milice Čađević, Anđelije Lazarević, Natalije Cvetković i druge.
Kada je izbio Prvi balkanski rat dobrovoljno se prijavila kao bolničarka, što je učinila i kasnije, tokom Drugog balkanskog i Prvog svetskog rata. Tokom ratna dešavanja tokom Prvog svetskog rata našla se u izbeglištvu na Krfu.
Godine 1935. doživela je ličnu tragediju da joj u jednoj godini preminu otac, suprug i zet. Bila je bliska prijateljica sa kraljicom Marijom Karađorđević. Sakupljale su dobrovoljne priloge, savetovale žene i majke koje su od njih tražile pomoć, brinule o siromašnoj deci. Kao članica „Lade”, učesnica na jugoslovenskim likovnim smotrama i jedna od osnivača Udruženja „Cvijeta Zuzorić“ i njegova prva predsednica, Ana Marinković je bila često i rado viđena osoba međuratnog beogradskog kulturnog i umetničkog života.
Tokom okupacije Jugoslavije u Drugom svetskom ratu Ana Marinković živi povučeno. Po završetku rata ne uspeva da se prilagodi novom komunističkom poretku, u kom su bliske veze nje i njenog pokojnog supruga predstavljale potencijalnu opasnost. Zato je napustila zemlju i otišla u primorsko mesto Getari na jugozapadnoj obali Francuske, gde je živela skromno, slikajući i dalje, sve do smrti, 30. maja 1973. godine.[1] Delfa Iavnić je zapisala u svojim Uspomenama, da joj je Ana bila najbolja prijateljica. [5]
Slikarski rad uredi
Ana Marinković počela je da izlaže svoje radove već 1908. godine, na đačkoj izložbi Umetničko-zanatske škole. Dve godine kasnije dobija i prve ozbiljne pohvale kritike u ondašnjem Srpskom književnom glasniku: „izvesni njeni radovi mogli bi da izađu na svaku srpsku izložbu s mnogo uspeha”. Iste 1910. godine postaje članica Društvu srpskih umetnika „Lada”, sa kojim je izlagala sve do početka Drugog svetskog rata. Posle završene Umetničko-zanatske škole nastavlja školovanje u Parizu i Londonu. U tom periodu izlaže svoje radove na međunarodnim izložbama u Torinu i Sofiji.
Tokom Prvog svetskog rata, kada se kao bolničarka našla u izbeglištvu na Krfu, sreće Kostu Miličevića, budućeg velikog srpskog impresionistu i sa njim u društvu slika nekoliko pejzaža. Njegov poznati in pasto slikarski postupak, kratak isprekidan potez široke četke jarkih boja, uticao je na njen rad, pa se nešto od Miličevićevog osobenog stila prenelo i na njene pejzaže iz vremena rata. Taj uticaj će biti prisutan i posle rata, na slikama priobalja Save i Dunava i okoline Beograda. Ipak, tokom vremena je uspela da izgradi sopstveni stil. Utome su joj pomogli učestali nastupi na jugoslovenskim umetničkim izložbama i izložbama „Lade”.[1]
Slikarski motivi uredi
Glavni motiv na slikama Ane Marinković su pejzaži, dok je figuru i portret potisnula u drugi plan. To nije prošlo neprimećeno kod likovnih kritičara, te su je mahom ocenjivali kao umerenog impresionistu, slikarku koja je ostala dosledna potvrđenim vrednostima beogradske slikarske škole početka 20. veka. Najčešće je slikala živopisne srbijanske predele, ali i zimske planinske predele Slovenije, dalmatinske zalive i obale. Tokom školovanja u Beogradu, u prirodi je često slikala sa Vidosavom Kovačević, sa kojom je studirala.[6] Pored pejzaža slikala je i mrtve prirode, a poseban osećaj imala je za enterijere soba i salona u kojima je živela i u kojima se kretala. Ipak, koliko god se trudila, snagu, darovitost i viziju svojih uzora Nadežde Petrović i Bete Vukanović ipak nije mogla da dosegne. Njeni stvaralački dometi bili su daleko skromniji.[1]
Slikarski opus uredi
Slikarski opus Ane Marinković danas je poznat u obimu od oko 300 slika i nešto manje akvarela, pretežno pejzaža, enterijera i mrtvih priroda. Njena dela se nalaze u zbirkama Narodnog muzeja u Beogradu, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Muzeja Grada Beograda, Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci, dok je neznatan broj u privatnim zbirkama u Srbiji i nešto više u inostranstvu. Zahvaljujući rodbinskim vezama Ane Marinković sa porodicom Genčić[7] danas je poznat dragocen fond od preko dvadeset njenih slika iz svih razdoblja, koji je porodica Genčić uspela da sačuva do današnjih dana.[1]
Ostavština uredi
Pred kraj života Ana Marinković zaveštala je nekoliko slika iz svoje porodične ostavštine Narodnom muzej u Beogradu. Među njima su i jedan krfski pejzaž iz vremena rata, rad njenog omiljenog slikara Koste Miličevića, kao i rad Paje Jovanovića iz 1912. godine, koji prikazuje buduću slikarevu suprugu Muni.[1]
Zanimljivosti uredi
Prema priči Mare Lukić Jelesić, šabačke umetnice, koja je na studijama u Umetničko-zanatskoj školi u Beogradu bila koleginica Ane Marinković, Ljube Ivanovića i Milene Pavlović-Barili, Ana Marinković je, kao ćerka tadašnjeg ministra, mogla da priušti sebi da slika sneg na Kalemegdanu sedeći u belom automobilu sa ličnim vozačem.[8]
Reference uredi
- ^ a b v g d đ Petrović, Petar (februar 2017). „Život (ni)je bajka – Ana Marinković, slikarka”. Politikin zabavnik. 3393. Pristupljeno 24. 11. 2019.
- ^ Đorđević, Ana. „Head shot of painter Ana Marinković”. Visualizing Family, Gender Relations and the Body. The Balkans approx. 1860–1950. University of Basel. Pristupljeno 23. 11. 2019.
- ^ „Najstarija škola u Beogradu i Srbiji”. Beogard - Blog za odbranu Beograda od zaborava i nekulture. 21. 9. 2016. Arhivirano iz originala 10. 08. 2019. g. Pristupljeno 23. 11. 2019.
- ^ Stanojević, Stanoje (1927). Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. Knj. 2, I-M. Zagreb: Bibliografski zavod. Arhivirano iz originala 23. 08. 2020. g. Pristupljeno 23. 11. 2019.
- ^ Milanović, Jasmina (2012). DELFA IVANIĆ, USPOMENE. Beograd: INSTITUT ZA SAVREMENU ISTORIJU. str. 251. ISBN 978-86-7403-172-8.
- ^ Srpski biografski rečnik. [Knj.] 5, Kv-Mao. Novi Sad: Matica srpska. 2011. ISBN 978-86-7946-085-1. Arhivirano iz originala 08. 08. 2020. g. Pristupljeno 23. 11. 2019.
- ^ „JELENA GENČIĆ: KUĆA GDE ŽIVE DOBRI DUHOVI”. Puls online. 17. 9. 2016. Pristupljeno 24. 11. 2019.
- ^ Lijeskić, Biljana (18. 10. 2018). „Grožđe i vino su filozofija života”. Politika. Pristupljeno 24. 11. 2019.
Literatura uredi
- Nikolić, Ljubiša. „Serbian painters in the Army Medical Corps 1914–1918” (PDF). VOJNOSANITETSKI PREGLED. 68/7: 622. Pristupljeno 24. 11. 2019.
Spoljašnje veze uredi
- Mitrović, Jovana (2018). „Prikazi žena u slikarstvu u prvoj polovini 20. veka i slikarstvo Anđelije Lazarević”. Knjiženstvo. Pristupljeno 23. 11. 2019.
