Antički Makedonci
Makedonci (stmak. Μακεδόνες), bili su antičko pleme koje je živjelo u aluvijalnoj ravnici oko rijeke Bistrice i donjeg toka rijeke Vardar u sjeverozapadnom dijelu današnje kopnene Grčke. U suštini antički Grci,[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20] postepeno su širili svoju teritoriju duž doline Bistrice na sjevernoj ivici grčkog svijeta, apsorbujući ili gutajući susjedna negrčka plemena, prvenstveno tračanska i ilirska.[21][22][23] Govorili su antičkim makedonskim jezikom, koji je bio veoma sličan antičkom grčkom, možda njegov dijelekat, iako je govorni jezik regiona bio atički i kasnije koine grčki.[24] Njihova vjerska uvjerenja bila su ista kao i kod ostalih Grka, poštujući glavna božanstva grčkog panteona, iako su Makedonci nastavili sa arhajskim običajem sahranjivanja, koji je u ostalim dijelovima Grčke prekinut nakon 6. vijeka prije n. e. Pored monarhije, srž makedonskog društva bilo je plemstvo. Slično kao kod aristokratije u susjednoj Tesaliji, njihovo bogastvo uglavnom je bilo zasnovano na konjima i stoci.
| Μακεδόνες | |
|---|---|
 Mozaik lov na jelena, 4. vijek prije n. e. | |
| Jezici | |
| staromakedonski, zatim atički grčki i kasnije koine grčki | |
| Religija | |
| starogrčka religija |
Iako sačinjena od raznih klanova, Kraljevina Makedonija, osnovano oko 8. vijeka prije n. e, uglavnom je povezana sa Argijadima i plemenima nazvanim po njima. Dinastiju je navodno osnovao Perdika I, potomak legendardnog Temena od Argosa, dok je oblast Makedonija možda dobila ime po Makedonu, ličnosti iz grčke mitologije. Tradicionalno pod vlašću nezavisnih porodica, Makedonci su izgleda prihvatili vladavinu Argijada u vrijeme Aleksandra I (vladao 498—454. prije n. e). Ta vrijeme Filipa II (vladao 359—336. prije n. e), Makedoncima su priznata brojne vojne inovacije, pomoću kojih su uvećali svoju teritoriju i povećali svoju kontrolu nad područjima koja se protežu u Trakiju. Ova konsolidacija teritorije omogućila je podvige Aleksandra Velikog (vladao 336—323. prije n. e), osvajanje Ahemedinskog carstva, uspostavljanje dijadoskih država sljedbenica i inaguraciju helenističkog perioda u zapadnoj Aziji, Grčkoj i širom Sredozemlja. Makedonce je na kraju pokorila Rimska republika, čim je uništena makedonska monarhija na kraju Trećeg makedonskog rata (171—168. godine prije n. e), a do uspostavljanja rimske provincije Makedonije dolazi poslije Četvrtog makedonskog rata (150—148. godine prije n. e).
Pisci, istoričari i državnici antičkog svijeta često su izražavali dvosmislene, često u suprotne ideje o etničkom identitetu Makedonaca kao Grka, polugrka ili čak varvara. To je dovelo do rasprave između savremenih akademika o preciznom etničkog identitetu Makedonaca, koji su ipak prihvatili mnoge vidove grčke kulture, kao što je praktikovanje grčkih religijskih kultova i sportske igre, uključujući Antičke olimpijske igre. S obzirom na slabe lingivističke dokaze, nije jasno koliko je staromakedonski bio blizak starogrčkom jeziku, a i koliko je bio blizak frigijskom, tračanskom i ilirskom jeziku.
Antiči Makedonci učestvovali su u izradi i gajenju klasične i kasne helenističke umjetnosti. U pogledu vizuelnih umjetnosti, izrađivali su freske, mozaike, skulpture i ukrasne predmete od metala. Scenska muzička umjetnost i grčke pozorišne drame bile su veoma cijenjene, a poznati pisci drame, kao što je Euripid, doselili su se u Makedoniju. Kraljevstvo je takođe privuklo poznate filozofe, poput Aristotela, dok su Makedonci dali doprinos starogrčkoj književnosti, naročito grčkoj istoriografiji. Njihove sportske i dokoličarske aktivnosti uključivale su lov, trčanje i trku dvokolica, kao i praznovanje i napijanje na aristokratskim banketima poznatim kao simpozijum.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Worthington 2014, Chapter Two: Alexander's Inheritance, p. 10
- ^ Zacharia 2008, Simon Hornblower, "Greek Identity in the Archaic and Classical Periods", pp. 55–58
- ^ Joint Association of Classical Teachers 1984, str. 50–51
- ^ Errington 1990
- ^ Fine 1983, str. 607–608
- ^ Hall 2000, str. 64
- ^ Hammond 2001, str. 11
- ^ Jones 2001, str. 21
- ^ Osborne 2004, str. 127
- ^ Hammond 1989, str. 12–13
- ^ Hammond 1993, str. 97
- ^ Starr 1991, str. 260, 367
- ^ Toynbee 1981, str. 67
- ^ Worthington 2008, str. 8, 219
- ^ Chamoux 2002, str. 8
- ^ Cawkwell 1978, str. 22
- ^ Perlman 1973, str. 78
- ^ Hamilton 1974, Chapter 2: The Macedonian Homeland, p. 23
- ^ Bryant 1996, str. 306
- ^ O'Brien 1994, str. 25
- ^ Trudgill 2002, str. 125
- ^ Theodossiev 2000, str. 175–209
- ^ Christesen & Murray 2010, str. 428.
- ^ „GREEK, Ancient”. www.asc.ohio-state.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 9. 8. 2018.
Literatura uredi
- Chadwick, J. (1963). The Prehistory of the Greek Language. Cambridge.
- Crossland, R. A., "The Language of the Macedonians", CAH III.1, Cambridge 1982
- Nicholas Geoffrey Lemprière Hammond, Guy Thompson Griffith, and Frank William Walbank. A History of Macedonia: Volume II: 550-336 B.C. Clarendon Press, 1979
- Hammond, Nicholas G.L. "Literary Evidence for Macedonian Speech", Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Vol. 43, No. 2. 1994. str. 131–142..
- Neroznak, V. Paleo-Balkan languages. Moscow, 1978.
- Papazoglu, Fanula (1969). Srednjobalkanska plemena u predrimsko doba: Tribali, Autarijati, Dardanci, Skordisci i Mezi. Sarajevo: Akademija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine.
Spoljašnje veze uredi
- Memorandum o helenizmu drevnih Makedonica, potpisan od 370 akademika-klasicista, sa nekoliko naučnih priloga (engleski, nemački, slovensko-makedonski, grčki)