Artur Klajnman
Artur Klajnman (rođen 11. marta 1941)[1] je američki psihijatar i profesor medicinske antropologije i interkulturne psihijatrije na univerzitetu u Harvardu. Najpoznatiji je zbog svog rada o mentalnoj bolesti u kineskoj kulturi. Klajnman je doprineo boljem medicinskom i antropološkom razumevanju sindroma koji su kulturno specifični, odnosno mogu se naći samo u pojedinim kulturama, a u svom radu se bavio kineskom i istočnoazijskom kulturom (kao što je Koro). Njegova istraživanja su pokazala da kod kineskih i istočnoazijskih pacijenata postoji mnogo veća verovatnoća da će se psihološki stres manifestovati kroz telesne tegobe. Od 1968. Klajman je sprovodio istraživanje u kineskim društvima, počev od Tajvana, a od 1978. u Kini na temu depresije, somatizacije, epilepsije, šizofrenije i suicida, kao i drugih vidova nasilja. Njegovi radovi se pozicioniraju na preseku između javnog zdravlja i internacionalnih problema kao i ljudske patnje, a dotiču se i interkulturne psihijatrije i individualnih iskustava bola i invaliditeta.
Artur Klajnman | |
|---|---|
| Datum rođenja | 11. mart 1941. |
| Mesto rođenja | Njujork, SAD |
Bio je predsednik odeljenja za antropologiju na Harvardu od 2004. do 2007. i trenutno je direktor Azijskog centra na univerzitetu u Harvardu.
Obrazovanje uredi
Artur Klajnman je zvanje doktora medicine stekao na Stanford Univerzitetu i master iz socijalne antropologije na Harvardu. Bio je i pripravnik na internoj medicini u medicinskoj školi u Jejlu, a psihijatrijsku licencu opštoj bolnici u Masačusetsu.
Karijera uredi
Klajnman je trenutno na poziciji profesora antropologije, mestu koje drži od 2002. godine. Od 2004. do 2007. predsedavao je odeljenjem za antropologiju na Harvardu, a od 2008. je predsednik Harvardskog Azijskog centra. Deset godina je vodio odeljenje socijalne medicine na medicinskoj školi u Harvardu, a od 1993. do 2000. je bio profesor na tom odeljenju. Trenutno je profesor medicinske antropologije na medicinskoj školi u Harvardu na odeljenju za globalno zdravlje i socijalnu medicinu i profesor psihijatrije.[2] Klajnman je 2011. nagrađen kao Harvardski koledž profesor i dodeljena mu je fakultetska nagrada za prepoznatljivost.
Osnovao je časopis Kultura, medicina i psihijatrija[3] 1976. godine i bio njegov glavni urednik do 1986.[4] Časopis je nastavio da se objavljuje od strane Bajrona i Meri-Džo Guda i Pitera Guarnasije.[5]
Radovi uredi
Klajnman je autor 6 knjiga i više od 350 članaka, poglavlja u knjigama, pregleda i uvoda. Njegovo možda najpoznatije delo je Pacijenti i iscelitelji u kulturnom kontekstu (1980), praćeno knjigama Narativi o bolesti: patnja, isceljenje i ljudsko stanje (1988) i Društveno poreklo stresa i bolesti: depresija, neurastenija i bol u modernoj Kini (1986). Svojim pristupom pokušao je osvetli moralnu stvarnost u kojoj kineski stanovnici žive i na koje načine pokušavaju da se prilagodima izazovima koje moderno doba pred njih postavlja.[6] Njegova najskorija knjiga Šta je zaista važno se bavi načinima na koje egzistencijalne opasnosti i nesigurnosti oblikuju moralno iskustvo, religiju i etiku koji su pojedincima u savremenom društvu vrlo važni.
Iako psihijatar, Klajnman se pretežno interesuje za kulturne više nego za biološke aspekte mentalnog zdravlja i načine na koje kultura oblikuje iskustvo bolesti, njen tok, potragu za stručnom pomoći, terapiju i brigu o obolelim osobama.[7]
Klajnman je uređivao druge radove sa drugim psihijatrima i istraživačima iz oblasti mentalnog zdravlja i interkulturne psihijatrije, uključujući Pola Farmera, Vinu Das, Margaret Lok, Majkla Filipsa, Bajrona Guda, Meri Delvekio Gud, Cung-ji Lin i Leona Ajzenberga.
Klajnman je pomoćni urednik više od 29 radova, uključujući: Društvena patnja; Kultura i depresija; SARS u Kini; Globalna Farmakologija; Subjektivnost; Etnografska istraživanja; Promišljajući globalno zdravlje: Uvod; Kultura bolesti i psihijatrijska praksa u Africi; Međupolje: Antropolozi u filozofiji. Takođe je pomoćni urednik 11 specijalnih izdanja časopisa. Klajnman trenutno radi na knjizi o pružanju nege koji su bazirani na njegovim člancima objavljenim u drugim časopisima.[2]
Lični život uredi
Klajnman je rođen u Njujorku, gde je i odrastao. Bio je u braku sa pokojnom Džoan Klajnman, koja je preminula 2011. i koja je bila sinolog i njegov istraživački saradnik tokom 45 godina. Imaju dvoje dece, Pitera i En, i četvoro unučadi: Gabriela, Kendala, Alegru i Klejtona.
Objavljeni radovi uredi
- Medicine in Chinese cultures : comparative studies of health care in Chinese and other societies: papers and discussions from a conference held in Seattle, Washington, U.S.A., February 1974 / edited by Arthur Kleinman ... [et al.]. -- U.S. Dept. of Health, Education, and Welfare, Public Health Service, National Institutes of Health, 1975.
- Culture and healing in Asian societies : anthropological, psychiatric, and public health studies / edited by Arthur Kleinman ... [et al.]. - - G.K. Hall, 1978
- Normal and abnormal behavior in Chinese culture / edited by Arthur Kleinman and Tsung-yi Lin. -- D. Reidel, 1981. -- (Culture, illness, and healing / editor-in-chief, Arthur Kleinman ; v. 2)
- Patients and healers in the context of culture : an exploration of the borderland between anthropology, medicine, and psychiatry / Arthur Kleinman. -- University of California Press, 1980.
- Culture and depression : studies in the anthropology and cross-cultura l psychiatry of affect and disorder / edited by Arthur Kleinman and Byron Good. -- University of California Press, 1985. --
- Social origins of distress and disease : depression, neurasthenia, and pain in modern China / Kleinman—Yale Univ ersity Press, 1986
- The illness narratives: suffering, healing, and the human condition / Kleinman—Basic Books, 1988
- Rethinking psychiatry : from cultural category to personal experience / Kleinman ; Free Press, (1991) ISBN 978-0-02-917441-8
- Social suffering / edited by Kleinman, Veena Das, and Margaret Lock—University of California Press, 1997 & Oxford University Press, 1997
- Writing at the margin : discourse between anthropology and medicine / Kleinman. -- University of California Press, 1995
- What really matters: living a moral life amidst uncertainty and danger / Kleinman—Oxford University Press, 2006. Translated into Chinese: Shanghai Joint Publishing Company, Shanghai, P.R. China, 2007; translated in Chinese: PsyGarden Publishing Company, Taiwan, 2007
Reference uredi
- ^ Leidse hoogleraren - Kleinman, Arthur
- ^ a b Arthur Kleinman | Anthropology Department
- ^ „Culture, medicine and psychiatry: Twenty years and more”. Culture, Medicine and Psychiatry. 20: vii—xi. 1996. S2CID 189891520. doi:10.1007/BF00118748., ISSN 1573-076X
- ^ Arthur Kleinman, Curriculum Vitae (PDF), retrieved 26 May 2010
- ^ Guarnaccia, Peter J. (2003). „Editorial”. Culture, Medicine and Psychiatry. 27 (3): 249—257. PMID 14672095. doi:10.1023/A:1025390614115., ISSN 1573-076X
- ^ „Arthur Kleinman: "Anthropology’s Critique and Defense of Humanitarianism" - Department of Social Anthropology”. Arhivirano iz originala 23. 04. 2019. g. Pristupljeno 23. 04. 2019.
- ^ Anonymous (1. 4. 1986). „Arthur Kleinman, M.D. Medical Anthropologist: Understanding the Impact of Illness on the Individual and the Family”. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services (na jeziku: engleski). 24 (4): 33—36. ISSN 0279-3695. doi:10.3928/0279-3695-19860401-08.