Википедија

Asistolija

Asistolija je medicini naziv koji se koristi za stanje bez električne aktivnosti srca, koje se elektrokardiografski registruje kao ravna linija i predstavlja jedan od kliničkih znakova zastoja srca, na osnovu koga se proglašava smrt pacijenta. Asistolija zahteva sprovođenje hitne kardio–respiratorno–cerebralne reanimacije (KPCR), kako bi se pokušao održati protok krvi kroz mozak i srce i time uspostavila normalna električna aktivnost srca.[1]

Asistolija
Klasifikacija i spoljašnji resursi
Specijalnostkardiologija

Etiologija uredi

Najčešći uzroci asistolije kod akutnog zastoja srca mogu se razvrstati na srčane i nesrčane (respiratorne i cirkulatorne) u koje spadaju:[2]

Uzrok Znaci i simptomi
Hipoksija
  • I pored toga što su u odnosu na ćelije kore mozga ćelije srčanog mišića manje osetljive na hipoksijom i anoksijom izazvan nedostatak kiseonika, ipak su hipoksija i anoksija najčešći uzroci akutnog zastoja srca, jer direktno oštećuju srčani mišić i njegov sprovodni sistem i dovode do aritmija, koje mogu prethoditi akutnom srčanom zastoju.
  • Zbog veće osetljivosti na nedostatak kiseonika u krvi, nepovratne promene na ćelijama kore mozga zbog hipoksije/anoksije mogu nastati i pre nego što srce prestane sa radom.
Hipotermija
  • Snižavanje telesne temperature ispod 32 °C usporava fiziološke procese u organizmu: smanjuje potrošnju kiseonika, bazalni metabolizam, rad srca i disanja.
  • Padom telesne temperature ispod 25 °C, prestaje termoregulacija, organizam se ponaša kao poikilotermno biće i poprima temperaturu okoline.
  • Hipotermijom izazvan pad telesne temperature praćen je pojavom asistolija ili fibrilacije komora.
Hipovolemija
  • Hipovolemija je najčešće izazvana gubitkom krvi (zbog unutrašnjeg ili spoljašnje krvarenja), plazme (zbog opekotine) ili ekstracelularne tečnosti (dugotrajno povraćanje, proliv).
  • Hipovolemija je praćena padom krvnog pritiska (hipotenzijom) i redukcijom krvnog protoka kroz srčane krvne sudove, kao i slabljenjem kontraktilnosti srčanog mišića, što posledično dovodi do smanjenja sistolnog i minutnog volumena srca.
Hipo/Hiperkalijemija
  • Hipokalijemija može nastati zbog povećanih gubitaka kalijuma (povraćanje, crevne fistule, diuretici), nedovoljnog unošenja u organizam ili apsorpcije kalijuma (gladovanje, malapsorpcija).
  • Snižene vrednosti kalijuma dovode do poremećaja srčanog ritma u obliku ventrikularnih ekstrasistola, koje mogu preći u ventrikularnu tahikardiju ili ventrikularnu fibrilaciju.
  • Hiperkalijemija nastaje zbog nedovoljnog izlučivanja kalijuma (npr. akutna bubrežna insuficijencija, akutna insuficijencija nadbubrega), povećanog unošenja (infuzije ili lekovi koji sadrže kalijum), pomeranja kalijuma iz celularnog u ekstracelularni prostor (opekotine, kraš povrede, hemoliza, acidoza).
  • Promene kalijemije praćene su promenom amplitude T talasa na EKG-u, što pomaže u ranom otkrivanju poremećaja nivoa kalijuma i njegovoj brzoj korekciji, dok kasno otkrivena hiperkalijemija dovodi do poremećaja ritma, koji može prethoditi fibrilaciji ili asistoliji komora.
Acidoza
  • Hiperkalijemija, zbog nedovoljnog izlučivanja kalijuma, najčešći je metabolički uzrok acidoze.
  • Respiratorna acidoza može biti uzrok kardiocirkulatorne depresije i zastoja.
Tromboza srčanih krvnih sudova
  • Kao posledica tromboze srčanih krvnih sudova dolazi do akutnog infarkta, koji je jedan od najčešćih uzroka akutnog zastoja srca.
  • Akutni infarkt miokarda najčešće dovodi do aritmija, koje mogu prethoditi srčanom zastoju.
Tromboza plućnih krvnih sudova
  • Sumnja na plućnu tromboemboliju postavlja se kod naglo nastalog bola u grudima, dispneje, tahipneja, kašlja, sinkope i znakova popuštanja desnog srca.
Tenzioni pneumotoraks
  • Tenzioni pneumotoraks, koji nastaje prodorom vazduha u intrapleuralni prostor, može biti jedan od uzroka zastoja srca.
  • Pri inspirijumom vazduh ulazi u intrapleuralni prostor, a pri ekspirijum onemogućeno je njegovo izlaženje. To dovodi do rasta intrapleuralnog pritiska, kolapsa pluća i pomeranja medijastinuma na suprotnu stranu. Priliv venske krvi u srce se smanjuje, pada sistolni i minutni volumen srca.
Toksična oštećenja srca
  • Prekomerna upotreba nekih lekova (namerno ili zadesna) dovodi do kardiocirkulatorne, a često i respiratorne depresije direktno ili indirektno preko poremećaja acidobazne i elektrolitne ravnoteže.
Tamponada srca
  • Nakupljanje tečnosti ili krvi u perikardnu šupljinu (disekantna aneurizma aorte, ruptura srca, penetrantno i nepenetrantne povrede grudnog koša) smanjuje dijastolno punjenje i minutni volumen srca što se klinički manifestuje hipotenzijom, oslabljenim srčanim tonovima, porastom centralnog venskog pritiska (CVP), distenzija vratnih vena.

Klinički znaci uredi

Gubitak svesti

Gubitak svesti jedan je od sigurnih znakova akutnog zastoj srca. Manifestuje se 15 sekundi posle prestanka srčanog rada i prestanka cirkulacije u mozgu.

Odsustvo pulsa nad velikim krvnim sudovima

Gubitak pulsa nad velikim krvnim sudovima (a. carotis ili a. femoralis) siguran je znak akutnog zastoja srca. Puls nad ovim krvnim sudovima prisutan je sve dok srce radi, dok kod pacijenta sa sumnjom na srčani arest ne treba tražiti puls nad perifernim arterijama jer se on, npr. na radijalnoj arteriji (a. radialis), gubi kada sistolni krvni pritisak padne ispod 60 mm Hg.

Za postavljanje dijagnoze akutnog zastoja srca nije potrebno gubiti vreme na palpaciji arterije na vratu (maksimalno vreme za utvrđivanje postojanja karotidnog pulsa je do pet desetina sekunde). Gubitak svesti i prestanak disanja (tj. nenormalno disanje), prema novim preporukama za KPCR, dovoljni su indikatori za započinjanje osnovnih mera reanimacije.

Prestanak disanja

Prestanak disanja (apnea ili agonalno disanje) siguran je znak akutnog zastoja srca, koje nastaje neposredno posle prestanka srčanog rada. Agonalno disanje je prisutno kod više od polovine osoba sa kardijalnim arestom. Najnovije preporuke za KPCR predlažu i savetuju da se sa merama reanimacije kod svih osoba koje su bez svesti i koje ne dišu u normalnom ritmu odmah započne sa KPCR.

Promena boje kože i vidljivih sluzokoža

Promenjena boja kože i vidljivih sluzokoža nastaje kao posledica prestanka cirkulacije, pre svega zbog hipoksijom izmenjene oksihemoglobina u krvi. Boja kože može biti cijanotična (kod srčanog aresta) ili bleda, kada je iskrvarenje uzrok kardijalnog aresta.

Dilatacija (širenje) zenica (kasni znak)

Proširene zenice (midrijaza) je nesiguran znak akutnog zastoja srca, jer i neki lekovi (npr. atropin i adrenalin) mogu dovesti do midrijaze. Kod kardijalnog aresta midrijaza je posledica hipoksemije mozga i paralize jedara okulomotornog živca. Nastaje relativno kasno, kada je od srčanog zastoja prošlo najmanje 60 sekundi.

Odsustvo srčanih tonova

Odsustvo srčanih tonova, utvrđeno na osnovu auskultacije, u srčanom zastoju je gubljenje vremena u dijagnostici, jer je kod odraslih osoba to nepouzdan znak srčanog zastoja, za razliku od dece.

Nemerljiv krvni pritisak

Iako srčana radnja može još uvek da se odvija i bez merljive tenzije, to je ipak znak teškog cirkulatornog zastoja.

Dijagnoza uredi

 
EKG zapis: sinusni ritam koji prelazi u assistoliju.

Elektrokardiografski znaci asistolije (klinički znaci prestanka mehaničke aktivnosti srčanog mišića), bez obzira o kojem se elektrokardiografskom obliku kardijalnog aresta radi, su jednaki, a EKG je znak električne aktivnosti srčanog mišića. EKG potvrđuje kliničku dijagnozu kardijalnog aresta.[3]

Asistolija se na elektrokardiogramu ispoljava kao potpuni prekid spontane električne aktivnosti srca, kao posledica prekida mehaničke aktivnosti, tj. kontraktilnosti srčanog mišića.

Elektrokardiografski, asistolija se manifestuje ravnom linijom, iako ona nikada nije izoelektrična, tj. kao lenjirom povučena linija.

  •  
    EKG sa znacima asistolije (ravna linija)
  •  
    Asistolija
  •  
    Gruba asistolija

Učestalost i prognoza uredi

Akutni zastoj srca u 10% do 30% slučajeva ispoljava se kao asistolija.

Preživljavanje kod kardijalnog aresta izazvanog asistolijom je manje od 1%.[4]

Izvori uredi

  1. ^ Pavlović A. Kardiopulmonalno cerebralna reanimacija. 2004.
  2. ^ Jasmeet Soar; Gavin D. Perkins; Jerry Nolan, ur. (2012). ABC of resuscitation (6th izd.). Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. str. 43. ISBN 978-1-118-47485-3. 
  3. ^ 5. Romić P, Jovanović K, Jovičević K. Značaj rane defibrilacije u kardiopulmonalnoj reanimaciji. Anaesthesiologia Iugoslavica 2002; 11'−16.
  4. ^ 7. Milenković A, Rosić R, Stevanović V. Novine u pedijatrijskoj kardiopulmonalnoj reanimaciji. Anaesthesiologia Iugoslavica 2002; 19.

Spoljašnje veze uredi

Klasifikacija



 Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Асистолија&oldid=27441479”