Biserna reka
Biserna reka (kin: 珠江) ili reka Džuđjan je treća najduža reka u Kini, nakon reke Jangce i Žute reke (Hoangho) i ima dužinu od oko 2400 km. Po plovnosti, nalazi se na drugom mestu posle Jangcea.
| Biserna reka | |
|---|---|
 Biserna reka kod Guangdžoua | |
 Bazen Biserne reke | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 2.400 km |
| Basen | 453.700 km2 (175.200 sq mi)[1] km2 |
| Pr. protok | 9.500 m3/s (340.000 cu ft/s)[2] m3⁄s |
| Sliv | Južno kinesko more |
| Vodotok | |
| Ušće | Južno kinesko more |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Kina |
| Naselja | Guangdžou, Fošan i Džungšan |
| Pritoke | Si, Dong, Ljusihe |
| Reka na Vikimedijinoj ostavi | |
Biserna reka je širok rečni sistem u južnoj Kini. Naziv „Biserna reka“ se takođe često koristi sveobuhvatno za slivove reka Si („Zapad“), Bej („Sever“) i Dong („Istok“) reka Guangdonga. Sve ove reke se smatraju pritokama Biserne reke, jer dele zajedničku deltu, Deltu Biserne reke. Mereno od najudaljenijih krajeva reke Si, sistem Biserne reke dug 2.400 km-long (1.500 mi) je treća po dužini reka u Kini, posle reke Jangce i Žute reke, i druga po protoku, posle Jangcea. Basen Biserne reke (珠江流域) površine 453.700 km2 (175.200 sq mi) drenira veći deo Ljangguanga (provincije Guangdung i Guangsi), kao i delove Junana, Guejdžoua, Hunana i Đangsija u Kini; takođe odvodi severne delove vijetnamskih severoistočnih provincija Kao Bang i Lang Šon.
Osim što se odnosi na sistem u celini, naziv Biserne reke (Džu Đang) se primenjuje na određenu granu unutar sistema. Ova Biserna reka je najširi rukavac u delti, iako je primetno kraži. Vode koje se spajaju istočno od Bej Đanga prvo se pominju kao Biserna reka severno od Guangdžoua. Biserna reka je poznata kao reka koja protiče kroz Guangdžou. Ušće Biserne reke, Boka Tigris, redovno se odkopava kako bi bilo otvoreno za okeanska plovila. Ušće Biserne reke formira veliki zaliv na jugoistoku delte, ušće Biserne reke,[3][4][5] Boka Tigris razdvaja Šizijang na severu, Lingdingjang na jugu i Đudžoujang na jugu vrh ušća okružen arhipelagom Vanšan.[6][7][8] Ovaj zaliv odvaja Makao i Džuhaj od Hongkonga i Šenžena.
Biserna reka je tako nazvana zbog školjki biserne boje koje leže na dnu reke u delu koji protiče kroz grad Guangdžou. Brojni brendovi su nazvani po reci, poput pivare Džuđang[9][10][11] (Guangdžou) koja je jedna od tri najveće domaće pivare u Kini i Mosta Biserne reke (Guangdžou) kao popularnog proizvođača hrane. Dalekovod od 500 kV, suspendovan je na tri najviša stuba na svetu, Piloni prelaza Biserne reke, koji prelaze reku blizu njenog ušća.
Geografija reke uredi
Reka se nalazi na jugu zemlje. Izvire u pokrajini Junan i teče kroz pokrajine Guejdžou, Guangsi i Guandung, do Južnog kineskog mora. Na ušću u Južno kinesko more reka formira široku deltu južno od Guangdžoua. Na obalama koje se protežu ka ušću nalazi se Hongkong i Makao. Na ulazu u ušće je planinski arhipelag Vanšan.
Pritoke uredi
Glavne pritoke Biserne reke su: Sijang (Zapadna reka), Dungjang (Istočna reka) i Bejijang (Severna reka). Međutim, mnogi geolozi se slažu da Biserna reka nastaje tek spajanjem reka Sijang (Zapadna reka) i Bejijang (Severna reka), a 70 km od grada Guangdžoua im se pridružuje i Dungjang (Istočna reka), nakon tog teče prema svom ušću u Južno kinesko more, gde formira veliku deltu površine 7500 km² [12].
Naselja na reci uredi
Biserna reka je ime dobila po malom Bisernom ostrvu, koji se sastoji samo od peska i predstavlja rukavac ove reke prema svome ušću. Ostrvo se pre nalazilo usred reke, ali promenama u toku reke, sada je uz samu obale. U blizini ovog ostrva, preko reke je izgrađen viseći most, dužine 3618 m. A nedaleko od ostrva u delti se nalazi jedan od najvećih gradova u Kini Guangdžou. Ostali veći gradovi na ostrvima delte su Fošan i Džungšan. Najznačajniji gradovi u samom ušću, su Makao, Hongkong, te Šendžen i Džuhaj.
Rukavac koji teče kroz Guangdžou (nekadašnji Kanton) nekad je bio širok preko 2 km, pa su ga zvali Biserno more. Vremenom se suzio, tako da je danas širok samo 180 m. Danas se uz njegove obale proteže slobodna preduzetnička zona i jedna od najbrže rastućih privrednih regiona Kine.
Uređivanje reke i plovnost uredi
Biserna reka je plovna velikim delom svoga korita. Rekom plove mnogi ribarski čamci, brodovi, ali i splavovi na kojima se uzgajaju biseri. Rečno ušće Biserne reke se redovno čistiti i za prolaz prekookeanskih brodova.
Ipak, bez obzira na plovnost i čišćenje, reka je jedan od najzagađenijih vodotokova u svetu [13].
Galerija slika uredi
-
-
![Most biserne reke Humen[14] On je deo autoputa G9411 Dongguan–Fošan,[15][16][17][18] gledano iz tvrđave Dženjuan](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Dongguan007.jpg/250px-Dongguan007.jpg)
-
-
Biserna reka i Kantonska kula
![Most biserne reke Humen[14] On je deo autoputa G9411 Dongguan–Fošan,[15][16][17][18] gledano iz tvrđave Dženjuan](/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Dongguan007.jpg)
Reference uredi
- ^ „珠江概况”. 珠江水利网. Arhivirano iz originala 2013-01-22. g. Pristupljeno 2013-03-08.
- ^ „Chapter 5: Plate D-6 — GES DISC: Goddard Earth Sciences, Data & Information Services Center”. Disc.sci.gsfc.nasa.gov. Arhivirano iz originala 2013-02-03. g. Pristupljeno 2012-11-08.
- ^ 广东男性比女性多了500万 人口总量增长放缓_新浪广东城事_新浪广东 (na jeziku: kineski). Arhivirano iz originala 2018-09-26. g. Pristupljeno 2014-07-28.
- ^ World Bank Report Provides New Data to Help Ensure Urban Growth Benefits the Poor, The World Bank Group, 26 Jan 2015
- ^ Vidal, John (22. 3. 2010). „UN report: World's biggest cities merging into 'mega-regions'”. guardian.co.uk. Pristupljeno 2010-05-13.
- ^ Zhuhai Municipality website: Wanshan Ocean Development Testing Zone (archive)
- ^ https://www.cityu.edu.hk/upress/pub/media//catalog/product/files/9789629373061_preview.pdf
- ^ 伶仃岛上叹伶仃 深圳珠海争权属
- ^ „联系我们”. Zhujiang Beer. Pristupljeno 2021-08-25. „广东省广州市新港东路磨碟沙大街118号”
- ^ „Company Introduction”. Zhujiang Official Website. Arhivirano iz originala 28. 9. 2007. g. Pristupljeno 17. 4. 2007.
- ^ „Info”. Zhujiang Official UK Website. Arhivirano iz originala 22. 5. 2007. g. Pristupljeno 17. 4. 2007.
- ^ „Pearl River Delta” (na jeziku: engleskim). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 25. 11. 2012.
- ^ Made in Britain, dumped in China, The Independent, https://web.archive.org/web/20080412102006/http://www.independent.co.uk/environment/made-in-britain-dumped-in-china-433731.html
- ^ „虎门大桥-港珠澳大桥管理局”. Arhivirano iz originala 21. 8. 2016. g. Pristupljeno 24. 7. 2016.
- ^ „虎门大桥”. Arhivirano iz originala 24. 03. 2023. g. Pristupljeno 24. 7. 2016.
- ^ „虎门二桥完成主桥基础建设 将转入下部结构施工(图)”. Pristupljeno 24. 7. 2016.
- ^ „"珠江第一桥"虎门二桥东莞段下月终于动工”. Arhivirano iz originala 17. 8. 2016. g. Pristupljeno 24. 7. 2016.
- ^ „Construction Facts - The Sourcebook of Statistics, Records and Resources” (PDF), Engineering News Record, McGraw Hill, sv. 251, Number 20a, novembar 2003, Arhivirano iz originala (PDF) 4. 9. 2014. g., Pristupljeno 9. 8. 2014
Literatura uredi
- Mala enciklopedija Prosveta, Treće izdanje .; Prosveta. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2..
- Wang Jingfeng. Research on the Development of Tourism Industry in the Area of Pearl River Sources. JOURNAL OF QUAJING NORMAL UNIVERSITY.2014(33) pp.6-10.
- WEN Qing_zhong. Ecological Status and Main Conservation Targets of Zhujiangyuan Nature Reserve.Forest Inventory and Planning.2002(27).
- „Labor shortage to affect Pearl River Delta hardest”.
- „A Stronger Pearl River Delta” (PDF).
- „Achievements, challenges in China's Pearl River Delta plan”. Arhivirano iz originala 4. 10. 2009. g.
- „Economic Backdrop of the PRD” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 2012-12-08. g. Pristupljeno 2012-05-18.
- „Introducing the Pearl River Delta”. Arhivirano iz originala 2012-07-25. g. Pristupljeno 2012-05-18.
- Mukul Devichand (15. 12. 2011). „Can China keep its workers happy as strikes and protests rise?”. BBC Radio 4, Crossing Continents.
- Rahul Jacob (30. 11. 2011). „Talk is cheap in the world's factory”. Financial Times.</ref> The target market of the delta region's exports, however, has become increasingly domestic rather than foreign.<ref>„How Hong Kong's poorer workers can gain from Greater Bay Area”. South China Morning Post (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-03-30.
- „PRD Economic Profile | HKTDC”. china-trade-research.hktdc.com. Pristupljeno 2020-01-05.
- Wong, S.C.; Li, X.D.; Zhang, G.; Qi, S.H.; Min, Y.S. (2002). „Heavy metals in agricultural soils of the Pearl River Delta, South China”. Environmental Pollution. 119 (1): 33—44. PMID 12125727. doi:10.1016/s0269-7491(01)00325-6. hdl:10397/2566
. - Wang, Wen-Xiong; Rainbow, Philip S. (2020). Environmental Pollution of the Pearl River Estuary, China (1e izd.). Berlin: Springer. str. 125. ISBN 978-3-662-61834-9. Pristupljeno 5. 8. 2020.
- „Greenpeace welcomes Guangdong's move to blacklist 20 polluting companies”. Arhivirano iz originala 14. 11. 2019. g. Pristupljeno 24. 03. 2023.
- „Poisoning the Pearl River: 2nd Edition”. Arhivirano iz originala 02. 04. 2019. g. Pristupljeno 24. 03. 2023.
- Labzovskii, Lev D.; Jeong, Su-Jong; Parazoo, Nicholas C. (novembar 2019). „Working towards confident spaceborne monitoring of carbon emissions from cities using Orbiting Carbon Observatory-2”. Remote Sensing of Environment. 233: 111359. Bibcode:2019RSEnv.233k1359L. S2CID 202176909. doi:10.1016/j.rse.2019.111359.
- Ma 马向明, Xiangming (april 2012). „The integration of the city-region of the Pearl River Delta 珠江三角洲城市区域的一体化: Integration of city-region of the PRD”. Asia Pacific Viewpoint. 53 (1): 97—104. doi:10.1111/j.1467-8373.2012.01478.x.
- Ha, Louis; Waters, Dan (2001). „Hong Kong's Lighthouses and the Men Who Manned Them” (PDF). Royal Asiatic Society Hong Kong Branch. 41: 281—320. ISSN 1991-7295.
Spoljašnje veze uredi
- Berman, Lex, ur. (2011). „China River Basins”. WorldMap (na jeziku: engleski). Harvard University. Interactive map with China's river basins, showing river names in Chinese.
- Table of rivers in China with Chinese names and useful data (dead link 01:15, 4 March 2013 (UTC))
- Economic profile for the Pearl River Delta at HKTDC
- Images from Scientific Visualisation Studio at NASA