Bitka kod Kesega (1532)

Opsada Kesega (1532) bila je bitka između Habzburške monarhije i Osmanskog carstva, deo Austro-turskim ratova. Završila se hrišćanskom pobedom.

Opsada Kesega
Deo austro-turskih ratova
Ostaci Hrvatske i Slavonije u vreme najvećeg turskog napredovanja (1593)
Vreme 9. avgust - 30. avgust 1532. Mesto Keseg, Kraljevina Ugarska Ishod hrišćanska pobeda
Sukobljene strane
Habzburška monarhija	Osmansko carstvo
Komandanti i vođe
Nikola Jurišić	Sulejman Veličanstveni
Jačina
oko 700	oko 32.000
Žrtve i gubici
laki	laki

Pozadina

Keseg (mađ. Köszeg) je grad u zapadnoj Mađarskoj blizu austrijsko-mađarske granice. Pominje se u 9. veku kao castellum Guntionis. Vojni značaj mu je znatno porastao u 16. veku, pošto se nalazio na važnom operacijskom pravcu Osijek - Velika Kaniža - Beč, kojim su Turci nadirali u habsburške zemlje.

Pošto je u borbama za ugarski presto nakon bitke na Mohaču 1526. mađarsko plemstvo većim delom pristalo uz domaćeg kralja Janoša Zapolju, razvio se u Ugarskoj građanski rat između njegovih pristalica i nadvojvode Ferdinanda od Austrije - koga su podržavala vlastela Gornje Ugarske (Slovačka) i Hrvatske. Zapolja je tada pozvao u pomoć Turke. Sulejman Veličanstveni je to prihvatio i poveo veliku armiju protiv Ferdinanda, osporavajući Habsburgovcima vlast nad Ugarskom.

Sulejman Veličanstveni je 8. septembra 1529. zauzeo Budim i Zapolja je proglašen za ugarskog kralja kao turski vazal. Sulejman je zatim opseo Beč sa oko 100.000 vojnika (računajući i više desetina hiljada pomoćnih trupa) i 300 topova. Utvrđeni grad branilo je 16-17.000 vojnika i 70 topova. U nedostatku većih opsadnih topova Turci su se posle 20-dnevne opsade povukli.

Pošto su austrijske trupe i dalje ugrožavale Zapoljinu prestonicu Budim, Sulejman je 1532. poveo novi pohod protiv Austrije, sa oko 32.000 redovnih i nekoliko desetina hiljada neredovnih trupa. Ovog puta skrenuo je od Osjeka kraćim pravcem kroz jugozapadnu Mađarsku na Keseg.

Opsada

Budim

Beč

Osijek

Keseg

Velika Kaniža

Bečko Novo Mesto

Grac

Varaždin

Bitka na mapi moderne Mađarske. Plamen označava tursku, a ukršteni mačevi hrišćansku pobedu. Austrijski položaji obeleženi su crveno, a turski crno.

U trećem pohodu na Beč 1532, pod sultanom Sulejmanom Veličanstvenim, Turci su 9. avgusta stigli pred Keseg. Grad je branilo 700 naoružanih seljaka i građana i 38 najamnika-konjanika pod kapetanom Nikolom Jurišićem. Branioci Kesega, prepušteni sami sebi, izdržali su opsadu od 9. do 30. avgusta i odbili nekoliko juriša, naročito žestokih 19, 23. i 27. avgusta, višestruko nadmoćnijih turskih snaga, što je caru Ferdinandu I omogućilo da prikupi znatne snage u rejonu između Bečkog Novog Mesta i Beča. Najzad, došlo je do kompromisa: uz saglasnost Jurišića, Turci su istakli svoju zastavu na bedemima privodno zauzetog grada, pa su se vratili u Beograd.

Posledice

Umesto da pohita na Beč i da pojedinačno potuče Ferdinandove trupe u prikupljanju, sultan se 21 dan zadržao pod Kesegom. Pošto je u međuvremenu Ferdinand između Bečkog Novog Mesta i Beča okupio armiju sa oko 80.000 ljudi, Sulejman je odustao od daljeg osvajanja i posle simbolične predaje Kesega skrenuo za Beograd, pljačkajući pored Graca i Varaždina. Sultan je 1533. prihvatio prvi mir sa Austrijom, pristajući na podelu Mađarske.

Car Ferdinand je 1537. poklonio grad i tvrđavu Keseg Nikoli Jurišiću.

Literatura

• Gažević, Nikola (1973). Vojna enciklopedija (knjiga 4). Beograd: Vojnoizdavački zavod.