Bitka kod Plesija
Bitka kod Plesija (23. juna 1757), sela u istočnom Bengalu u Indiji, bila je odlučujuća pobeda britanske Istočnoindijske kompanije nad bengalskim navabom, saveznikom Francuza, u trećem karnatskom ratu, koji je vođen u Indiji kao kolonijalni produžetak Sedmogodišnjeg rata između Velike Britanije i Francuske.[1]
| Bitka kod Plesija | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Karnatskih ratova | |||||||||||
 Mir Džafar (izdajnik) predaje se Robertu Klajvu posle bitke. | |||||||||||
| |||||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||||
 Britanska istočnoindijska kompanija |
 Mogulsko carstvo Francuska istočnoindijska kompanija | ||||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||||
| Robert Klajv |
Siradž-ud-daula  Mir Madan † Mir Džafar (izdajnik) | ||||||||||
| Jačina | |||||||||||
|
1.020 britanskih vojnika, 2.100 domorodaca, 8 poljskih topova i 2 haubice |
15.000 konjanika, oko 34.000 pešaka i 53 topa 50 ljudi i 4 topa | ||||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||||
| 20 poginulih i 56 ranjenih | oko 500 poginulih | ||||||||||
Pozadina uredi
Osiguravši izdaju zapovednika bengalske armije, koji su skovali zaveru pod vođstvom Mir Džafara (hind. Mir Jafar Ali Khan) protiv bengalskog vladara Siradž-ud-daula (hind. Siraj ud-Daulah), komandant kolonijalnih trupa britanske Istočnoindijske kompanije Robert Klajv se uputio 13. jula 1757. iz Kalkute na sever, u pravcu bengalske prestonice Muršidabada (hind. Murshidabad), sa relativno malim snagama - 1.020 britanskih vojnika, 2.100 domorodaca, 8 poljskih topova i 2 haubice. Bengalski navab (vicekralj) Siradž-ud-daula (hind. Siraj ud-Daulah) krenuo mu je u susret sa vojskom jačine 15.000 konjanika, oko 34.000 pešaka i 57 topova, od čega jedna francuska baterija (50 ljudi i 4 topa). Odlučio je da borbu primi kod Plesija, oko 12 km južno od Muršidabada, gde je organizovao utvrđeni logor.[1]
Bitka uredi
U zoru 23. jula Klajv je izbio od Plesija i ulogorio se u neposrednoj blizini bengalskog logora. Oko 8 časova počeo je artiljerijski duel. Dejstvo artiljerije iznenada je prekinula jaka monsunska kiša. Britanci su oruđa i barut zaštitili od kiše, što Indijci nisu učinili, i tako su za izvesno vreme onemogućili upotrebu svoje artiljerije. Smatrajući da su Klajvovi topovi, takođe, onesposobljeni, Mir Madan (hind. Mir Madan), jedini navabu lojalan zapovednik, krenuo je na juriš sa konjicom. Koncentričnom artiljerijskom vatrom juriš je odbijen uz znatne indijske gubitke, a poginuo je i sam Mir Madan. Navab je naredio Mir Džafaru, vođi pro-britanske zavere, da obnovi napad, ali ovaj nije izvršio naređenje. Drugi komandant, takođe zaverenik, Raj Durlab (hind. Rai Durlabh), uspeo je da ubedi navaba da odustane od napada i povuče se u utvrđeni logor. Klajv se uputio za protivnikom koji se počeo povlačiti. Pred samim bengalskim logorom razvila se u 16 časova borba. Mir Džafar je sa znatnim delom bengalskih snaga ostao neaktivan. Ubrzo je ostatak nedovoljno disciplinovanih navabovih jedinica zahvatila panika; sam navab napustio je bojište. Oko 17 časova Klajv je ovladao bengalskim logorom. Pošto nije imao konjicu, razbijenog protivnika nije gonio. [1]
Posledice uredi
Britanci su imali 20 poginulih i 56 ranjenih, a Indijci oko 500 poginulih. Ova pobeda omogućila je britancima osvajanje Bengala i konačno odstranila Francuze kao britanske kolonijalne konkurente u Indiji.[1]
Reference uredi
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 6), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1973), str. 731-732
Literatura uredi
- Nikola Gažević, Vojna enciklopedija (knjiga 6), Vojnoizdavački zavod, Beograd (1973), str. 731-732