Bitka kod Požarevca
Bitka kod Požarevca ili Boj kod Požarevca odigrala se za vreme Drugog srpskog ustanka.
| Bitka kod Požarevca | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Drugog srpskog ustanka | |||||||
 Spomenik Milošu Obrenoviću u Požarevcu, podignut u znak zahvalnosti za oslobođenje Požarevca i Srbije od Turaka u Drugom srpskom ustanku | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Srpski ustanici |
 Osmansko carstvo | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Miloš Obrenović Jovan Vukomanović † | Asan-delibaša † | ||||||
| Jačina | |||||||
| 12.000[traži se izvor] | 1.900 turaka i 2.000 arnauta | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| Nepoznato |
Nepoznato Zarobljen 1 top mnogo municije i naoružanja | ||||||
Bitka
urediPosle oslobođenog Čačka, Miloš Obrenović se uputio sa velikom vojskom od 12.000 ustanika da oslobodi Požarevac. Miloš je dobio obaveštenje da se velika vojska okuplja oko Požarevca, da u ispomoć Turcima dolazi delibaša vidinskog vezira sa 1900 delija koji su načinili šest šančeva i da imaju jedan top.[1]
Miloš je na putu za Požarevac u Batočini zatekao šanac sa 2000 Arnauta.[2] Tu su se ustanici borili sa Arnautima, ali su se ovi posle tri dana predali. Potom su posle ove pobede ustanici prešli Moravu i uputili se ka Požarevcu.
Tok bitke
urediNa putu ka Požarevcu, Miloš i ustanici su naleteli na delije. Srbi su odmah stupili u borbu sa delijama, ali su se u jednom trenutku pokolebali, videvši sa kakvom se žestinom delije bore. Miloš je tada svojom ličnom inicijatovom poveo napad na delije. On je jurnuo na konju ka delibaši uputivši mu reči: „Vala delibaša, ti može biti da imaš kud i na drugu stranu, al ja zaista nemam kud, nego mi valja ovde mret...”.[1] Potom su ustanici savladali delije koje su se povukle u šančeve. Srbi su prvi dan zauzeli prvi šanac na juriš, potom u naredna dva dana sledeća dva šanca, dok Turci nisu ostali u velikom šancu sa topom i dva mala šanca do crkve i džamije. Miloš potom posla svog pisara sa predlogom da se Turci predaju i ostave džebanu i top, a da će dobiti siguran prolaz do Turske. Tokom boja poginuo je šurak kneza Miloša i brat kneginje Ljubice Jovan Vukomanović. Kneginja Ljubica je kasnije na mestu pogibije brata Jovana, gde se odvijao boj podigla dva jablana.[3] U čast srpske pobede je spevana epska narodna pesma Boj na Požarevcu.[4]
Zanimljivosti
urediBitka je ekranizovana u seriji Vuk Karadžić. U ekranizaciji prikazana je borba srpske pešadije i konjice sa Turcima i scena u kojoj Miloš Obrenović na konju juriša na Asana delibašu sa rečima: „More delibašo ti imaš kud, il’ živ il’ mrtav, a ja nemam.”
Anastas Jovanović je uradio litografiju „Knjaz Miloš u boju,, na kojoj je knjaz Miloš prikazan sa ustanicima kako se na konju bore protiv Turaka. Litografija je zajedno sa litografijom „Karađorđe u boju” objavljena u monografiji Anastasa Jovanovića u konaku kneginje Ljubice.
Reference
uredi- ^ a b Ustanička Srbija 1804-1815, Radoš Ljušić. str. 46.
- ^ Ustanička čitanka 1804-1815, Nebojša Jovanović. str. 326.
- ^ Miloš Milojević i Uroš Milivojević,Srpske vladarke iz dinastije Obrenovića,str.7
- ^ Boj na Požarevcu
Literatura
uredi- Stojančević, Vladimir (1995). Iz istorije Srbije Drugog ustanka i knez Miloševe vlade 1815-1839. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. str. 284. ISBN 86-170-3917-5.
- Stevanović, Dr Miladin (1990). Drugi srpski ustanak. Gornji Milanovac: Dečje novine. str. 285. ISBN 978-86-367-0339-7.
- Pavićević, Branko; Stojančević, Vladimir; Ratković-Kostić, Slavica (1998). Od Careva Laza 1712. i Boja kod Ivankovca 1805. do odlaska Turaka iz Srbije 1867. [Znamenite bitke i bojevi srpske i crnogorske vojske: od Careva Laza 1712. do Dobropoljske bitke 1918.], Knj. 1. Novi Sad: Pravoslavna reč; Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 616. ISBN 86-335-0038-8.
- Ljušić, Radoš (2018). Vojvode i vojvodski barjaci: Vojno uređenje ustaničke Srbije (1804—1815). Beograd: Medija centar "Odbrana". str. 344.
