Bitoljska bitka
Bitoljska bitka je bitka vođena u Prvom balkanskom ratu[2](od 16–19. novembra 1912). Poslije kumanovske bitke, turska Vardarska armija povlačila se u dva pravca: Preko Velesa – Prilepa i Tetova – Kičeva prema Bitolju s namjerom, da na jakim bitoljskim položajima pruži presudnu bitku u Prvom balkanskom ratu, zbog čega je još od 20. oktobra počelo utvrđivanje bitoljskih položaja naročitim trupama (4.000 anadolskih regruta).
| Bitoljska bitka | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Prizor nakon Bitoljske bitke | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
 Kraljevina Srbija |
 Osmansko carstvo | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
 Petar Bojović Radomir Putnik[1] |
 Zeki paša | ||||||||
Pravac preko Prilepa imao je da štiti V turski korpus, VII korpus pravac preko Kičeva, a VI korpus pravac ka Solunu.
Srpska I armija (u koju je ušla i moravska II), gonila je neprijatelja pravcima preko Prilepa i Kičeva, a grčka je vojska nastupala od Soluna preko Florine ka Bitolju.[3]
Poslije zaštitničkih bojeva kod Kičeva i Alinaca, 7. i 5. korpus koncentrisani su na bitoljskim položajima, a 6. korpus, pošto je potukao jednu grčku diviziju kod Banjice, ostavio je prema njima zaslon (17. nizamsku diviziju), a s ostatkom trupa doveden je na bitoljske položaje.
Srpska I armija je zbog dovršetka poraza turske vardarske armije, preduzela napad na nju na tim položajima.
Najvažnija odstupnica Turaka u pravcu Albanije bio je put Bitolj - Resen na koji se izlazi južnim dijelom Bigle planine, obilazeći Oblakovski vis. Ovaj zapadni, planinski dio bojišta je teško prolazan i zbog velike visine često pod maglom. Na ovako odličnom položaju, Turci su bili vrlo dobro utvrdili maskirali na istočnom dijelu bojišta sva sela i vis Kjeromaricu.
Pred početak bitke Turci su imali svega 35.000 — 36.000 ljudi, od kojih 28.000 do 30.000 boraca. Srpska I armija imala je oko 68.000 boraca (56.000 pušaka, 3.500 sabalja i 167 oruđa).
Plan Srpske I armije bio je: izvršiti napad, oslanjajući se jače na glavni operacijski pravac (Veles—Prilep, nabacujući neprijatelja uglavnom na jug, odakle je nastupala grčka vojska, i presijecajući zapadnu odstupnicu Turaka na Resen.[4]
Ishod uredi
Gubici I armije bili su: 3.230 poginulih, ranjenih i nestalih. Zarobljeno je 35 oficira i 3.365 vojnika i zaplijenjeno 57 topova.
Turski gubici bili su: poginulih i ranjenih oko 6.000, sa zarobljenicima svega oko 9.400 ljudi i 57 topova.
Ishodi ove bitke bili su: Konačno protjerivanje ostataka turske vojske iz Makedonije u Albaniju, gdje je njeno rasulo bilo samo pitanje vremena. Ovom bitkom je završen rat u Makedoniji između Srbije i Turske.[2]
Posljedice ove bitke bile su:
Završetak rata, a u političkom pogledu, dobijanje prava na zapadni deo Makedonije od Bitolja do Crnog Drima.[5]
Reference uredi
- ^ a b Kolekcionar - Prvi balkanski rat
- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 149. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ „BITOLjSKA BITKA, 16—19. XI 1912. | SUBNOR”. www.subnor.org.rs. Pristupljeno 2024-01-24.
- ^ JEDINICA (2015-11-16). „Bitoljska bitka”. Crvene beretke (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-01-24.
- ^ „Bitka kod Bitolja”. Antikvarnica Beograd - Belgrade Antiques (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-01-24.
Literatura uredi
- Stanisavljević, Živko (1952). Bitoljska operacija 1912. Beograd: Vojno delo. str. 370.
- Ratković, Borislav (1975). Prvi balkanski rat 1912-1913. - Operacije srpske vojske, Knj. 2. Vojnoistorijski institut - Beograd. str. 530.
- Ratković, Borislav (1998). U velikim bitkama kod Prilepa, Bitolja, Đakovice i Skadra [Znamenite bitke i bojevi srpske i crnogorske vojske: od Careva Laza 1712. do Dobropoljske bitke 1918.], Knj. 4. Novi Sad: Pravoslavna reč; Beograd: Vojnoizdavački zavod. str. 305. ISBN 86-335-0038-8.
- Ratković, Borislav; Đurišić, Mitar; Skoko, Savo (1972). Srbija i Crna Gora u balkanskim ratovima 1912-1913. BIGZ - Beograd. str. 328.
- Priredila: Đurić, Silvija (1990). Dnevnik pobeda: Srbija u balkanskim ratovima 1912 - 1913, Knj. 1. IRO "Beograd"/ TIZ "Zrinski". str. 431. ISBN 978-86-7519-002-8.
- Lazarević, Milutin D. (2018). Naši ratovi za oslobođenje i ujedinjenje: Srpsko-turski rat 1912. godine, Knj. 3. PortaLibris - Beograd. str. 211. ISBN 978-86-7818-365-2.
