Biškek
Biškek (kirg. Biškek; ranije Pišpek, Frunze) je glavni grad Kirgistana[5], grad od republičkog značaja, administrativni centar Čujske oblasti. Najveći grad u Kirgistanu po broju stanovnika - 1.088.900 ljudi. (od 1. januara 2021.), glavno saobraćajno čvorište, industrijski i administrativni centar zemlje. Savremeni kulturni, politički i ekonomski centar republike.
| Biškek Бишкек | |
|---|---|
 Biškek | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Kirgistan |
| Oblast | Biškek[1][2] |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2022. | 1 088 900 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 52′ 00″ S; 74° 34′ 00″ I / 42.866667° S; 74.566667° I |
| Aps. visina | 760 m |
| Površina | 127[3][4] km2 |
  Biškek Biškek na karti Kirgistana | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Emilbek Mirzakulovič Abikadirov |
Geografija uredi
Grad Biškek se nalazi na plodnoj predgorskoj ravnici, zauzimajući visinsku zonu skoro od podnožja severne padine Kirgiskog lanca na jugu (visine južnih mikrooblasti su oko 900 m) i obuhvata zonu sa nadmorskim visinama do na severu oko 700 m. Centralna geografska zona grada ima nadmorsku visinu od oko 740–760 m.
Biškek se nalazi u samom centru doline Čui u podnožju kirgiskih planina Ala-Too (jedan od planinskih lanaca unutrašnjeg Tjen Šana), na nadmorskoj visini od 700-900 metara. Visoki Kirgiski lanac (prosečna visina linije grebena je 3.000 ,; maksimalna visina je 4.895 m, vrh Alamedin, koji sa juga uokviruje dolinu Čui, je greben barijere širine, koji deluje kao lokalni klimatski razvod. Iza njega se nalazi Unutrašnji Tjen Šan, visoka unutrašnja visoravan sa hladnijom i kontinentalnijom klimom.
Teritorija grada je 127 km² ili 160 km².
Kroz grad protiču reke Ala-Arča i Alamedin, koje potiču iz južnih planina, a Veliki Čujski kanal (BChK) protiče kroz severni deo Biškeka od istoka ka zapadu.
Klima uredi
Biškek, prema klimatskim uslovima, zauzima krajnji južni položaj u kontinentalnom klimatskom regionu umerenih geografskih širina.
Klima grada je oštro kontinentalna. Prosečna godišnja temperatura je +12,2 °C. Padavina padne 451 mm godišnje. Sa prosečnom letnjom temperaturom od oko 25 °C i prosečnom zimskom temperaturom od oko -2 °C, česti su slučajevi da leti temperatura pređe 40 °C, a zimi dostigne -30 °C. Temperature u zimskim mesecima mogu da pređu 20,25 °C. Najhladniji mesec je januar (-1,7 °C), najtopliji jul (+25,3 °C). Prosečna mesečna relativna vlažnost vazduha raste sa 44% u junu i julu na 74% u martu, a godišnji prosek iznosi 60%.
Moderna klima Biškeka uredi
Klima Biškeka, kao i u dolini Čui i u regionu severne padine Kirgiskog lanca, određena je geografskom širinom i visinom mesta, teritorijalnom udaljenošću od okeana, karakteristikama lokalnih orografskih uslova i atmosferske cirkulacije. Prema ovim pokazateljima, područje istraživanja se nalazi u granicama suptropske unutrašnje klime, širokog pojasa zastupljenog na jugu svih centralnoazijskih republika ZND južno od 43. paralele.
Biškek se nalazi na severnoj granici suptropskog pojasa Zemlje, južno od njegove srednje geografske širine od 45°. Suvo, sa visokim temperaturama, leto Čujske doline je po klimatskim uslovima blisko klimi suvih suptropa, dok zimski uslovi odgovaraju klimi južne zone umerenih geografskih širina.
Ukupno godišnje trajanje sijanja sunca je 2584 sata. Mesečno trajanje sunčanja je najveće u julu - 337 sati, najmanje u decembru - 126 sati.
Radijacioni faktori formiranja klime u Biškeku i Čujskoj dolini imaju oštar preovlađujući uticaj u letnjem periodu godine, kada se usled jakog dnevnog zagrevanja vazduha formira polje niskog pritiska sa malo oblačnim toplim vremenom. nad centralnom Azijom u celini. Kao rezultat toga, leti klima u donjem toku doline Chui i u Biškeku odgovara klimi suvih subtropa. Zimi, usled smanjenja dolaska sunčevog zračenja zbog kratkog trajanja dana, kao i razvijanja intenzivne ciklonalne aktivnosti sa hladnim prodorima sa zapada, severozapada i severa, cirkulacioni faktori formiranja klime postaju dominantni. Kao rezultat toga, klimatski uslovi zime za donji tok doline Čui i grada Biškeka odgovaraju hladnijim klimama južne zone umerenih geografskih širina.
| Klima Biškeka (1991–2020, ekstremi 1936–sadašnjost) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 20,0 (68) |
25,4 (77,7) |
30,5 (86,9) |
34,7 (94,5) |
36,7 (98,1) |
40,9 (105,6) |
42,1 (107,8) |
39,7 (103,5) |
37,1 (98,8) |
34,2 (93,6) |
29,8 (85,6) |
23,7 (74,7) |
42,1 (107,8) |
| Maksimum, °C (°F) | 2,9 (37,2) |
5,1 (41,2) |
12,1 (53,8) |
18,7 (65,7) |
24,1 (75,4) |
29,5 (85,1) |
32,4 (90,3) |
31,4 (88,5) |
25,6 (78,1) |
18,5 (65,3) |
10,3 (50,5) |
4,6 (40,3) |
17,9 (64,2) |
| Prosek, °C (°F) | −2,7 (27,1) |
−0,5 (31,1) |
6,2 (43,2) |
12,8 (55) |
17,8 (64) |
22,9 (73,2) |
25,5 (77,9) |
24,2 (75,6) |
18,7 (65,7) |
11,6 (52,9) |
4,2 (39,6) |
−1,1 (30) |
11,6 (52,9) |
| Minimum, °C (°F) | −7,1 (19,2) |
−4,9 (23,2) |
1,0 (33,8) |
6,9 (44,4) |
11,2 (52,2) |
16,1 (61) |
18,4 (65,1) |
16,9 (62,4) |
11,7 (53,1) |
5,6 (42,1) |
−0,5 (31,1) |
−5,2 (22,6) |
5,8 (42,4) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −31,9 (−25,4) |
−34 (−29) |
−21,8 (−7,2) |
−12,3 (9,9) |
−5,5 (22,1) |
2,4 (36,3) |
7,4 (45,3) |
5,1 (41,2) |
−2,8 (27) |
−11,2 (11,8) |
−32,2 (−26) |
−29,1 (−20,4) |
−34 (−29) |
| Količina padavina, mm (in) | 28 (1,1) |
37 (1,46) |
51 (2,01) |
75 (2,95) |
60 (2,36) |
34 (1,34) |
19 (0,75) |
15 (0,59) |
19 (0,75) |
37 (1,46) |
44 (1,73) |
37 (1,46) |
456 (17,95) |
| Dani sa kišom | 3 | 5 | 9 | 12 | 13 | 10 | 10 | 6 | 6 | 8 | 7 | 4 | 93 |
| Dani sa snegom | 9 | 9 | 5 | 2 | 0,3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 4 | 7 | 37 |
| Relativna vlažnost, % | 75 | 75 | 71 | 63 | 60 | 50 | 46 | 45 | 48 | 62 | 70 | 75 | 62 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 137 | 128 | 153 | 194 | 261 | 306 | 332 | 317 | 264 | 196 | 144 | 114 | 2.546 |
| Izvor #1: Pogoda.ru.net[6] | |||||||||||||
| Izvor #2: NOAA (sun, 1961–1990)[7] | |||||||||||||
Istorija uredi
Osnovan 1878. godine kao selo na mestu nekadašnje Kokandske tvrđave Pišpek, koja je 1926. godine preimenovana u Frunze u znak sećanja na sovjetskog partijskog i vojskovođu Mihaila Frunzea. Pošto u kirgiskom jeziku nema zvuka „f“ i da je sticanje suglasnika na početku reči neprihvatljivo, meštani su ovo ime izgovarali kao „Purunze“. Nakon raspada SSSR-a i nezavisnosti Kirgistana, postavilo se pitanje preimenovanja glavnog grada. Ispostavilo se da je etimologija prvobitnog naziva „Pišpek“ nepoznata; najbliža ovom nazivu bila je kirgiška reč „biškek“ – „vrt, koji se protresa kumisom“. Nije poznato kako bi se ova ekonomska pripadnost mogla povezati sa imenom tvrđave, ali je 1991. godine Biškek usvojen kao novi naziv glavnog grada.
Na zvaničnom sajtu Gradske kuće Biškek nalazi se sledeće etimološko opravdanje za ime grada: trudna žena batira (heroja) izgubila je klupko (kirgiški biškek) za bičevanje kumisa. U procesu traženja „Biškeka“, iznenada je dobila trudove i rodila je dečaka koji je dobio ime Biškek. Kasnije je postao batir i, nakon njegove smrti, sahranjen je na brdu blizu obala reke Alamedin. Tu je podignut nadgrobni spomenik Gumbez - Biškek. Upravo su ovu građevinu videli i opisali putnici 17-18.
Lokacije primitivnih ljudi na području savremenog Biškeka datiraju iz 5.-4. milenijuma pre nove ere. e. Grad duguje svoj geografski položaj Velikom putu svile. Istočni krak staze prolazio je kroz dolinu Čui i ovde se susreo sa drugim putem koji vodi kroz Centralni Tjen Šan. Na teritoriji savremenog Biškeka u 7-12 veku postojalo je antičko naselje Džul.
Pišpek uredi
Godine 1825. na teritoriji modernog grada, po nalogu Madali Khana, osnovana je Kokandska tvrđava Pišpek, u kojoj se nalazio najveći garnizon u dolini Chui. Tvrđava je stajala u središtu nomadskih puteva (od zimskih pašnjaka do letnjih pašnjaka) i na putu za Isik-Kul i Semirečje.
Prvi dokumentarni pomen naselja Pišpek nalazi se u knjizi „Opis vojnih operacija u Transilijskoj oblasti 1860. godine i dnevniku opsade Kokandske tvrđave Pišpek“.
Dva puta (4. septembra 1860. i 24. oktobra 1862.) tvrđavu su zauzimale ruske trupe. U novembru 1862. ostatke tvrđave su uništili Kirgizi iz plemena Solto, a na njenom mestu je dve godine kasnije postavljen kozački piket, a onda je ovde počeo da se okuplja bazar.
Godine 1868. prve seljačke porodice iz Penzanske, Samarske, Voronješke i Tambovske gubernije osnovale su rusko naselje Pišpek duž puta trakta. Ovim prvim naseljenicima pridružili su se uzbekistanski trgovci iz Taškenta, Namangana i drugih oblasti modernog Uzbekistana. Do 1876. godine u Pišpeku je živelo 58 porodica: 182 osobe oba pola, uključujući 94 žene (bilo je 9 ruskih porodica, 48 uzbekistanskih i 1 tatarska porodica).
Dana 29. aprila 1878. godine, u vezi sa prenošenjem centra okruga Pišpek u Pišpek, naselje je dobilo status grada (vidi Semirečensk region), ovaj datum se zvanično slavi kao datum osnivanja grada.
Dana 24. aprila 1924. godine u grad je stigla čehoslovačka zadruga „Intergelpo“, koja je Pišpek zapravo pretvorila u moderan evropski grad po tadašnjim merilima.
Od oktobra 1924. postao je administrativni centar Kara-Kirgiške autonomne oblasti. Od maja 1925. - administrativni centar Kirgiške autonomne oblasti.
Frunze uredi
Dana 12. maja 1926. Pišpek je preimenovan u Frunze u čast rođenog grada, sovjetskog vojskovođe Mihaila Frunzea.[5] Od 1936. godine Frunze je glavni grad Kirgiške Sovjetske Socijalističke Republike.
Godine 1938. u gradu Frunze stvorena su tri administrativna okruga: Proletarski (sada Lenjinski), Pervomajski i Sverdlovski. Godine 1962. Proletarski okrug grada Frunze pretvoren je u Lenjinski. 1974. godine formiran je Oktjabrski okrug.
Stanovništvo uredi
Po procenama iz 2021. imao je oko 1.074.075 stanovnika.[8]
| 1926. | 1939. | 1970. | 1982. | 2017. | 2021. |
|---|---|---|---|---|---|
| 36.610 | 92.783 | 430.618 | 616.312 | 937.400 | 1,074,075 |
Biškek je najnaseljeniji grad u Kirgistanu. Njegova populacija, prema proceni iz 2021. godine, iznosila je 1.074.075.[9] Od osnivanja grada do sredine 1990-ih, etnički Rusi i drugi narodi evropskog porekla (Ukrajinci, Nemci) činili su većinu stanovništva grada. Prema popisu iz 1970. godine, etnički Kirgizi su bili samo 12,3%, dok su Evropljani činili više od 80% stanovništva Frunzea. Sada je Biškek pretežno kirgiski grad, sa 75% stanovnika Kirgiza, dok evropski narodi čine oko 15% stanovništva.[10] Uprkos ovoj činjenici, ruski je glavni jezik, dok kirgiški i dalje gubi tlo pod nogama, posebno među mlađim generacijama.[11]
| Istorijski pregled stanovništva u Biškeku | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Source:[12][13][14][15][16][17][18][19][3][9] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Privreda uredi
Grad je u 2011. godini proizveo industrijskih proizvoda u iznosu od 28108,4 miliona soma, što je povećanje od 17,2%. Od ukupnog obima pruženih usluga u republici, Biškek čini 58,7%. Prosečna mesečna zarada za period januar-novembar 2011. godine iznosila je 12.035 soma, što je 1,4 puta više od republičkog nivoa. Biškek je donator za druge regione republike. Slobodna ekonomska zona "Biškek" nalazi se u blizini glavnog grada.
Industrija uredi
U gradu su zastupljene sve grane industrijske proizvodnje. Među njima su glavne: mašinstvo i obrada metala, laka i prehrambena industrija, energetika. Velika industrijska preduzeća u Biškeku su: Termoelektrana Biškek, Dastan Corporation, Coca-Cola Bishkek Bottlers, Bishkek-Dan-Azik; akcionarska društva: "Bishkeksiut", Biškek Mašinski kombinat, "Kirgizavtomash", Fabrika armiranog betona "Bishkek", preduzeća-udruženja "Bugarska", "Zhildiz", "Baipak" i dr.
Industrijska preduzeća se nalaze na zapadu i istoku Biškeka. Među njima: mlin za brašno „Akun“, JSC „Kirgizmebel“, proizvođač nacionalnih pića „Shoro“, OJSC „Severelectro“, termoelektrana.
Trgovina uredi
Grad Biškek je regionalni centar trgovine i predstavlja čvorište između Kine, Kazahstana i Rusije. Biškek ima najveće veleprodajno i maloprodajno tržište u Centralnoj Aziji, Dordoi, najveću pijacu automobila, Azamat, i niz drugih tržišta: Oš (pijaca), Alamedin (pijaca), Orto-Sai (pijaca), Ala-Arča - 2 " (pijaca), "Narboto", "Kudaibergen" itd. Postoje veliki tržni centri: "Vefa", "Biskek Park", "Dordoi-plaza", "Taš-Rabat", "CUM-Aichurek , TAC Vesna ( bivši SEC Rakhat Palace), Karavan, Asia-Mall, Detski Mir, Tabilga, MOTO, BETA PRODAVNICE, BETA PRODAVNICE 2, SEC Tommi.
Grad ima predstavništva velikih međunarodnih kompanija kao što su Mercedes-Benz, Audi-VV, Sumitomo, Federal Ekpress, DHL, UPS, LG-Electronics, Daevoo, Philips, Siemens, Panasonic, Reemtsma, Coca-Cola, Samsung, Toiota, Kia i dr.
Finansije uredi
Sedišta banaka nalaze se u Biškeku: RSK Bank, Aiil Bank (obe u državnom vlasništvu), Kirgiz Investment and Credit Bank, Demir Kirgiz International Bank, Rosinbank, OptimaBank, BakaiBank, Dos-KredoBank, „FinanceCreditBank“ itd.
Partnerski gradovi uredi
Biškek je pobratimljen sa:[20]
Almati, Kazahstan (1994)
Ankara, Turska (1992)[21]
Ašhabad, Turkmestan (2018)[22]
Kolorado Springs, Sjedinjene Države (1994)[23]
Doha, Katar (2014)
Gumi, Južna Koreja (1991)- Izmir, Turska (1994)
Kijev, Ukrajina (1997)[24]
Ljenjuengang, Kina (2015)[25]- Nur-Sultan, Kazahstan (2011)
Kazvin, Iran (2003)- Samsun, Turska[26]
- Šendžen, Kina (2016)[27]
Taškent, Uzbekistan[28]- Teheran, Iran (1994)
- Trabzon, Turska (2014)[29]
Ufa, Rusija (2017)- Urumći, Kina (1993)[30]
- Vuhan, Kina (2016)
- Jinčuan, Kina (2000)[31]
Reference uredi
- ^ Law on the Status of Bishkek Arhivirano 21 jul 2011 na sajtu Wayback Machine, 16 April 1994, article 2. Retrieved on 3 August 2009
- ^ „Classification system of territorial units of the Kyrgyz Republic” (na jeziku: kirgiski). National Statistics Committee of the Kyrgyz Republic. maj 2021. str. 81.
- ^ a b „2009 population and housing census of the Kyrgyz Republic: Bishkek City” (PDF) (na jeziku: ruski). National Statistics Committee of the Kyrgyz Republic. 2010. str. 13, 15.
- ^ „Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab”. hdi.globaldatalab.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-09-13.
- ^ a b Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 150. ISBN 86-331-2075-5.
- ^ „Weather and Climate-The Climate of Bishkek” (na jeziku: ruski). Weather and Climate. Pristupljeno 3. 1. 2022.
- ^ „Frunze (Bishkek) Climate Normals 1961–1990”. National Oceanic and Atmospheric Administration. Pristupljeno 8. 2. 2015.[mrtva veza]
- ^ Greška kod citiranja: Nevažeća oznaka
<ref>; nema teksta za reference pod imenomstat15. - ^ a b Greška kod citiranja: Nevažeća oznaka
<ref>; nema teksta za reference pod imenompop21. - ^ „Dem. ežegodnik 2015-2019gg.xlsx”. stat.kg. National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic. Pristupljeno 19. 9. 2021.
- ^ Komlosi-Ferdinand, Flora; Ferdinand, Siarl. „Ferdinand, S. & Komlósi, F. 2016. The vitality of the Kyrgyz Language in Bishkek”. Ijors - International Journal of Russian Studies. IJORS 5–2, pp. 210–226. Pristupljeno 10. 9. 2016.
- ^ Pervaя vseobщaя perepisь naseleniя Rossiйskoй Imperii 1897 g. Naličnoe naselenie v guberniяh, uezdah, gorodah Rossiйskoй Imperii (bez Finlяndii). Semirečenskaя oblastь Arhivirano 29 jun 2011 na sajtu Wayback Machine – First General Russian Empire Census of 1897. Population in provinces, districts, towns of Russian Empire (without Finland). Semirech'e Province (Demoscope.ru)
- ^ Petrov, Vladimir (2005). „Pišpek isčezaющiй 1825–1926 (Pishpek disappearing. 1825–1926)”. Bishkek.
- ^ Pisarskoy, Evgeniy; Kurbatov, Valentin (1976). „Arhitektura Sovetskoй Kirgizii (Architecture of Soviet Kirghizia.)”. Moscow: Stroyizdat.
- ^ „Review of Semirech'e Oblast for 1907 (Obzor Semirečenskoй oblasti za 1907 god)”. Verniy: Publishing House of Semirech'e Provincial Administration. 1908. Arhivirano iz originala 22. 7. 2011. g. Pristupljeno 6. 3. 2011.
- ^ „Review of Semirech'e Oblast for 1902 (Obzor Semirečenskoй oblasti za 1902 god)”. Verniy: Publishing House of Semirech'e Provincial Administration. 1903. Arhivirano iz originala 13. 7. 2018. g. Pristupljeno 7. 3. 2011.
- ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1926 goda : Kirgizskaя ASSR. (All-Union Census of 1926: Kyrgyz ASSR)”. Moscow: CSU SSSR. 1928. Arhivirano iz originala 22. 7. 2011. g. Pristupljeno 6. 3. 2011.
- ^ „1939 census USSR”.
- ^ „1959 census USSR”.
- ^ „Biškek stal gorodom-pobratimom Ufы”. kaktus.media (na jeziku: ruski). Kaktus Media. 2017-07-14. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Ankaranın Kardeş Şehirleri”. ankara.bel.tr (na jeziku: turski). Ankara. Arhivirano iz originala 25. 10. 2020. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Kostroma is looking for a twin city in Turkmenistan”. orient.tm. Orient. 2020-07-15. Arhivirano iz originala 12. 11. 2020. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Colorado Springs Sister Cities International”. coloradosprings.gov. City of Colorado Springs. 30. 4. 2018. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Perelіk mіst, z яkimi Kiєvom pіdpisanі dokumenti pro porіdnennя, družbu, spіvrobіtnictvo, partnerstvo” (PDF). kyivcity.gov.ua (na jeziku: ukrajinski). Kyiv. 2018-02-15. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „友好往来”. lyg.gov.cn (na jeziku: kineski). Lianyungang. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Bişkek, Kırgızistan”. samsun.bel.tr (na jeziku: turski). Samsun. Arhivirano iz originala 14. 05. 2022. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Sister Cities”. sz.gov.cn (na jeziku: kineski). Shenzhen. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Nu, zdravstvuй, brat! Goroda-pobratimы Taškenta”. vot.uz (na jeziku: ruski). The Voice of Tashkent. 2015-11-10. Arhivirano iz originala 03. 02. 2016. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „Kardeş Şehirler”. trabzon.bel.tr (na jeziku: turski). Trabzon. Arhivirano iz originala 23. 12. 2019. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „新疆维吾尔自治区友城介绍”. xinjiang.gov.cn (na jeziku: kineski). Xinjiang Uygur Autonomous Region. 2012-08-09. Arhivirano iz originala 13. 11. 2020. g. Pristupljeno 2020-11-30.
- ^ „银川市友好城市及交流合作情况”. yinchuan.gov.cn (na jeziku: kineski). Yinchuan. Pristupljeno 2020-11-30.
Literatura uredi
- Irina Kostyukova (1994). „The towns of Kyrgyzstan change their faces: Rural‐urban migrants in Bishkek”. Central Asian Survey. 13.
- A. Botoyeva (2007). „The institutionalization of novel shopping places in a post-soviet country. The case of supermarkets in Bishkek, Kyrgyzstan”. Movements, Migrants, Marginalization. Stuttgart: Ibidem Verlag.
- Philipp Schröder (2010). „'Urbanizing' Bishkek: interrelations of boundaries, migration, group size and opportunity structure”. Central Asian Survey. 29.
- „Bishkek (Kyrgyzstan) Newspapers”. WorldCat. USA: Online Computer Library Center. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- „Botanical Garden of the Kyrgis Academy of Sciences, Bishkek, Kyrgyzstan”. Botanic Gardens Conservation International. 1997. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- „Population of capital cities and cities of 100,000 and more inhabitants”. Demographic Yearbook 1965. New York: Statistical Office of the United Nations. 1966. „Frunze”
- Henry W. Morton and Robert C. Stuart, ur. (1984). The Contemporary Soviet City. New York: M.E. Sharpe. ISBN 978-0-87332-248-5.
- United Nations Department for Economic and Social Information and Policy Analysis, Statistics Division (1997). „Population of capital cities and cities of 100,000 and more inhabitants”. 1995 Demographic Yearbook. New York. str. 262—321.
- Mathijs Pelkmans (2007). „'Culture' as a Tool and an Obstacle: Missionary Encounters in Post-Soviet Kyrgyzstan”. Journal of the Royal Anthropological Institute. UK. 13.
- „Think Tank Directory”. Philadelphia: Foreign Policy Research Institute. Arhivirano iz originala 10. 11. 2013. g. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- „Kyrgyzstan Profile: Timeline”. BBC News. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- „New mayor of Bishkek city”. Country Weblog: Kyrgyzstan. Neweurasia. 14. 11. 2007. Arhivirano iz originala 11. 6. 2007. g. — preko Global Voices.
- „Population of capital cities and cities of 100,000 or more inhabitants”. Demographic Yearbook 2011. United Nations Statistics Division. 2012.
- „TEDx Bishkek”. Arhivirano iz originala 26. 4. 2013. g. Pristupljeno 24. 4. 2013.
- „Kyrgyz mayor dons fake beard to tour city in disguise”, BBC News, 20. 4. 2018
