Božidar Nikolić (slikar)
Božidar - Božo Nikolić (Banja Luka, 8. februara 1904 − Banja Luka, 2. septembar 1958) bio je srpski i jugoslovenski slikar. Jedan je od najznamenitijih slikara Banja Luke i Bosanske Krajine. Dugogodišnji direktor Muzeja Bosanske Krajine. Njegov opus čine ulja, akvareli, tempere i crteži olovkom. Inspiraciju je tražio u svom okruženju, pa su najčešći motivi njegovih đela ljudi, mrtve prirode i pejzaži. Iako je njegov umjetnički razvoj prošao kroz više faza, on ostaje na granici između realizma i impresionizma.
| Božidar Nikolić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 8. februar 1904. |
| Mesto rođenja | Banja Luka, Austrougarska |
| Datum smrti | 2. septembar 1956. (52 god.) |
| Mesto smrti | Banja Luka, FNRJ |
| Umetnički rad | |
| Polje | slikarstvo |
Biografija
urediRođen je 1904. u Banjoj Luci od oca Petra, trgovca sitnom robom, i majke Mare, domaćice. Zahvaljujući radnji svoga oca Petra, Božo se susreće sa raznim društvenim staležima i na taj način gradi svoj "krajiški" karakter, koji će kasnije itekako doći do izražaja na njegovim slikarskim platnima. Još tokom osnovnog i srednjoškolskog obrazovanja Nikolić je ispoljavao svoj talenat i sklonost ka slikarstvu. Talenat je prvi primjetio nastavnik crtanja u Banjolučkoj gimnaziji Pero Popović, koji mu je otkrio prve tajne slikarstva. Popović je redovno posjećivao dom Nikolića i pratio umetnički razvoj mladog Božidara. Iako su se njegovi roditelji nadali da će postati oficir, Božidar upisuje Umjetničku školu u Beogradu, gdje nailazi na gostoprimstvo profesora Momčila Živanovića. U Umjetničkoj školi proširio je i dopunio stečena slikarska umijeća, znanja usvaja od velikih imena srpskog slikarstva, kao što su Beta Vukanović i Milan Milovanović. Božidar se polako privikava na veliki grad gdje stiče brojne prijatelje. Duh srpske prestonice potpuno ga očarava.[1] Umjetničku školu završava 1929. a te godine ima i prvu samostalnu izložbu u Beogradu.[1][2]
Nakon završetka školovanja, radio je kao nastavnik crtanju u Bihaću (1929). Godinu dana kasnije, vratio se u Banja Luku gđe se zaposlio kao nastavnik crtanja u Realnoj gimnaziji.[3] I pored obaveza u gimnaziji Nikolić nastavlja da slika i da svoja djela prikazuje na izložbama. U tom dobu nastaju njegova djela "Portret majke", "Moj sin" i "Enterijer", "Na Vrbasu" i "Sa Vrbasa". U ovom periodu upoznaje svoju buduću suprugu Veselinku Bilbija sa kojom je dobio dvoje djece ćerku (1931) i sina (1934).[1]
Drugi svjetski rat naglo će usporiti njegov umjetnički rad i razvoj.Ustaše porodicu Nikolić deportuju u logor u Capragu, a poslije toga odlazi u Požarevac, u Srbiju.[1] Prema nekim podacima u logoru su mu ustaški oficiri nudili da ukoliko prihvati rimokatoličanstvo može slobodno da se vrati u Banja Luku, ovu ponudu je Nikolić odbio.[2] U požarevačkoj gimnaziji predaje crtanje i slikanje. Ratne dane provodi u velikoj oskudici i neimaštini, živjeći u skromnom stanu na periferiji grada. Zbog nedostatka slikarskog materijala, kojeg je tada bilo skoro nemoguće naći, najviše je crtao i radio akvarele. Neki radovi iz tog perioda, "Požarevačka crkva", "Požarevački park" i "Izbjeglička soba u Požarevcu".[1]
Poslije rata vratio se u Banja Luku na poziv Ministarstva prosvjete Narodne Republike Bosne i Hercegovine. Postavljen je za direktora Državnog etnografskog muzeja Bosanske Krajine. Od 1951. do 1953. godine radio je kao profesor Više pedagoške škole i bio je aktivan sa mladim likovnim stvaraocima. Odškolovao je i poznatu "Četvoricu" (Alojz Ćurić, Bekir Misirlić, Dušan Simić i Enver Štaljo). Potom je ponovo bio zaposlen u Muzeju kao restaurator. Povodom proslave 30. godišnjice rada 1954. godine Nikolić je od grada Banja Luke dobio atelje na drugom spratu Doma kulture, gdje je stvorio neka od svojih najboljih djela i gdje je slikao sve do smrti.[2]
Unio je novine u banjalučkom slikarstvu. Bio je pod velikim uticajem građanskog portretnog slikarstva, posebno Špire Bocarića. Koristio je teme iz svog neposrednog okruženja, kao što su to radili impresionisti.[2] Prvu samostalnu izložbu u novoj Jugoslaviji, na kojoj su predstavljene 52 slike, priredio je 1945. godine. Poseban fokus u poslijeratnom periodu stavljen je na radove koji se odnose na NOR, kao i na radove na kojima se nalaze stari gradovi Bosne i Hercegovine. Za svoj višegodišnji slikarski rad Božidar Nikolić dobija 22. aprila 1957. nagradu Fonda "Veselin Masleša".[1] Imao je 16 samostalnih izložbi u Banjoj Luci, oko 20 grupnih izložbi, prije i poslije rata, a posebno se ističu izložbe u društvu likovnih umjetnika BiH i tadašnjem Udruženju likovnih umjetnika Jugoslavije.[2]
Nikolić je umro 2. septembra 1958. godine poslije kratke i teške bolesti. Sahranjen je na groblju "Sveti Pantelija" u Banjoj Luci. Neka od njegovih djela nalaze se u Muzeju Republike Srpske i Muzeju savremene umjetnosti u Banjoj Luci, Muzeju istorije Jugoslavije i zgradi Ujedinjenih nacija u Nju Jorku.[2]
Reference
uredi- ^ a b v g d đ „ZNAMENITE LIČNOSTI BANJALUKE Božidar Nikolić, ratnik sa kistom”. Srpskainfo (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-04-11.
- ^ a b v g d đ Vidačković, Nikola (2014-10-05). „Istaknute istorijske ličnosti Banjaluke (XXVI): Božidar - Božo Nikolić”. Nezavisne novine (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-04-11.
- ^ „Nikolić Božidar | UGBiH.ba” (na jeziku: bošnjački). Pristupljeno 2022-04-11.
