Brdo Srtevica

Brdo Srtevica je uzvišenje u selu Mlado Nagoričane u Severnoj Makedoniji. Na ovom bregu su se tokom Prvog balkanskog rata 1912. godine vodile glavne borbe prvog dana Kumanovske bitke.

Geografski položaj

Srtevica se nalazi u istočnom delu atara sela Mlado Nagoričane, u opštini Staro Nagoričane. Zaselak na čijem se zapadnom obodu brdo nalazi zove se Trendajlovci.

Srtevica je udaljena dva kilometra vazdušnom linijom na jug od sedišta opštine, sela Staro Nagoričane a oko 11 kilometara istočno-severoistočno od Kumanova.

Zebrnjak, na kome su takođe vođene borbe u Kumanovskoj bitki i gde je podignut veliki mauzolej, nalazi se pet kilometara vazdušnom linijom od Srtevice na zapad.

Na oko kilometar ipo istočno od Strtevice je dolina reke Pčinje. Tu u selu Vojnik, svega nekoliko stotina metara niže, Pčinja prima svoju 23 km dugu levu pritoku, reku Petrošnicu.

Nadmorska visina brega iznosi 422 metra i prostire se u pravcu sever-jug. Najviša kota se nalazi na severnom delu uzvišenja.

Istorija

Prvi balkanski rat bio je presudni događaj u ranom 20. veku, koji je balkanskim hrišćanskim zemljama doneo konačno i potpuno oslobođenje od viševekovne neposredne i posredne vlasti Osmanskog carstva. Rejon Vardarske Makedonije bio je pozornica na kojoj je glavni teret borbi sa Turcima iznela vojska Kraljevine Srbije, konkretno njena Prva armija.

Po planu Vrhovne komande srpske vojske, sukob sa turskom vojskom trebalo je da se odigra na prostoru Ovčeg polja. U času kad se srpska vojska nalazila u rejonu Kumanova, turska vojska je već napredovala na sever i obesmislila plan Vrhovne komande o mestu sudara dveju strana.

Do turskog napada došlo je 23. oktobra. Neočekujući da je turska armija toliko severno, srpska komanda je pretpostavila da je u pitanju samo osmanska prethodnica. Misleći isto, Osamnaesti puk Dunavske divizije je napao tursku Sedamnaestu diviziju. Zbog magle koja je smanjila vidljivost, verovali su da je u pitanju samo jedna baterija. Turski protivnapad sa dve divizije umalo je slomio Osamnaesti puk te bi padom Srtevice celo levo krilo srpske vojske bilo ugroženo.

Komandant Sedmog puka Dunavske divizije, potpukovnik Aleksandar Glišić, odlučio je da povede puk u napad, kako bi smanjio pritisak na Osamnaesti puk i sačuvao kotu 422 od pada u turske ruke. Posle velike borbe vojnika obeju strana, Sedmi puk je uspeo da sačuva Srtevicu tog i sledećeg dana što je u konačnici omogućilo srpsku pobedu u Kumanovskoj bitki. Potpukovnik Glišić je poginuo tokom juriša na Srtevicu.

Zemni ostaci Aleksandra Glišića su bili preneti i sahranjeni u porti crkve Svete Trojice u Kumanovu. U prvoj bugarskoj okupaciji 1915-1918. njegov grob je bio izvaljen i oštećen, da bi tokom druge bugarske okupacije (1941—1944) bio uništen.