Bjelaši
Bjelaši su bili pristalice bezuslovnog ujedinjenja Srbije i Crne Gore, a ime su dobili po boji listića na izborima za poslanike Podgoričke skupštine. Za realizaciju odluka skupštine izabran je Izvršni narodni odbor. Izabrani su: Stevo Vukotić, Spasoje Piletić, Lazar Damjanović, Risto Jojić i predsjednik Marko Daković. Dakovića su smatrali vođom pokreta. Izvršni narodni odbor je imao izvršnu vlast u Crnoj Gori do dolaska Iva Pavićevića, povjerenika iz Beograda. Najviše pristalica su imali među omladinom, od kojih su oformili oružane paravojne formacije (Omladinske čete i Narodna garda), a komandovali su im vojska ili policija. Oružje, hranu i novčanu nadoknadu (dok učestvuju u oružanim akcijama) dobijali su od vojnih i policijskih organa. Dužnost im je bila da se na poziv odmah stave na raspolaganje. Povjerenik kraljevske vlade je formirao leteće čete ili tzv. kontrakomite (osam letećih četa od po sto ljudi), za borbu protiv protivnika ujedinjenja.
Bjelaši su bili za jedinstvene jugoslovenske države. Načelo im je bilo: „Jedan kralj, jedna država, jedan narod." Zagovarali su centralizam i za razliku od zelenaša, nisu se prvenstveno oslanjali na Srpstvo, već isticali narodnosni nihilizam, sveslovenstvo, jugoslovensko jedinstvo. Svoj politički program su provodili dosljedno.
Po izvršenju ujedinjenja, bjelaši koji se politički angažuju postaju dio beogradskih političkih stranaka: omladina bjelaša, uključujući jednog od najvažnijih ljudi odgovornih za proces ujedinjenja, Andriju Radovića, novostvorene Jugoslovenske demokratske stranke, dok stariji ljudi mahom staju uz Narodnu radikalnu stranku.
Vidi još uredi
Literatura uredi
- Istorijski leksikon Crne Gore/Grupa autora/Daily Press-VIJSTI/Podgorica 2006.