Vimpel R–23
Vimpel R–23 (rus. Vympel R–23, NATO oznaka AA–7 Apex) je raketa vazduh—vazduh srednjeg dometa razvijena u Sovjetkom Savezu namijenjena lovačkim avionima. Zamijenila ju je unaprijeđena verzija većeg dometa — R–24. Po svojim performansama i namjeni slična je raketi američke proizvodnje — AIM–7 Vrabac.
Razvoj uredi
Razvoj nove rakete za lovac MiG–23 počeo je sredinom 1960-ih. Namjena nove rakete, prvobitno nazvane K–23, bila je uništavanje meta veličine bombardera, sa sposobnošću da gađa mete koje su na većoj visini nego avion s kojeg se lansira. Nakon što je uviđeno da je neizvedivo kombinovanje poluaktivno radarski vođenog sistema i infracrvenog sistema navođenja, konstruisane su rakete koje su imale ili poluaktivno radarsko ili infracrveno vođenje. Prvi testovi s novim raktama su provedeni 1967. godine.
Godine 1968. Sovjeti su pribavili američku raketu AIM–7, koja je poslužila za razvoj nove rakete K–25. Uporedbom obje rakete odlučeno je da u proizvodnju uđe K–23, ponajprije radi većeg dometa i veće otpornosti na protivničke protivmjere. Rad na K–25 je završio 1971, no ipak su neka rješenja korišćena pri konstruisanju rakete R–27. R–23 je ušla u upotrebu u januaru 1974, i to u verziji sa poluaktivnim radarskim vođenjem kao R–23R, a u verziji s infracrvenim vođenjem kao R–23T. Obje verzije su koristile isti motor i istu bojevu glavu čiji je radijus ubojitog djelovanja bio 8 m. Na Zapadu, rakete su dobile oznake AA–7A i AA–7B. Za vježbe bojevog gađanja razvijena je raketa R–23UT bez bojeve glave.
Maksimalni efektivni domet R–23R je iznosio oko 14 km, pri manjim, i 25 km pri većim visinama. Domet R–23T je iznosio 11 km i bio je ograničen vizuelnim dometom sistema vođenja. Obje verzije su se mogle lansirati pri opterećenju od 4 g prema metama pod opterećenjem i do 5 g. Najveće taktičko ograničenje bio je veliki minimalni efektivni domet, koji je za verziju R–23T iznosio 1.300 m, a za R–23R i 2 km. Proizveden je veliki broj raketa R–23 u eksperimentalnim konstrukcionim biroima Molnija (bivši OKB–4) i Vimpel (bivši OKB–134). Takođe, u Rumuniji su se proizvodile pod licencom kao A–911.
Poboljšana verzija rakete, R–24, se počela koristiti od 1975. na avionima MiG–23ML/MLD. Poboljšana R–24R je mogla zaključati (engl. lock-on) metu nakon lansiranja i povećan joj je domet na 50 km, kao i visina na kojoj je mogla djelovati — do 25.000 m. R–23T je dobila unaprijeđeni sistem traganja s većom osjetljivošću. Obje verzije su dobile veći motor, težu bojevu glavu i uveliko im je smanjen minimalni efektivni domet — na 500 m. Takođe, bilo je moguće lansirati ih i koristiti ih protiv aviona pod opterećenjem od 7 g. Rakete su u Sovjetskom Savezu zvanično zvane Proizvod (rus. izdeliye) 140 i 160, a na Zapadu su bile poznate pod NATO oznakama AA–7C i AA–7D. Raketa R–24 je u Ruskom ratnom vazduhoplovstvu ostala u ograničenoj upotrebi sve do 1997. godine, kada je iz upotrebe povučen posljednji ruski MiG–23.
Upotreba uredi
Rakete R–23 su korišćene u junu 1982. u dolini Beka, tokom rata u Libanu, no nije poznato s kolikom uspješnošću. Dok su sovjetski i sirijski izvori navodili da je pomoću njih oboreno nekoliko izraelskih aviona, izraelski izvori su te navode poricali. Takođe, zabilježena su brojna obaranja pomoću ove rakete u Iračko-iranskom ratu, kada su ih irački avioni MiG–23 koristili u borbi protiv iranskih aviona F–4D/E Fantom i F–5E.
Specifikacije uredi
- Dužina: (R–23R, R–24R) 4,5 m; (R–23T, R–24T) 4,2 m
- Razmah krila: 1 m
- Prečnik: 223 mm
- Težina: (R–23R, R–24R) 222 kg, 243 kg; (R–23T, R–24T) 215 kg, 235 kg
- Brzina: 3 Maha
- Domet: (R–23R) 35 km; (R–24R) 50 km; (R–23T, R–24T) 15 km
- Navođenje: (R–23R, R–24R) poluaktivno radarsko; (R–23T, R–24T), infracrveno
- Bojeva glava: 25 kg (R–23) 35 kg (R–24)