Википедија

Vud Bafalo (nacionalni park)

Nacionalni park Vud Bafalo (engl. Wood Buffalo National Park) je zaštićeno područje u severozapadnoj Alberti i na krajnjem jugu Severozapadnih teritorija u Kanadi. Sa površinom od 44.807 km² najveći je nacionalni park na teritoriji Kanade. On je po površini veći od Švajcarske,[1] i drugi nacionalni park po veličini na svetu.[2] Park je osnovan 1922. godine sa ciljem očuvanja najvećeg krda šumskih bizona (Bison bison athabascae) u prirodnom staništu na svetu. Trenutno u parku obitava oko 5.000 primeraka ovih životinja.[3][4] Park je poznat i kao jedino područje gneždenja američkih ždralova (Grus americana). Područje gneždenja ovih ptica zaštićeno je ramsarskom konvencijom.

Vud Bafalo
Wood Buffalo National Park
Svetska baština Uneska
Zvanično imeWood Buffalo National Park
MestoKanada Uredi na Vikipodacima
Koordinate59° 23′ 00″ S; 112° 58′ 59″ Z / 59.3833° S; 112.983° Z / 59.3833; -112.983
KriterijumPrirodno dobro: vii, ix, x
Referenca256
Upis1983 (7. sednica)
Veb-sajtpc.gc.ca/en/pn-np/nt/woodbuffalo,%20pc.gc.ca/fr/pn-np/nt/woodbuffalo
Američki beli pelikani na vodopadima Robovske reke
Nacionalni park Vud Bafalo
IUCN kategorija II (nacionalni park)
MjestoAlberta i Severozapadne teritorije, Kanada
Najbliži gradFort Čipevjan, Alberta
Površina44.807 km²
Osnovano1922.
Upravljačko tijeloParkovi Kanade

Park obuhvata područje sa nadmorskim visinama između 183 metra na jugoistoku do 945 m uz istočne obronke planine Karibu na zapadu. Administracija parka smeštena je u varošici Fort Smit u Sevrozapadnim teritorijama, a manja odeljenja nalaze se i u selu Fort Čipevjan u Alberti. U južnom delu parka nalazi se i jedna od najvećih unutrašnjih slatkovodnih delti Unutrašnja delta Pis-Atabaska koju grade reke Pis i Atabaska zapadno od jezera Atabaska. Najveći izvori u Alberti (po zapremini, sa procenjenom stopom ispuštanja od osam kubnih metara u sekundi), izvori jezera Neon, su locirani u slivu Džekfiš reke.[5] U severoistočnom delu parka nalaze se i brojne kraške vrtače.

Zbog biološke raznovrsnosti u delti ali i zbog velikog broja šumskih bizona koji se ubrajaju u ugroženu vrstu, Unesko je 1983. uvrstio nacionalni park Vud Bafalo na listu svetske baštine.[6] Od životinjskih vrsta u parku obitavaju još i značajnije populacije losova, američkih crnih medveda (Ursus americanus), vukova, risova, mrkih medveda, američki beli zec (Lepus americanus), kanadski ždral (Grus canadensis), ogrličasti tetreb (Bonasa umbellus) i najsevernija populacija zmija Thamnophis sirtalis. U parku je 2007. putem satelistkih snimaka otkrivena najveća dabrova brana na svetu dugačka oko 850 m.[7][8]

Dana 28. juna 2013, Kraljevsko astronomsko društvo Kanade je označilo Bud Bafalo nacionalni park kao kanadski najnoviji i najveći na svetu oblast prezerviranog tamnog neba. Organizacija Parkovi Kanade smatra da će ovo označavanje pomoći u očuvanju noćne ekologije velike populacije šišmiša, noćnih sokolova i sova u parku, kao i da će prižiti mogućnost posetiocima da dožive severna svetla.[9]

Klima uredi

U parku su leta vrlo kratka, ali su dani dugi.[10] Temperature se kreću između 10 i 30 °C (50,0 i 86,0 °F) tokom ove sezone.[10] U proseku, leta karakterišu topli i suvi dani; u nekim godinama može postojati obrazac hladnih i vlažnih dana.[10] Srednja najviša temperatura u julu je 22,5 °C (72,5 °F), dok je srednja najniža temperatura 9,5 °C (49,1 °F).[10] Jesen obično ima hladne, vetrovite i suve dane, a prve snežne padavine obično se javljaju u oktobru.[10] Zime su hladne sa temperaturama koje mogu pasti ispod −40 °C (−40,0 °F) u januaru i februaru, najhladnijim mesecima.[10] Prosečna najviša u januaru je −21,7 °C (−7,1 °F), dok je srednja najniža vrednost −31,8 °C (−25,2 °F).[10] U proleće se temperature postepeno zagrevaju kako dani postaju duži.[10]

Divlji svet uredi

Nacionalni park Vud Bafalo sadrži veliki broj vrsta divljih životinja, uključujući američke crne medvede, američke kune, beloglave orlove, kanadske risove, velike sive sove, jastrebove, mrmote, severnoameričke dabrove, severozapadne vukove, sive sokolove, riđe lisice, tetrebove, peščane ždralove, snežne zečeve, snežne sove, zapadne losove, američke ždralove, žderavce, šumske bizone i najsevernije svetska populacija crvenostranih zmija, koje formiraju komunalne jazbine unutar parka. Grizli, pume, divlji konji i mošusna goveda su zabeleženi unutar i u blizini parka.[11][12][13][14][15]

Park Vud Bafalo sadrži jedino prirodno stanište za gnežđenje ugroženog američkog ždrala. Poznato je kao Letnji opseg velikih ždralova. Park je klasifikovan kao Ramsarsko područje. On je identifikovan je kroz Međunarodni biološki program. Raspon je kompleks susednih vodnih tela, pre svega jezera i raznih vlažnih područja, kao što su močvare i tresave, ali obuhvata i potoke i bare.

Godine 2007, najveća dabrovska brana na svetu – dužine oko 850 m (2.790 ft) – otkrivena je u parku pomoću satelitskih snimaka.[16][17][18] Brana, koja se nalazi na 58° 16.3′ N 112° 15.1′ W / 58.2717° S; 112.2517° Z / 58.2717; -112.2517,[19] oko 200 km (120 mi) od Fort Čipevijana, a primećena je samo satelitima i avionima sa fiksnim krilima od jula 2014. godine.[20][21]

Hibridni bizon uredi

Kao što je već pomenuto, „šumski bizoni“ u parku su hibridni potomci, proizvod unije sa ravničarskim bizonom koji su 1920-ih preneti u park iz Nacionalnog parka Bafalo. Ravničarski bizoni su bili brojniji i utvrđeno je da su nosioci bolesti koje su se ustalile među bizonima u parku. To je, uz hibridizaciju koja je usledila, ugrozilo opstanak pravog šumskog bizona.[22] Jedna studija iz 1995. otkrila je da postoje značajne razlike u morfologiji između svakog stada u parku, koja su razvila različite stepene hibridizacije. Krdo na stanici Svitgras u blizini delte Pis-Atabaske, praćeno ravničarskim stadom Slejv reke, sačuvalo je fenotip bliži originalnom šumskom bizonu pre 1920-ih. Oni su verniji originalnim tipovima nego očuvanim stadima u Nacionalnom parku Elk ostrva i utočištu Makenzi bizon.[23]

Galerija slika uredi

  •  
    Položaj NP Vud Bafalo
  •  
    Dabrova brana u parku
  •  
    Bison bison athabascae
  •  
    Mrmot
  •  
    Pajn Lejk

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ „World's largest beaver dam”. Parks Canada–Wood Buffalo National Park. Arhivirano iz originala 9. 2. 2016. g. Pristupljeno 12. 1. 2016. 
  2. ^ Johnston, Karl. „Heaven Below Me – Exploring Wood Buffalo National Park from the Air”. Let's Be Wild. Arhivirano iz originala 02. 04. 2015. g. Pristupljeno 16. 11. 2012. 
  3. ^ „More staff, artificial flooding among plans to save Wood Buffalo National Park”. 
  4. ^ „Ottawa produces action plan for Wood Buffalo National Park”. The Globe and Mail. februar 2019. 
  5. ^ Rollins, John (2004). Caves Of The Canadian Rockies And Columbia Mountains. Surrey, Canada: Rocky Mountain Books. ISBN 978-0-92110-294-6. Pristupljeno 25. 05. 2015. 
  6. ^ „Wood Buffalo National Park: Statement of Significance”. UNESCO World Heritage Centre. Pristupljeno 18. 12. 2014. 
  7. ^ „Giant beaver pond visible from space”. Arhivirano iz originala 8. 5. 2010. g. Pristupljeno 6. 10. 2012. 
  8. ^ World's biggest beaver dam discovered in northern Canada, by Michel Comte and Jacques Lemieux Wed May 5, 7:46 pm ET.
  9. ^ Thompson, Deborah (2. 8. 2013). „RASC Designates Wood Buffalo National Park as a New Dark Sky Preserve” (Saopštenje). Toronto, Canada. Pristupljeno 3. 8. 2013. 
  10. ^ a b v g d đ e ž „Wood Buffalo National Park Weather”. Parks Canada. Pristupljeno 22. 8. 2015. 
  11. ^ Gau, Robert J.; Mulders, Robert; Lamb, Tamara; Gunn, Libby (2001). „Cougars (Puma concolor) in the Northwest Territories and Wood Buffalo National Park” (PDF). Arctic. 54 (2). S2CID 131593564. doi:10.14430/ARCTIC778. 
  12. ^ Cohen, Sidney (26. 7. 2019). „Gotta see it to believe it: Man hunts muskox in northern Alberta”. CBC News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2020-11-22. 
  13. ^ „Musk ox sighted in northern Alberta”. CBC News (na jeziku: engleski). 20. 6. 2012. Pristupljeno 2020-11-22. 
  14. ^ „Wild horses spotted near Wood Buffalo National Park”. CBC News (na jeziku: engleski). 22. 3. 2016. Pristupljeno 2020-11-22. 
  15. ^ „Wild Horses Roam Wood Buffalo”. _EDGE. 2016-03-16. Pristupljeno 2020-09-08. 
  16. ^ Kleiss, Karen (6. 5. 2010). „Giant beaver pond visible from space”. The Vancouver Sun. Canwest News Service. Arhivirano iz originala 8. 5. 2010. g. Pristupljeno 18. 9. 2014. 
  17. ^ Comte, Michel; Lemieux, Jacques (5. 5. 2010). „World's biggest beaver dam discovered in northern Canada”. Yahoo!. L'Agence France-Presse. Arhivirano iz originala 9. 5. 2010. g. Pristupljeno 18. 9. 2014. 
  18. ^ „Largest Beaver Dam Seen From Space”. Discovery News. L'Agence France-Presse. 6. 5. 2010. Pristupljeno 25. 5. 2015. 
  19. ^ Thie, Jean. „Exploring Beaver Habitat and Distribution with Google Earth: The Longest Beaver Dam in the World”. EcoInformatics International. Pristupljeno 18. 9. 2014. 
  20. ^ Lilwall, Scott (19. 9. 2014). „U.S. Explorer Reaches World's Largest Beaver Dam: Adventurer Bushwacks Through Dense Northeast Alberta Boreal Forest”. CBC New Canada. CBC/Radio-Canada. Pristupljeno 14. 5. 2016. 
  21. ^ Klinkenberg, Marty (18. 9. 2014). „U.S. Explorer Reaches World's Largest Beaver Dam: Adventurer Bushwacks Through Dense Northeast Alberta Boreal Forest”. Water Supply Association of B.C. Edmonton Journal. Arhivirano iz originala 04. 06. 2016. g. Pristupljeno 25. 5. 2015. 
  22. ^ C. G Van Zyll de Jong, 1986, A systematic study of recent bison, with particular consideration of the wood bison (Bison bison athabascae Rhoads 1898), National Museum of Natural Sciences
  23. ^ Van Zyll De Jong, C. G.; Gates, C.; Reynolds, H.; Olson, W. (1995). „Phenotypic Variation in Remnant Populations of North American Bison”. Journal of Mammalogy. 76 (2): 391—405. JSTOR 1382350. doi:10.2307/1382350. 

Spoljašnje veze uredi

 
Vud Bafalo na Vikimedijinoj ostavi.
 
Map Highlighting Park's Boundaries
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вуд_Бафало_(национални_парк)&oldid=26020721”