Galerija Matice srpske
Galerija matice srpske je nacionalni muzej osnovan 14. oktobra 1847. godine u okviru Matice srpske, najstarije kulturne i obrazovne institucije kod Srba.
| Galerija Matice srpske | |
|---|---|
 Galerija Matice srpske | |
| Osnivač | Teodor Pavlović |
| Datum osnivanja | 14. oktobar 1847. |
| Tip | Kulturna institucija |
| Lokacija | Srbija |
| Sedište | Novi Sad |
| Veb-sajt | http://www.galerijamaticesrpske.rs |
Istorijat uredi
Galerija Matice srpske je osnovana 1847. godine u Pešti, u okrilju Matice srpske, najstarijeg kulturnog, književnog i naučnog društva kod Srba. Predlog da se osnuje Srpska narodna zbirka (Muzeum) dao je Teodor Pavlović, tadašnji sekretar Matice srpske. Jezgro buduće umetničke kolekcije Muzeja, današnje Galerije Matice srpske, čini kolekcija porodičnih portreta koju je Sava Tekelija, veliki srpski dobrotvor i prvi doživotni predsednik Matice srpske, sa celokupnom svojom imovinom 1840. godine zaveštao Matici srpskoj. Osnivanje Muzeja je odmah obnarodovano u Srpskim narodnim novinama, što je ujedno bio i poziv svim „rodoljubivim građanima” da novoosnovanom Muzeju „poklanjaju ili poveravaju na čuvanje sve one predmete koji doprinose obogaćivanju narodnog duha i služe njegovom kulturnom napretku”.[1]
Formiranje kolekcije uredi
Zamišljen kao mesto prikupljanja i čuvanja artefakata značajnih za istoriju i kulturu srpskog naroda, fond Muzeja je u prvim decenijama svog postojanja zasnivan uglavnom na poklonima znamenitih Srba. Muzejske zbirke su se postepeno popunjavale, uz česte apele na rodoljubivo građanstvo. Po preseljenju Matice srpske u Novi Sad 1864. godine, prenesena je do tada prikupljena zbirka, koja je prvi put prikazana javnosti 1933. godine kada je Muzej Matice srpske konačno ozvaničen. Muzej je delovao kao kompleksna zbirka sa fondom prikupljenih arheoloških, numizmatičkih i etnografskih predmeta, dok je umetnička zbirka činila poseban deo. Godine 1947. novoosnovanom Vojvođanskom muzeju su ustupljene sve zbirke Muzeja Matice srpske osim umetničke, koja je dobila status posebne zbirke sa nazivom Galerija Matice srpske. Plemeniti gest darivanja koji je započeo Sava Tekelija nastavili su potonji poslenici-predsednici, članovi i poštovaoci Matice srpske, kao i rodoljubivi građani, kolekcionari, umetnici, koji su svojim darovima, zaveštanjima i prilozima nastojali da obogate njene umetničke zbirke.
Zgrada Galerije Matice srpske uredi
Od 1958. godine, kada se uselila u današnju zgradu u centru grada (zgrada bivše Produktne berze iz 1926/1927. godine) i otvaranjem stalne postavke srpskog slikarstva XVIII i XIX veka, Galerija Matice srpske deluje kao samostalna ustanova. Dogradnjom sale na drugom spratu 1992. godine stekli su se uslovi za izlaganje zbirke srpske umetnosti prve polovine XX veka.
Galerija Matice srpske danas uredi
Tokom svog postojanja Galerija je izrasla u jedinstvenu nacionalnu muzejsku ustanovu čiji umetnički fond, sa bogatom zbirkom srpske umetnosti od XVI do XXI veka prikazuje nastanak, razvoj i dostignuća srpske umetnosti i ukazuje na položaj i mesto srpske kulture i umetnosti u evropskom kontekstu. Od ukupnog broja umetničkih dela (oko 7.000) u Galeriji Matice srpske, jednu trećinu čine pokloni i zaveštanja, zahvaljujući kojima je Galerija do danas formirala 58 poklon-zbirki koje nose imena svojih darodavaca. Pored stalne postavke, u Galeriji se priređuju povremene izložbe iz fonda.[2]
Jubilej 175 godina rada Galerija Matice srpske obeležila je u oktobru 2022.[3] Tokom 2023. programe i izložbe GMS je posetilo 100 hiljada posetilaca.[4]
Galerija uredi
-
Monumentalne slike i sala za predavanja -
Stilski nameštaj i umetnička dela, zaostavština arhitekte Dragiše Brašovana -
Kasna barokna umetnost -
Ikone i crkvena umetnost -
Bista Petra I Karađorđevića i dela na kojima je prikazano srpsko plemstvo -
Portreti elite 19. veka -
Razotkrivanje -
Crkvena umetnost -
Portreti dece -
Dela Paje Jovanovića -
Modernizam -
Atipična ikona Svetog Đorđa -
Novak Radonić - Devojka sa kanarincem, 1865. -
-
Ženski akt u enterijeru, rad Uroša Predića, 1917.
Reference uredi
- ^ Šelmić 2001
- ^ „O nama”. www.galerijamaticesrpske.rs (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 08. 06. 2018. g. Pristupljeno 06. 06. 2018.
- ^ „Galerija Matice srpske obeležila 175.godišnjicu”. Politika. 15. 10. 2022. Pristupljeno 17. 10. 2022.
- ^ Tanjug (2024-01-22). „Galerija Matice srpske: 2024. je početak nove epohe”. Euronews.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-01-23.
Literatura uredi
- Galerija Matice srpske, Leposava Šelmić
Spoljašnje veze uredi
- Galerija Matice srpske Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. maj 2018)
- Galerija Matice srpske slika kulturnog identiteta posredstvom prezentacije umetničkih dela, doktorska disertacija (2015)
