Gamzigradit

Gamzigradit je mineral iz grupe amfibola, varijetet hornblende. Nađen je u steni timacitu (po reci Timoku) kod Gamzigrada. Prvi ga je opisao nemački minerolog August Brajthaupt (Johann Friedrich August Breithaupt) 1861, i dao mu naziv, objavivši rad pod naslovom: Timazit, eine neue Gesteinart, und Gamsigradit, ein neuer Amphibol u nemačkom časopisu Berg- und hüttenmännische Zeitung.

To je mineral staklastog sjaja, baršunastocrn i neproziran . Hemijski ga je ispitao R. Miler i našao da je geroalumo kalcijumskomagnezijski silikat. Njegova optička svojstva proučio je francuski minerolog Lakrua. Kasnija kristalografska i druga ispitivanja pokazala su da je stena timacit, isto što i andezit, a da je mineral gamzigradit isto što i edenit, tj. vrsta hornblende, (K,Na)(Ca,Fe)₂(Mg,Fe,Cr,Ti,Al)₅(Si,Al)₈O₂₂(OH)₂.

Gamzigradit je dobio ime po Gamzigradu, gradiću nedaleko od Zaječara, čuvenom po arheološkom nalazištu antičke rimske carske palate Felix Romuliana. U blizini palate otkriven je drevni kamenolom u kome je eksploatisan timacit da bi se u njemu klesale brojne dekoracije u rimskoj palati.

Literatura

• Jović, V. (1985): Timacit i Gamzigradit (Istorijat proučavanja i upotrebe naziva). Geološki anali Balkanskoga poluostrva Vol 49, pp 435-445 ; ref : 3 p

• Stanojević, Stanoje (1928): Narodna enciklopedija srpsko-hrvatsko-slovenačka. I knjiga, Bibliografski zavod D. D. Zagreb.

• Ana J. Momčilović-Petronijević, Gordana A. Topličić-Ćurčić, Dragan M. Đorđević, Dušan Z. Grdić, Zoran J. Grdić, Nenad S. Ristić (2018): Characteristics of mortar from the archeological site Romuliana – Gamzigrad. Romanian Journal of Materials 48 (4), 442-449.

• Karanović, Lj. (2014): Kristalografija u Srbiji XXI Konferencija Srpskog Kristalografskog Društva. Izvodi radova. Užice.