Gdov
Gdov (rus. Гдов) naseljeno je mesto sa administrativnim statusom grada na zapadu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se u severnom delu Pskovske oblasti i administrativno pripada Gdovskom rejonu čiji je ujedno i administrativni centar.
| Gdov Gdov | |
|---|---|
 Gdovska crkva posvećena Čudotvornoj ikoni Majke Božije Vladateljice | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rusija |
| Federalni okrug | Severozapadni |
| Oblast |  Pskovska oblast |
| Rejon | Gdovski rejon |
| Osnovan | prvi pomen 1322. |
| Status grada | 1780. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2015. | 3.743 |
| — gustina | 748,6 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 58° 44′ 00″ S; 27° 49′ 00″ I / 58.733333° S; 27.816667° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
| Aps. visina | 40 m |
| Površina | 5 km2 |
.svg)  Gdov Gdov na karti Rusije | |
 Gdov Gdov na karti Pskovske oblasti | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 181600 |
| Pozivni broj | (+7) 81131 |
| Registarska oznaka | 60 |
| OKATO kod | 58 208 501 |
| OKTMO kod | 58 608 101 001 |
| Veb-sajt | |
| gdov.reg60.ru | |
_(1781).png)
Prema procenama nacionalne statističke službe za 2015. u gradu je živelo 3.743 stanovnika.
Zvaničan status grada Gdov nosi od 1780. godine. Jedna od najpoznatijih gradskih znamenitosti su ostaci srednjovekovnog Gdovskog kremlja.
Geoografija uredi
Grad Gdov nalazi se u severnom delu Pskovske oblasti, na obalama reke Gdovke, svega 2 km uzvodno od njenog ušća u Čudsko jezero. Leži u prostranom nizijskom području na nadmorskoj visini od 40 m.
Kroz grad prolazi regionalni drumski pravac R60 koji ga povezuje sa Slancima i Kingisepom na severu, odnosno sa Pskovom na jugu. Na 14 km severoistočno od grada nalazi se vazduhoplovna vojna baza Smuravjovo.
Istorija uredi
Prema predanjima iz X veka područje današnjeg Gdova nalazilo se pod vlašću kneginje Olge Kijevske kao nasledno imanje,[1] a tu tezu zastupao je i ruski istoričar Vasilij Tatiščev u svom Ruskom leksikonu iz 1793. godine. Tokom arheoloških istraživanja koja su vršena u unutrašnjosti Gdovskog kremlja 1989. otkriveni su arheološki ostaci, verovatno sakralnog porekla iz XII veka.
U zvaničnim pisanim izvorima Gdov se prvi put pominje u Prvom pskovskom letopisu iz 1322. godine. U pomenutom letopisu pominju se upadi pripadnika Livonskog reda na ruske zemlje u područja oko Čudskog jezera, reke Narve i Čerme.[traži se izvor].
Po naredbi knjaza Dimitrija Rostovskog na obalama reke Gdovke je u proleće 1431. godine započela gradnja utvrđenja. Radovi na tvrđavi započeli su u „petoj nedelji nakon Uskrsa”, uspešno okončani u prvoj nedelji meseca novembra, a lokalni zemljoposednici su građevinarima za to platili sumu od 300 rubalja.[2] Zidine tvrđave su bile od kamena na onoj strani koja je bila najugroženija od napada, dok su ostali delovi bili od drveta i zemlje.[3]
Tokom narednih nekoliko godina drveni zidovi na tvrđavi su postepeno zamenjivani kamenim (u letopisima se takvi građevinski radovi pominju tokom 1434. godine). Tvrđava je imala pravougaoni oblik dimenzija 150h250 m, sa zidinama visine 5,5–8 m i debljine 3,5–5 m. Stajala je na vrhu uzvišenja koje je sa severne strane omeđivala reka Gdovka, sa jugozapada potočić Starica, dok je duž jugoistočnog zida bio iskopan jarak koji je ispunjen vodom.[4] Glavni ulaz u tvrđavu nalazio se u podnožju zapadne kule (Pskovska vrata), dok su se u središnjem delu severozapadnog zida nalazila tajna vrata koja su se spuštala ka reci Gdovki. Najviši toranj nalazio se u centralnom delu jugoistočnog zida (Patelinska kula).[5][6]
Tokom celog XVI i XVII veka grad je bio česta meta napada litvanskih, poljskih i švedskih armija, Po okončanju Velikog severnog rata koji je vođen od 1700. do 1721. godine, Gdov prestaje da bude pogranični centar i s vremenom gubi svoj strateški vojni značaj.
Godine 1708, Gdov postaje okružnim centrom u granicama Sanktpeterburške gubernije, a u granicama sadašnje Pskovske oblasti je od 1944. godine. Zvaničan status grada dobija 1780. godine.
Tokom fašističke okupacije u Drugom svetskom ratu, koja je trajala od 19. jula 1941. do 4. februara 1944. grad je pretrpeo ogromna razaranja i gotovo sve istorijske građevine u gradu su do temelja porušene. Prilikom povlačenja fašisti su minirali unutrašnjost Kremlja i tom prilikom su uništene sve građevine unutar utvrđenja, uključujući i srednjovekovnu Crkvu Svetog Dimitrija Solunskog. Na mestu starog hrama u periodu 1989—1993. sagrađena je potpuno nova crkva, a gradnja se odvijala po građevinskim metodama karakterističnim za srednji vek. Bio je to prvi pravoslavni hram sagrađen na području Pskovske oblasti nakon Oktobarske revolucije 1917. godine. Hram je posvećen Čudotvornoj ikoni Majke Božije Vladarice.
Demografija uredi
Prema podacima sa popisa stanovništva 2010. u gradu je živelo 4.379 stanovnika, dok je prema procenama nacionalne statističke službe za 2015. grad imao 3.743 stanovnika.[7]
| 1939. | 1959. | 1970. | 1979. | 1989. | 2002. | 2010. | 2015. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 4.578 | 3.692 | 4.134 | 4.751 | 6.009[8] | 5.171[9] | 4.379[10] | 3.743 |
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Istoriko-statističeskie svedeniя o Sankt-Peterburgskoй eparhii. T. 5. S.-Peterburg. Tipografiя departamenta Udelov. (1885). str. 113.
- ^ O stroitelьstve Gdova soobщaet i Livonskaя letopisь, sostavlennaя v 1604 godu Francem Nienštedtom (1540-ok.1622), rižskim burgomistrom i korolevskim burggrafom.
- ^ «В лето 6939. […] Того же лета, на весну, псковичи наяша мастеров 300 муж и заложиша город новый, на реце, на Гдове, половину стены камену, а иную половину древяну, при князи Димитрии Александровичи и при посаднике Якиме Княжичеве; и единого лета оучиниша каменую и древяную стену, и земцы безкии даша мастером 300 рублев.» — Псковская Первая летопись (Тихоновский список), лл. 50, 50об.
- ^ Strategiя razvitiя Gdova i Gdovskogo raйona. 2001 g.
- ^ Gdov. A. N. Kirpičnikov.
- ^ Shema Gdovskoй kreposti. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2011)
- ^ „Čislennostь naseleniя Rossiйskoй Federacii po municipalьnыm obrazovaniяm na 1 яnvarя 2015 goda”. Arhivirano iz originala 06. 08. 2015. g. Pristupljeno 30. 01. 2016.
- ^ „Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 g. Čislennostь naličnogo naseleniя soюznыh i avtonomnыh respublik, avtonomnыh oblasteй i okrugov, kraёv, oblasteй, raйonov, gorodskih poseleniй i sёl-raйcentrov.”. Vsesoюznaя perepisь naseleniя 1989 goda (na jeziku: ruski). Demoscope Weekly. 1989. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (21. 5. 2004). „Čislennostь naseleniя Rossii, subъektov Rossiйskoй Federacii v sostave federalьnыh okrugov, raйonov, gorodskih poseleniй, selьskih naselёnnыh punktov – raйonnыh centrov i selьskih naselёnnыh punktov s naseleniem 3 tыsяči i bolee čelovek”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2002 goda (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
- ^ Federalьnaя služba gosudarstvennoй statistiki (Federalni zavod za statistiku) (2011). „Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda. Tom 1 (Nacionalni popis stanovništva 2010, 1. svezak)”. Vserossiйskaя perepisь naseleniя 2010 goda (Nacionalni popis stanovništva 2010) (na jeziku: ruski). Federalni zavod za statistiku. Pristupljeno 4. 9. 2012.
