Gedeon Bogdanović
Gedeon Geco Bogdanović (Crna Vlast, kod Gospića, 21. januar 1912 — Novi Sad, 22. novembar 1987) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA i narodni heroj Jugoslavije.
| gedeon bogdanović | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gedeon Bogdanović | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 21. januar 1912. | |||||||||
| Mesto rođenja | Crna Vlast, kod Gospića, Austrougarska | |||||||||
| Datum smrti | 22. novembar 1987. (75 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Novi Sad, SAP Vojvodina,, SR Srbija, SFR Jugoslavija | |||||||||
| Profesija | vojno lice | |||||||||
| Porodica | ||||||||||
| Supružnik | Dušanka Bogdanović Bojana | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | 1. maja 1942. | |||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija ? — 1938. 1941 — 1965. | |||||||||
| Čin | podoficir general-major | |||||||||
| U toku NOB | komandant 12. slavonske divizije | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 24. jula 1953. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Biografija uredi
Rođen je 12. januara 1912. godine u Crnoj Vlasti, Vrhovine, kod Gospića. U vojsci Kraljevine Jugoslavije bio je podoficir. Iz vojske je dezertirao 1938. godine, jer je napao jednog oficira koji ga je maltretirao. Ne čekajući vojni sud, pobegao je na istočnu Bilogoru, gde mu je lokalno stanovništvo pružilo zaštitu i sklonište. Nešto kasnije mu se podružio i Stevo Pavić iz Zrinjske, sela nedaleko od Virovitice, koji se takođe skrivao od vlasti.
Nakon okupacije Jugoslavije i formiranja NDH, ustaše su započeli s progonima srpskog stanovništva na Bilogori. Bogdanović i Pavić učestvovali su u štićenju stanovništva i osvećivali se za ustaške zločine. Dana 6. avgusta 1941, kada su ustaše počeli da iseljavaju Srbe iz Malog Grđevca, Bogdanoviću i Paviću priključila su se još dvojica iz tog sela, Dančilović i Kljaić, odlučivši da se pod Bogdanovićevom komandom bore protiv okupatora i njihovih saradnika. Tako je bila formirana prva bilogorska oružana grupa. Bjelovarska ustaška Velika župa u oktobru 1941. raspisala je ucenu na Bogdanovićevu glavu u kojoj je ponudila 5.000 kuna onome ko ga uhvati živog.
Januara 1942. godine, 27 ustaša opkolilo je kuću u Turšević Polju u kojoj se nalazio Gedeon sa svojim saborcem. U dvočasovnoj borbi, ubio je dvojicu, a ranio trojicu ustaša i žandarma. Potom je prpbio obruč, spasivši iz kuće svog nenaoružanog druga i njegovu majku i sestru. Tada se još više pročulo za Bogdanovićevu borbu. Februara iste godine, Zvonko Brkić, jedan od organizatora ustanka u Slavoniji, uspostavio je vezu s Bogdanovićem. Na sastanku koji je održao s Bogdanovićem i Dančinolovićem zaključeno je da se grupa spoji s Moslavačkom partizanskom četom, koju je Pavle Gregorić uputio na Bilogoru. Tamo je 1. aprila 1942. formirana Bilogorska partizanska četa, za čijeg je komandanta bio postavljen Bogdanović. Do sredine 1942. četa se vojnički osposobila i za veće poduhvate te izvela niz akcija. Među njima se ističe napad na putnički voz na pruzi Osijek–Zagreb kod Vukosavljevice 14. avgusta 1942. godine, kada su zarobili osječkog ustaškog stožernika, jednog nemačkog oficira iz TOT-a, 13 ustaša iz Pavelićeve gardijske straže i načelnika Promičbenog odela osječkog stožera. Nakon te akcije, Bogdanović i njegovih 25 boraca prebacili su se u Slavoniju, gde je nakon formiranja Dvanaeste slavonske brigade bio postavljen za komandanta njenog Drugog bataljona. Tada se istakao prilikom borbi za Voćin.
Od februara do maja 1943. godine, Gedeon se nalazio na funkciji načelnika štaba 12. slavonske brigade, a od maja 1943. do oktobra 1944. načelnik štaba 28. slavonske divizije. U jesen 1943. učestvovao je u likvidaciji četničkih grupa na Motajici. Od oktobra 1944. do januara 1945. Bio je komandant Dvanaeste slavonske divizije, a potom je prešao u Prvu tenkovsku brigadu.
Posle rata bio je komandant tenkovske divizije, zatim komandant Druge proleterske divizije i pomoćnik komandanta za pozadinu Vojnog područja. Završio je Višu vojnu akademiju JNA. Penzionisan je 1965. godine u činu general-majora JNA, posle čega je bio general-major u rezervi.
U braku sa Dušankom Bogdanović Bojanom, takođe učesnicom NOR imao je dvojicu sinova Branka i Zorana.
Umro je 22. novembra 1987. godine u Novom Sadu. Sahranjen je u Aleji narodnih heroja na novosadskom Gradskom groblju.[1]
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više jugoslovenskih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 24. jula 1953. godine.
Reference uredi
- ^ Gradsko groblje Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. novembar 2013), pristupljeno 5. 11. 2013.
Literatura uredi
- Jugoslovenski savremenci: ko je ko u Jugoslaviji. „Sedma sila“, Beograd 1957. godina.
- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Srpski biografski rečnik (knjiga prva). „Matica srpska“, Novi Sad, 2004. godina.
