Georgije Đoka Kraljevački
Georgije „Đoka” Kraljevački (1840 — 1906) jedan je od prvih srpskih i ranih evropskih fotografa. Po obrazovanju je bio slikar.[1]
| Georgije Kraljevački | |
|---|---|
 U svom ateljeu u Beogradu | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | oko 1840. |
| Mesto rođenja | Novi Sad, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 1906. |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Biografija uredi
Rođen je u Novom Sadu[2] oko 1840. godine u tadašnjoj Kraljevini Ugarskoj. Posvećuje se fotografiji.[3] Fotografsko znanje stekao je u drugoj polovini 19. veka u Štutgartu kod njemačkih majstora. Fotogrtafijom se bavio u Novom Sadu i Beogradu „preko puta Zelenog venca”.[1] Među prvim srpskim ateljeima otvorenim u Beogradu je atelje „Georgija Đoke Kraljevačkog” na Zelenom Vencu, nazvan po njemu.[4][5]
Uglavnom je oslikavao portrete savremenika iz srednje i više građanske klase, ratnika srpskih ratova i javnih ličnosti. Među prvima je iz Srbije snimio portrete vjenačnih parova u formatu posjetnice.[1][6][7]
Fotografije iz ateljea Đoke Kraljevačkog, sa motivima žena u narodnoj nošnji, koristio je poznati međuratni etnolog Petar M. Živković za ilustraciju nekih svojih radova.[1] Kako je fotografija postajala jeftinija i prestajala da bude privilegija samo malom broja imućnih, postala je svakodnevica kod sve većeg broja ljudi, omogućujući im da i na taj način pamte sopstvenu prošlost.[6]
Umro je u Beogradu, opština Palilula, 1906. godine i sahranjen na Novom Groblju u Beogradu.[8]
Tehnika i način rada uredi
- Oprema fotografija: braon toner, ferlauf, bombe i majolik tehnike (za majolik fotografije ponekad je koristio na aversnoj strani kartona - podloge i odštampani stilizovani ram) kao i multiplikacije.
- Rekvizitorijum: tri različite podne prostirke, pozadine (neutralne i oslikane), balustrada, imitacija ograda, stolice sa visokim naslonom, kratkim nogama, metalnim ramom i obične kućne, kao i stilski stočići i stolnjak, portijera, ograda od oblica. Balustrada u obliku tri sastavljene lire iz njegovog ateljea, bila uslikana kod mnogih beogradskih fotografa tog vremena. (Gantebajna, Musila i Mirića, Anastasa Stojanovića i braće Đonić).[1]
Prisustvo u kolekcijama uredi
Kraljevački je zastupljen u mnogo državnih i privatnih kolekcija, institucija, enciklopedija i publikacija:
- „TEATRON” — časopis za pozorišnu umetnost, u brojevima 156 i 157 na stranici 163, i stranici 169 pod brojem 128, navodi Georgija Kraljevačkog i njegov doprinos u domenu pozorišne umetnosti.[9]
- Pominje se i u etnografskoj zbirci srpskog folklora. Značajnu ulogu u pamćenju srpskog folklora imale su i fotografije Kraljevačkog. Takođe je prvi u Srbiji počeo da fotografiše svadbene svečanosti. Pominje se u publikaciji SANU — Etnografski institut u knjizi broj 48 na stranici 305: „Običaji životnog ciklusa u gradskoj sredini”.[10]
- Uz nekoliko srpskih fotografa zastupljen je u fotografskoj enciklopediji fotografija 19 vijeka: „Enciklopedija fotografije iz devetnaestog veka” (engl. Encyclopedia of nineteenth-century photography) autora Džona Hanavia.[11]
- Zastupljen je i u „Nacionalnoj biblioteci Francuske” u Parizu (engl. „Ara f' National Library ofFrance”.Vladimir Jakšić, meteorolog iz Beograda na specijalizaciji u Parizu, donirao je 1885. godine fotografije nekolicine srpskih fotografa, među njima i 16 fotografija Georgija Kraljevačkog foto-galeriji:“Gallica Bibliotheque nationale de Paris”.[12]
- Kraljevački je prisutan i u Enciklopediji „Encyclopedias.Biz; Ottoman empire: Europen (Bulgaria, Serbia, Macedonia,;Albania, and Bosnia”.[13]
- Georgije Kraljevački je i u fundusu „Univerzitetskog koledža u Londonu”. Dvadesetak fotografija Georgija Kraljevačkog su u fundusu „Univerzitetskog koledža u Londonu” (engl. Ara f' University College London[14]
Galerija uredi
-
GospoĐa Kraljevačka — Kenig -
Natalija Kraljevački -
Časopis za pozorišnu umjetnost "Teatron" -
Danica Kraljevački, oko 1875. godine -
Kumice, fotografija Georgija Đoke Kraljevačkog oko 1875. godine -
Marija Kraljevačka oko 1880. g. -
Portret Vladimira Jakšića -
Potpis Vladimira Jakšića na doniranim fotografijama -
Vlasnik kafane, oko 1870. godine -
Seljanka 2, oko 1880. godine -
Seljanka 1, u nošnji, oko 1880. godine -
Buržuj 1 -
Buržuj 2 -
Čovjek i žena -
Gajdaš -
Profesor u školi -
Seljak 1 -
Seljak 2 -
Seljak 3 -
Seoski trgovac -
Žena sa sela 1 -
Žena sa sela 2 -
Žena sa sela 3
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v g d Aleksandrić M, Fotograf i fotografski ateljei u Srbiji (1860—1918), Udruženje za prikupljanje i prezentaciju istorijske građe „Foto — Muzej”, Beograd, 2012. g.
- ^ Centralni matični ured Novi Sad, Matična knjiga rođenih, Novi Sad 2019.
- ^ Todić M, Fotografija u Srbiji u 19. vijeku, Muzej primenjene umetnosti, Beograd, 1989. g.
- ^ „Nastanak fotografije - Srpsko kulturno čudo 19. veka”. RASEN (na jeziku: srpski). 25. 6. 2017. Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Nbss. Arhivirano iz originala (PDF) 14. 01. 2020. g. Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ a b FotograF.jpg: Istorija sprske fotografije: zanimljivosti
- ^ [1],Pristupljeno 14. 2. 2018.
- ^ Novo Groblje, Knjiga sahranjenih na Novom Groblju u Beogradu, Beograd 2018.
- ^ „Teatronslov” (PDF). teatroslov mpus. Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ Više autora, Običaji životnog ciklusa u gradskoj sredini, SANU, Beograd 2012.
- ^ Hannavy, John (2008). Encyclopedia of nineteenth-century photography: A-I, index (na jeziku: engleski). Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-97235-2. Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ Kraljevacki, Georg (18-19 ? ; photographe) Photographe (1884). „[Vladimir Yakchitch] / [Georg Kraljevacki]”. Gallica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ „OTTOMAN EMPIRE: EUROPEAN (BULGARIA, SERBIA, MACEDONIA,;ALBANIA, AND BOSNIA)”. Encyclopedias A-C. Pristupljeno 19. 4. 2020.
- ^ „Fittex”. www.europeana.eu (na jeziku: malteški). Pristupljeno 19. 4. 2020.
