Georgi Dimitrov

Georgi Mihajlov Dimitrov (bug. Георги Михайлов Димитров; Kovačevci, 18. jun 1882 — Moskva, 2. jul 1949), bugarski je političar, revolucionar i jedan od vođa međunarodnog komunističkog pokreta.

Georgi Dimitrov
Georgi Dimitrov
Lični podaci
Datum rođenja	(1882-06-18)18. jun 1882.
Mesto rođenja	Kovačevci, Kneževina Bugarska
Datum smrti	2. jul 1949.(1949-07-02) (67 god.)
Mesto smrti	Moskva, Sovjetski Savez
Narodnost	Bugarin
Politička karijera
Politička stranka	Bugarska komunistička partija
Mandati Predsednik Saveta ministara Prethodnik Kimon Georgijev Naslednik Vasil Kolarov

Biografija

Rođen je 18. juna 1882. godine u selu Kovačevci kraj mesta Pernik. Još u ranoj mladosti, Georgi Dimitrov je postao pripadnik komunističkog pokreta i sindikalni lider. Godine 1902. prišao je Socijaldemokratskoj stranci, a kasnije je postao jedan od vođa njenog revolucionarnog krila. Bio je predsednik Saveza revolucionarnih sindikata ujedinjene Bugarske u periodu od 1909. do 1923. godine. Jedan je od osnivača Komunističke partije Bugarske 1919. godine.

Za vreme Prvog svetskog rat bio je vođa bugarske socijalističke parlamentarne opozicije. U septembru 1923. godine jedan je od vođa Septembarskog ustanka kojeg je organizovala Komunistička partija Bugarske. Nakon sloma ustanka primoran je da emigrira iz Bugarske, preko Kraljevine SHS, jer je u odsustvu osuđen na smrt zbog učestvovanja u oružanoj pobuni. Godine 1926. sudski proces je obnovljen, ali je opet osuđen na smrt. Za vreme emigracije postupno je izrastao u jednu od značajnih ličnosti komunističkog pokreta.

Vođa Kominterne

Staljin i Dimitrov u Moskvi 1936. godine

Suđenje u Lajpcigu 1933. godine bilo je odlučujući faktor u njegovom životu i karijeri. Optužen da je učestvovao u paljenju Rajhstaga, Dimitrov je sam sebe odbranio pa sud, pod budnim okom svetske javnosti, nije mogao ništa drugo učiniti osim da ga oslobodi optužbe.

Razlog zašto se Dimitrov našao među osumnjičenima ležao je u tome što su nacisti za ovaj čin koji su sami izveli odlučili da optuže komuniste, a Dimitrov je od 1929. godine bio čelnik srednjoevropske sekcije Kominterne i imao sovjetsko državljanstvo što ga je činilo veoma pogodnom metom. Na suđenju koje se tada označavalo kao suđenje veka, Dimitrov je pokazao zavidnu političku hrabrost i time postao svetski poznata ličnost.

Nakon suđenja preselio se u Sovjetski Savez gdje je izabran za generalnog sekretara Kominterne. Dimitrov je bio poslednji generalni sekretar Kominterne, od 1935. do 1943. godine, kada je Staljin ukinuo ovu organizaciju. Razlog imenovanju na to mjesto jeste slava i ugled koje je postigao na suđenju u Lajpcigu. Njegov izvještaj na Sedmom kongresu Kominterne 1935. godine istakao je njegove ideje o potrebi borbe protiv narastajućeg fašizma u Evropi.

Za vreme Drugog svjetskog rata bio je na čelu ureda komunističke partije u Moskvi odakle je rukovodio komunističkim pokretom otpora u Bugarskoj - Otačastvenim frontom koja je u septembru 1944. godina organizovala ustanak i svrgnula monarhističku vladu te objavila rat Njemačkoj.

Predsednik NR Bugarske

Godine 1946, nakon izbora na kojima je pobijedio komunistički Otačastveni front, Velika narodna skupština novoutemeljene Narodne Republike Bugarske izabrala je Georgi Dimitrova za predsjednika vlade. Istovremeno imenovan je generalnim sekretarom Komunističke partije Bugarske. Na tom je mestu imao neograničenu vlast u celoj Bugarskoj.

Ubrzo po dolasku na vlast, Dimitrov se pretvara u Staljinovog piona koji praktično u njegovo ime upravlja Bugarskom. Istovremeno suzbija bilo kakvu opoziciju u političkom životu zemlje kroz razna suđenja i egzekucije. Dimitrov je u želji da uništi stari sistem vladavine i izgradi novi koji će biti u skladu s socijalističkim principom primijenio sovjetski pristup. Stoga je osmislio kolektivizaciju i nacionalizaciju velikih industrijskih preduzeća i banaka. Država je prisvojila sve privatno vlasništvo te preuzela potpun nadzor nad ekonomskim sistemom države.

Rezultat takve transformacije bio je poguban za bugarsku ekonomiju. Ipak, Georgi Dimitrov je napravio određene napore da adaptira sovjetsko iskustvo na bugarske uslove života. Na Petom kongresu Komunističke partije Bugarske 1948. godine istaknute su osnove koncepta razvoja Bugarske u budućnosti koji su prema njemu - pobjeda socijalističke revolucije i narodne demokratije kao forme kojom radnička klasa dominira državom. Rezultat primjene tih ideja bio je dvostruk, ali je sasvim sigurno je imao veoma malo veze s demokratijom.

Spoljna politika Bugarske bila je osuđena slediti sovjetsku. Slepa poslušnost Bugarske zapovestima iz Moskve sprečila je eventualno formiranje balkanske federacije. Pre raskida sa Staljinom, Tito i Dimitrov razgovarali su o ujedinjenu Bugarske i Jugoslavije u jednu državu. Ali, uskoro je došla rezolucija Informbiroa i udaljavanje Jugoslavije od sovjetskog bloka. Ni pred kraj života Dimitrov nije uspio sa sebe skinuti etiketu Staljinovog poslušnika kojem je ovaj naredio da organizuje suđenje bivšem izvršnom sekretaru komunističke partije Trajču Kostovom.

Kult

Mauzolej Georgija Dimitrova, avgust 1969. godine.

Georgi Mihajlovič Dimitrov umro je 2. jula 1949. godine u sanatorijumu Borviha nedaleko Moskve. Sahranjen je u mauzoleju u Sofiji, a njegova rodna kuća je pretvorena u muzej.

Nakon njegove smrti u Bugarskoj je stvoren kult Dimitrova. Tako je utemeljen Red Dimitrova kao najveće odlikovanje u Narodnoj Republici Bugarskoj. Njegovo ime je davano mnogim fabrikama, školama i ulicama. Po njemu je nazvana gimnazija u Skoplju, organizacija komunističke omladine i grad Dimitrovgrad (po jedan u Bugarskoj, Srbiji i Rusiji). Dimitrovo ime nosile su najveće nagrade u nauci, tehnici, književnosti i umetnosti.

Početkom devedesetih njegovo telo je preneto iz mauzoleja i sahranjeno na Centralnom groblju u Sofiji. A mauzolej je srušen 21. avgusta 1999. godine.

Spoljašnje veze

• biografije.org