Gramofonska ploča
Gramofonska ploča je vrsta nosača zvuka, veoma popularna do 80-ih godina 20. veka. Poznata je i kao LP i vinil. Naime, sama ploča je okrugla i od polivinilske mase. U nju je, spiralno ka centru, urezana traka u kojoj različita nazubljenost znači različit zvuk. Postoje mono, stereo i kvadrofonske ploče. LP, skraćeno od (engl. Long Play), odnosno dugosvirajuće gramofonske ploče (poznate i kao longplejke), imaju prečnik 12 inča, vrte se na 33⅓ obrtaja i sadrže oko 15-tak pesama. Male gramofonske ploče, popularno nazvane singlice, imaju 7 in (18 cm) u prečniku, okreću se brzinom od 45 obrtaja u minuti i sadrže obično jednu ili dve pesme (do deset minuta muzike po strani).
Uređaj pomoću koga se ploče mogu slušati zove se gramofon.
Pre gramofonske ploče za snimanje zvuka koristio se cilindar premazan voskom.[1]
Od 2012 pa do danas ploče postaju sve popularnije. U 2013 sa 4500000 ploča, prodaja se povećala na 6000000, dok je taj broj u 2014 premašio 10000000 ploča prodatih u svetu. Broj prodatih CD-a i prodaja muzike koja se "skida" (preuzima) sa interneta je u padu.
Prva gramofonska ploča u Srbiji uredi
Fonograf je uređaj izumljen 1877. Godine (Tomas Edison) za mehaničko snimanje i reprodukciju zvuka. U svojim kasnijim oblicima, ona se takođe naziva gramofon (kao zaštitni znak od 1887, kao generično ime u Velikoj Britaniji od 1910. godine), ili od 1940-ih, rekorder.
Prva gramofonska ploča snimljena je 1903. godine u Beogradu i potom štampana u Londonu. Jedna od podružnica Berlinerove američke kompanije koja je imala svoje predstavništvo u Berlinu i Londonu bila je „Gramofon rekords“. Ova kompanija je slala snimatelje po raznim zemljama kako bi izdali ploče sa snimcima lokalnih izvođača.
Godine 1903. su snimljene četiri male ploče prečnika 17 cm, a danas znamo da je na jednoj Čiča Ilija Stanojević bez pratnje izvodio narodnu pesmu „Rakito mori“, dok je na drugoj iѕvodio pesmu „Sojku devojku“.
Godine 1951. proizvedene su prve gramofonske ploče u Srbiji, iz garaže na Dorćolu u koji je Radio Beograd smestio dve prese za izradu gramofonskih ploča.
Godine 1952. izrađeno je oko 15 gramfonskih ploča sa 78 obrtaja u minuti i sa trajanjem od po tri minuta po strani. Na etiketi ploče se nalazio natpis „Jugoslovenske gramofonske ploče – Beograd – Hilandarska 2“, a u osnovi tog kruga krupnom slovima pisalo je „Jugodisk“.[2]
Reference uredi
- ^ Prodati snimci stari preko sto godina („Večernje novosti“, 24. novembar 2013)
- ^ Penevski, Zoran (2016). „Prvi u Srbiji – crtice iz istorije početka“. Beograd: Laguna.
Spoljašnje veze uredi
- Beogradsko blago: Najstarije ploče u Narodnoj biblioteci Srbije (RTS 3 - Zvanični kanal)
- Zbirka sjajnih omota nekadašnjih jugoslovenskih ploča na sajtu carniola.org (jezik: engleski)
