Grb Vranja

Grad Vranje koristi grb grada u tri nivoa (kao mali, srednji i veliki grb) kao i zastavu.

Grb Vranja
Verzije
Srednji grb
Mali grb
Zastava grada
Detalji
Nosilac	Grad Vranje
Usvojen	2013. godine
Čelenka	Srebrna bedemska kruna sa četiri vidljiva merlona sa crvenom kolastom azdijom u centru
Štit	Na plavom, iz stope izrastajući srebrni zupčanik iz koga raste zlatna trograna trnova stabljika sa zlatnim krinom na svakom vrhu, od kojih je srednji uspravan, a desni i levi prate kosinu svoje grane stabljike, a nad svime srebrni plitki ševron.
Držači štita	Sa desne heraldičke strene kralj Stefan Prvovenčani. Sa leve heraldičke strene vojnik iz Srpsko-turskih ratova u punoj zimskoj artiljerijskoj uniformi (Čika Mitke).

Grb grada mogu da koriste: Skupština grada, gradonačelnik i zamenik gradonačelnika, Gradsko veće, Gradska uprava, mesne zajednice, javna preduzeća, ustanove, organizacije i službe, čiji je osnivač grad, u vidu memoranduma, plakete, značke, zahvalnice i slično. Sva ostala pravna i fizička lica koja žele da koriste grb grada, moraju prethodno pribaviti saglasnost grada.

Grb

Na svojoj 57. sednici, Gradsko veće je odlučilo o novim znamenjima Grada Vranja, grbu i zastavi, po javnom konkursu koji je raspisan avgusta 2013. godine. Za najbolji je izabran rad autora Nemanje Todorović Štiplije, Nikole Salatića i Dalibora Stanojkovića.

Odluka o upotrebi grba i zastave usvojena je na 17. sednici Skupštine grada 27. novembra 2013. godine.

Grb je izrađen u tri nivoa: mali, srednji i veliki grb, zajedno sa zastavom.

Mali grb

Mali grb grada Vranja sastoji se od štita koji je plave boje, kao jedne od nacionalnih boja Srbije. Plavo ili na staroslovenskom "moravo" je aluzija na Južnu Moravu kao najznačajniju reku vranjskog kraja i Pomoravlje kome Vranje geografski pripada. U heraldici plava boja je simbol pravednosti, uzvišenosti, istinitosti i vernosti. U glavi štita nalazi se srebrna, blago izlomljena greda, ova heraldička figura simbolički predstavlja Beli most kao napoznatije obeležje grada. Za razliku od drugih vizuelnih umetnosti u heraldici se teži ka grafičkom svođenju emelementa grba, stoga je prilično orijentalna predstava mosta zamenjena blagim ševronom. U dnu štita nalazi se srebrni zupčanik koji predstavlja industriju Vranja koja je najzaslužnija za razvoj grada posle Drugog svetskog rata, od kada Vranje postaje centar razvoja južne Srbije. Iz razloga tog i takvog prosperiteta iz zupčanika "izrasta" zlatna trograna stabljika sa tri heraldička krina na kraju svake grane. Zlatna trnova stabljika na kojoj se krinovi nalaze je simbol otpora, ali i stradanja naroda vranjskog kraja u okupacijama, osmanskoj i dve bugarske, kao i njegovog ponovnog rađanja.

Srednji grb

Srednji grb čini goreopisani štit iznad koga je srebrna bedemska kruna sa četiri vidljiva merlona (grudobrana). Predstava heraldičke krune kao tvrđave srebrne boje je u skladu sa srpskom mesnom heraldičkom praksom, a boja i broj merlona u ovom slučaju, po istoj praksi, označavaju da je u pitanju teritorijalni grb za naselje sa više od 75.000 stanovnika. Na centralnom delu bedemske krune nalazi se crvena "kolasta azdija" tj. dvoglavi orao u krugu, koji je čest simbol u srpskoj srednjovekovnoj amblematici i može se naći na odorama srpskih vladara i plemića.

Crveni dvoglavi orao je vizantijski simbol vezan za titulu sevastokratora i ovde predstavlja period konačnog ulaska župe i grada Vranja u sastav srpske srednjovekovne države. Veliki župan Stefan Nemanjić, potonji kralj Stefan Prvovenčani je kao sevastokrator ove krajeve (župe Vranju i Dubočicu) zadobio od Vizantije, od kada su oni stalno u sastavu Srbije. Kolasta azdija preuzeta je sa državnog grba Republike Srbije, gde se nalazi na obrubu crvenog kraljevskog plašta. Štit je okružen poluvencem koji se sastoji od čokota vinove loze kao glavne kulture vranjskog kraja, i zlatnih osušenih listova duvana, imajući u vidu to da se privreda grada, još od kraja 19. veka, zasnivalana gajenju i obradi duvana. Ispod štita nalazi se svitak na kome je ćiriličnim pismom i vizantijskim oblikom slova ispisano Titulara, „VRANjE“, s obzirom na to da se grad Vranje prvi put spominje u vizantijskim spisima. Pozadina svitka je u bojama lente „Zlatne medalje za hrabrost 1877-1878“ koja se dodeljivala u vreme Srpsko-turskih ratova, za oslobođenje i nezavisnost, u kome je Vranje oslobođeno od Osmanlijske vlasti i ponovo došlo u sastav Srbije.

Veliki grb

Centralni simbol Velikog grba je svakako gorepomenuti štit, sa bedemskom krunom na vrhu. Veliki grb sem ovog elementa sadrži i postament, kao i čuvare štita sa pripadajućim stegovima (zastavama). Brežuljkasti postament Velikog grba, u svom centralnom delu ima simboličku predstavu brda Pržar do polovine obraslog četinarima, kao jednog od obeležja Vranja. Vrh Pržara je ogoljen i prirodne je oker boje. Čuvari štita stoje u podnožjima dva šumom obrasla brežuljka koji su simbolička predstava planina Pljačkovice i Krstilovice koje dominiraju nad gradom. Na centralnom delu postamenta, kao parafernalija pojavljuje se zlatna truba kao simbol muzike po kojoj je Vranje poznato još od davnih vremena, a i kao aluzija na vranjske trubače.

Levi (heraldički desni) čuvar štita na Velikom grbu je kralj Stefan Prvovenčani za vreme čije vladavine je Vranje 1207. godine ušlo u sastav srpske srednjovekovne države. Lik kralja Stafana Prvovenčanog izveden je sa freske iz manastira Mileševa gde je on predstavljen sa sevastokratorskom odeždom i dijademom. Slična predstava kralja urađena je u mozaiku u Oplenačkoj crkvi, mouzoleju Karađorđevića. Na kraljevoj odeždi se pored pomenutih "kolastih azdija" nalaze, kao ornamenti, frizovi, koju su preuzeti sa fasade zgrade Načelstva okruga vranjskog (gornji sa ograde stepeništa, a donji sa velikih rozeta koje se nalaze sa leve i desne strane časovnika).

Desni (heraldički levi) čuvar štita je srpski vojnik iz oslobodilačkih ratova 1876-1878. godine, koji je po liku i stavu identičan ratniku sa spomenika Oslobodiocima Vranja, popularnom čika Miti, koji je prepoznatljiva znamenitost grada. Vojnik sa spomenika Oslobodiocima Vranja je ujedno simbol i svih srpskih vojnika koji su učestvovali u ratovima za slobodu Vranja od kraja 19. veka do danas, s obzirom na to da je, dvaput rušen ali uvek ponovo podizan, ovaj spomenik delio sudbinu srpskog naroda, vojske i građana Vranja.

Čuvari štita na velikom grbu pridržavaju stegove - heraldičke zastave i to steg Srbije kao neposredno nadređene teritorijalne instance levo (heraldički desno) i steg Vranja kao titulara desno (heraldički levo), u skladu pravilima srpske savremene mesne heraldike. Predstava Stefana Prvovenčanog kao vladara koji pridržava steg Srbije i srpskog vojnika, kao predstavnika naroda, koji pridržava steg grada podseća na jedinstvo srpske države i naroda. U podnožju postamenta nalazi se talasasta plavo-bela traka koja simbolički predstavlja pet najznačajnijih reka na teritoriji grada Vranja i to: Južni Moravu, Vranjsku i Sobinsku reku, Veternicu i Banjšticu. Cela kompozicija Velikog grba stoji na svitku, na kome je ispisano ime grada u srdišnjem delu, na levoj strani svitka ispisana je 1207. godina kao godina ulaska Vranja u sastav srpske srednjovekovne države, a na desnoj strani 1878. godina kao godina ulaska Vranja u sastav moderne srpske države.

Navedene godine se nalaze ispod čuvara štita koji simbolizuju pomenute događaje. Poleđina svitka Velikog grba je takođe u bojama „Zlatne medalje za hrabrost 1877-1878“. Ispod svitka je godina 1093. godina prvog pominjanja grada Vranja, u delu „Aleksijada“ Ane Komnine, vizantijske princeze i istoričara. Ona je kao monahinja napisala svoje čuveno delo, u 15 knjiga, veličajući život svoga oca cara Aleksija I Komnina. Grad Vranje pominje se u IX knjizi „Aleksijade“, u delu u kome se govori o prodoru raškog župana Vukana na Vizantiju.

Zastava

Steg Vranja je kvadratnog oblika i u osnovi žuta (zlatna), kao tradicionalna i prepoznatljiva boja Vranja. Na njoj je crveni Takovski krst, koji se nalazio na zastavi Miloša Obrenovića pod kojom je podignut Drugi srpski ustanak, kao aluzija na dinastiju Obrenovića za čije vladavine je Vranje oslobođeno od Osmanske vlasti. U tom kontekstu krst je simbol borbe za slobodu, a i podsećanje na „Prvi pešadijski puk knjaza Miloša Velikog“. Krst je i simbol hrišćanske civilizacije i u tom smislu simbol stradanja i vaskrsenja. Počasno mesto na zastavi, gornji levi kanton uz jarbol, je plave boje, čime se ponavlja osnovna boja iz grba Vranja i simbolika koju ta boja povlači. U tom polju se nalazi zlatno ocilo okrenuto prema jarbolu. Takvo ocilo aluzija je na ćirilično slovo V kao početno slovo imena grada, a samim tim i grčko slovo β (vita, beta) kojim je prvi put zapisano i pomenuto ime grada. Ocilo je prepoznatljivi element srpske heraldike, a njegova forma takođe je preuzeta iz sadržaja državnog grba Srbije.

Stari grbovi i zastave

Na sredini je bio simbolizovan Beli most jedan od simbola Vranja. Ispod mosta je biljka koja umesto cveta ima zupčanik, kao simbol industrije koju je nekad grad imao, a njeni listovi predstavljaju lišće duvana. Cvet je žute boje koja je tradicionalna boja Vranja, nastala na osnovu anegdote o žutom cveću. Na samom dnu nalazi se redni broj 1093. kao simbol godine u kojoj se Vranje prvi put pominje.

Vranje je ovaj grb dobilo 1976. godine. Prvobitna verzija je sadržala petokraku iznad Belog mosta i štit je imao drugačiji oblik. Posle raspada Jugoslavije, petokraka je uklonjena i štit je dobio novi oblik, a uvedena je i zastava, koja se sastojala od grba na žutom polju.

Galerija

Stari grovi

• 
  Prvi grb Vranja usvojen 1976, korišćen do 1992. godine.
• 
  Grb u periodu od 1992. do 2013. godine. Autor je Zoran Stošić Vranjski.
• 
  Zastava Vranja u periodu od 1992. do 2013. godine.

Vidi još

• Vranje
• Grad Vranje
• Grbovi opština u Republici Srbiji

Spoljašnje veze

• International Civic Heraldry - Vranje
• Zvanična prezentacija Opštine Vranje