Гујина трава
Gujina trava ili Gospin trn,(lat. Silybum marianum) je krupna, snažna impozantna dvogodišnja zeljasta biljka, visoka do 150 cm, koja liči na šaren bujan čkalj. Listovi su tigrasto prošarani belim prugama. Cvetovi i listovi su bodljikavi. Cvasti su krupne i crvene.[1][2]
| Gujina trava | |
|---|---|
| |
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| (nerangirano): | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Pleme: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | S. marianum
|
| Binomno ime | |
| Silybum marianum (L.) Gaertn.
| |
| Sinonimi | |
|
Carduus marianus L. | |
Stanište
urediCveta celog leta, u drugoj godini. Raste kraj puteva i naselja u južnim krajevima i u Primorju. Rasprostranjena je na području oko Mediterana, u južnoj Evropi, na Bliskom istoku i u severnoj Africi. Staništa su joj umereno kisela, rastresita tla bogata azotom. Kod nas je možemo naći samo na području uzduž Jadrana. Nije česta vrsta i vodi se u Crvenoj knjizi vaskularne flore Hrvatske kao gotovo ugrožena vrsta.[1][2]
Lekoviti deo biljke
urediUpotrebljava se zreo plod, ređe list (Silybi fructus et folium). Glavni lekoviti sastojci su tiramin i histamin. U plodu ima 0,18% etarskog ulja, malo tanina, flovonoida, masnog ulja, belančevine, raznih šećera i drugih ugljenih hidrata i smole. Zahvaljujući prisustvu tiramina, plod bedelja povećava krvni pritisak. Daje se protiv astme, senske groznice, glavobolje i koprivnjače. Upotrebljava se i kao gorko sredstvo za jačanje, osobito posle teških operacija i bolesti.[1]
Upotreba
urediU fitoterapiji se koristi seme. Zbog silimarina kojeg sadrži pogodno je kod raznih trovanja, u literaturi se navodi da može izlečiti i osobu otrovanu zelenom pupavkom. U starim zapisima Dioskorid kaže da se sikavica koristila kod ugriza zmije. No u moderno doba najznačajnija je upotreba semena u bolestima i oštećenjima jetre. Akutne i hronične bolesti, kod alkoholizma i drugih trovanja, za smanjivanje nivoa lošeg holesterola te kao regeneraciju jetre nakon oštećenja izazvanih radijacijama kod tretmana raka. Farmaceutska industrija je i ovde prepoznala priliku dobre zarade te se na tržištu mogu naći brojni preparati na bazi silimarina. Korisna je i kod dojilja jer potiče izlučivanje mleka. Jestivi su praktično svi delovi biljke.[2]
Lekovito delovanje
urediSilimarin deluje protiv brojnih otrova jetre (kao antagonist). Menja spoljnu građu jetrenih (hepatocita), tako da u nju više ne prodiru otrovi. Aktivira enzime koji u jetri razgrađuje strane materije, podstiče obnovu ćelija nakon oštećenja, delimično utiče i na modulaciju imuniteta. Povoljno utiče na oštećenje jetre npr. masne jetre, ciroze jetre. U narodu se upotrebljava za ublažavanje napada žuči, protiv šećerne bolesti, zatvora, za lečenje hemoroida i dr. Pripremaju se čajevi protiv niskog pritiska, za jačanje, bolji apetit, protiv morske bolesti, smetnje u žuči (kamen, bolovi) i protiv šećerne bolesti.[1]
Reference
uredi- ^ a b v g „Gujina trava”. herbateka.eu/gujinatrava. Arhivirano iz originala 09. 12. 2016. g. Pristupljeno 30. 12. 2016.
- ^ a b v „Sikavica-Silybum marianum”. plantea.com.hr/sikavica/. Pristupljeno 30. 12. 2016.
Spoljašnje veze
uredi
- Gujina trava čisti jetru Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. јануар 2017)
- Čaj, tinktura, ulje-Gujina trava