Davorin Jenko
Davorin Jenko (sloven. Davorin Jenko) (Dvorje, 9. novembar 1835 — Ljubljana, 25. novembar 1914) bio je poznati slovenački i srpski kompozitor i dirigent.
| Davorin Jenko | |
|---|---|
 Fotografija Davorina Jenka | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. novembar 1835. |
| Mesto rođenja | Dvorje, Austrijsko carstvo, danas Slovenija |
| Datum smrti | 25. novembar 1914. (79 god.) |
| Mesto smrti | Ljubljana, Austrougarska, danas Slovenija |
Biografija uredi
Rođen je 1835. u Dvorju kod Kranja, a umro 1914. u Ljubljani. Od 1859. do 1862. je bio horovođa Slovenskog pjevačkog društva u Beču; u to vreme komponovao popularne slovenačke horove, među kojima i Naprej zastava slave koja je kasnije postala himna Slovenije.[1] Taj rad nastavlja kao horovođa Srpskog crkvenog pevačkog društva u Pančevu i Beogradskog pevačkog društva, komponujući za horove na srpsku patriotsku poeziju.[2] Postavši dirigent Kraljevskog srpskog narodnog pozorišta (današnje Narodno pozorište u Beogradu), stvara muziku za više od 80 pozorišnih komada („Đido“, „Seoska lola“, „Potera“, „Vračara“, „Pribislav i Božana“, „Markova sablja“ sa završnim horom „Bože pravde“ koja je kasnije postala srpska nacionalna himna) i nekoliko koncertnih uvertira („Kosovo“, „Milan“, „Srpkinja“, „Aleksandar“).[3]
Šezdesetih godina devetnaestog veka jedan je od prvih romantičara u slovenačkoj muzici. Jenko je posle predstavnik muzike romantizma u Srbiji, gde daje pečat čitavom jednom razdoblju; usavršava klasičan srpski komad sa pevanjem, podiže instrumentalnu muziku na viši umetnički nivo, stvara prvu srpsku operetu („Vračara“ ili „Baba Hrka“, praizvedena 1882. godine, na istu priču kao i prva rumunska opereta, samo je radnja prebačena u vlaški kraj Srbije) i udara temelje razvoju srpske opere.[4]
U beogradskom muzičkom i pozorišnom životu pamti se i da je poznata glumica, neprikosnovena diva srpskog glumišta s kraja 19. veka, Vela (Avgusta) Nigrinova u Beograd došla zbog ljubavi prema Jenku, a na njegov poziv. Nakon njene smrti veliki kompozitor se, posle pola veka provedenog u Beogradu, 1912. godine vratio u Sloveniju.[5]
U Cerklju kod Kranja mu je podignut spomenik 1936, rad Lojze Dolinara.[6]
Po njemu je nazvana Muzička škola „Davorin Jenko” Rakovica.
Galerija uredi
-
Grob Davorina Jenka na ljubljanskim Žalama. -
Varoški sud u Beču traži informacije od Magistrata u Pančevu o Davorinu Jenku 1863. -
Ugovor sklopljen između Davorina Jenka i srpske pravoslavne crkvene opštine u Pančevu, o njegovom angažovanju za dirigenta crkvenog hora, 1863. -
Program muzičke večeri u čast stogodišnjice od rođenja Davorina Jenka, koje je održano u Zadužbini Ilije M. Kolarca23. decembra 1935. godine.
Reference uredi
- ^ „Davorin Jenko (1835–1914)”. Srpski Kompozitori (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-01-28.
- ^ „JENKO Davorin | Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-28.
- ^ „Davorin Jenko Biografija”. Biografija.org (na jeziku: srpski). 2019-07-31. Pristupljeno 2021-01-28.
- ^ „JENKO Davorin”. MUZIČKO SVEZNANjE (na jeziku: srpski). 2014-11-09. Pristupljeno 2021-01-28.
- ^ „VEK OD SMRTI DAVORINA JENKA: Slovenac koji je napisao srpsku himnu!”. Telegraf (Tanjug). 24. 2. 2014. Pristupljeno 24. 9. 2016.
- ^ "Politika", 22. sept. 1936
Literatura uredi
- Opća enciklopedija, Jugoslovenskog leksikografskog zavoda - Zagreb 1978 (4. tom Iz-Kzu)
- Vlastimir Peričić, Muzički stvaraoci u Srbiji, Beograd, Prosveta, 1969, 142 str.
