Dario Arđento

Dario Arđento (ital. Dario Argento; Rim, 7. septembar 1940) italijanski je režiser, scenarista, producent i filmski kritičar, najpoznatiji po svojim horor filmovima iz perioda 1970-ih i 1980-ih. Jedan je od najistaknutijih režisera đalo podžanra. Zbog uticaja na moderne horor filmove, često biva predstavljan kao Majstor horora. U svojim filmovima često sarađuje sa bivšom suprugom, Darijom Nikolodi, i ćerkom, Azijom Arđento.

Dario Arđento
Dario Arđento 2017. godine
Lični podaci
Puno ime	Dario Arđento
Druga imena	Sirio Bernadote
Datum rođenja	(1940-09-07)7. septembar 1940.
Mesto rođenja	Rim, Kraljevina Italija
Državljanstvo	italijansko
Zanimanje	režiser scenarista producent
Porodica
Supružnici	Marisa Kasale (1968—1972)
Partneri	Darija Nikolodi (1974—1985)
Deca	Azija Arđento Fiore Arđento
Porodica	Klaudio Arđento (brat)
Rad
Aktivni period	(1966—sadašnjnost)
Žanrovi	horor (đalo)
Veza do IMDb-a
Nagrade Ostale nagrade Nagrada za životno delo filmskog festivala u Amsterdamu

Njegovo najznačajnije delo je horor trilogija Tri majke, koju čine filmovi: Suspirija (1977), Inferno (1980) i Majka suza (2007). Osim toga, poznat je i po drugim hororima kao što su: Tamno crveno, Bezumlje, Fenomen, Opera itd. Početkom karijere bavio se isključivo pisanjem scenarija za filmove od kojih je najznačajniji Bilo jednom na Divljem zapadu, Serđa Leona. Arđento je radio kao konsultant za scenario i producent za evropsku verziju Džordž Romerovog filma Zora živih mrtvaca (1978). Tokom karijere često je sarađivao sa muzičkom grupom Goblin.

2001. godine dobio je nagradu za životno delo na filmskom festivalu u Amsterdamu.

Biografija

Mladost

Arđento je rođen u Rimu, kao sin sicilijanskog filmskog producenta i izvršnog direktora Salvatorea Arđenta (1914–1987) i brazilske fotografkinje Elde Luksardo, koja je bila italijanskog porekla. Karijeru na filmu započeo je kao kritičar, pišući za časopise dok je još pohađao srednju školu. Filmskom kritikom počeo je da se bavi već u srednjoj školi i umesto pohađanja fakulteta odlučio je da se zaposli kao kolumnista u novinama Paese Sera. Dok je readio u novinarskoj redakciji, paralelno je pisao i svoje prve scenarije. Ubrzo je u kolaboraciji sa Bernardom Bertolučijem napisao scenario za vestern hit Serđa Leona, Bilo jednom na Divljem zapadu.

2000-e i 2010-e

Godine 2004. Arđento režira Igrač karata, đalo o ubici čija se ubistva izvode tokom internet poker mečeva sa rimskom policijom, zadobila je mešoviti prijem; neki fanovi su cenili tehno muziku koju je komponovao bivši član Goblina Klaudio Simoneti, ali su smatrali da je film previše mejnstrim, sa malo Arđentovog uobičajenog procvata.

U TV emisiji Da li volite Hičkoka? iz 2005. godine, reditelj je odao počast Alfredu Hičkoku nakon što su ga kritičari decenijama poredili sa njim. Kasnije te godine režirao je epizodu Majstori horora, pod nazivom "Dženifer". Za drugu sezonu serije, Arđento je režirao "Krzno", adaptaciju istoimene kratke priče F. Pola Vilsona.

Godine 2007. Arđento je završio poslednji film svoje trilogije Tri majke, Majka suza, čija je radnja smeštena u Rim, a u centru je naslovna „treća majka“, Mater Lakrimarum. Arđento i Džejs Anderson dele autorske zasluge za film. Azija Arđento je dobila glavnu ulogu, zajedno sa svojom majkom i čestom saradnicom Darijom Nikolodi u sporednoj ulozi. Udo Kijer, koji se pojavio u Arđentovoj Suspiriji, i Koralina Kataldi-Tasoni, koja se pojavila u tri njegova prethodna filma, imaju ključne uloge u poslednjem poglavlju Majke.

2020-e

Godine 2021, Arđento se vratio glumi i prikazao se kao neimenovani otac u psihološkom dramskom filmu Vorteks 2021. Gaspara Noea, njegovoj prvoj glavnoj ulozi. Film je premijerno prikazan u sekciji Kanske premijere na Filmskom festivalu u Kanu 2021. i dobio je pohvalne kritike za njegovu izvedbu.

Godine 2022. Arđento režira Tamne naočare, u svom prvom rediteljskom radu od filma Drakula 3D iz 2012. godine.

Privatni život

Iz braka sa Marisom Kasale dobio je ćerku Fiore Arđento, koja se takođe oprobala kao sporedna glumica u nekoliko filmova svog oca. Arđento se od Marise razveo 1972. Dve godine kasnije, na snimanju filma Tamno srveno upoznao je Dariju Nikolodi sa kojom je bio u vezi narednih 11 godina i dobio ćerku, Aziju Arđento. Često je sarađivao i sa Nikolodi i sa Azijom, a jedini Arđentov film u kome su se obe pojavile je Majka suza iz 2007.

Nevezani projekti

Godine 2014., Arđento je trebalo da režira Peščanog čoveka, koji je imao Igi Popa za glavnu ulogu i scenario Dejvida Talija. Film je uspešno prikupio preko 195.000 dolara od preko 1.000 sponzora na Indiegogo-u u decembru 2014. godine. Međutim, snimanje nije počelo od 2019. godine, a producenti projekta nisu ažurirali status filma sponzorima od avgusta 2017. godine.

Italijanski reditelj Luka Gvadanjino režirao je Suspiriju (2018), rimejk Arđentovog filma iz 1977. Američki scenario je zasnovan na originalnom scenariju koji je Arđento napisao sa Darijom Nikolodi, njegovom bivšom dugogodišnjom partnerkom.

Godine 2019, Arđento je najavio da razvija serijski film u kom će u glavnim ulogama biti žene, koji se sastoji od osam epizoda, za servis za striming.

Filmografija

Godina	Film	Režija	Scenario	Producent	Glumac	Kompozitor
1966	Pardon, da li ste za ili protiv?	Ne	Da	Ne	Da	Ne
1968	Bilo jednom na Divljem zapadu	Ne	Da	Ne	Ne	Ne
1970	Ptica sa kristalnim perjem	Da	Da	Ne	Da	Ne
1971	Mačka sa devet repova	Da	Da	Ne	Ne	Ne
1971	Četiri muve na sivom somotu	Da	Da	Ne	Ne	Ne
1975	Tamno crveno	Da	Da	Ne	Da	Ne
1977	Suspirija	Da	Da	Ne	Da	Da
1978	Zora živih mrtvaca	Ne	Ne	Da	Ne	Da
1978	Martin	Ne	Ne	Ne	Ne	Da
1980	Inferno	Da	Da	Ne	Da	Ne
1982	Bezumlje	Da	Da	Ne	Da	Ne
1985	Fenomen	Da	Da	Da	Da	Ne
1985	Demoni	Ne	Da	Da	Ne	Ne
1986	Demoni 2	Ne	Da	Da	Ne	Ne
1987	Opera	Da	Da	Da	Da	Ne
1990	Dva zla oka	Da	Da	Da	Ne	Ne
1993	Trauma	Da	Da	Da	Ne	Ne
1996	Stendalov sindrom	Da	Da	Da	Ne	Ne
1998	Fantom iz opere	Da	Da	Ne	Ne	Ne
2000	Grimizna diva	Ne	Ne	Da	Ne	Ne
2007	Majka suza	Da	Da	Da	Ne	Ne
2012	Drakula 3D	Da	Da	Ne	Ne	Ne
2018	Suspirija	Ne	Da	Ne	Ne	Ne
2022	Iza tamnih naočara	Da	Da	Ne	Ne	Ne

Spoljašnje veze

• Dario Arđento na sajtu IMDb (jezik: engleski)