Deva (grad)
Deva (rum. Deva, mađ. Déva, nem. Diemrich) je grad u oblasti Transilvanija u središnjoj Rumuniji. Grad je upravno sedište okruga Hunedoara. Po zadnjim procenama u gradu živi oko 70.000 stanovnika.[3]
| Deva Deva | |
|---|---|
 Panorama grada Deve | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Rumunija |
| Okrug | Hunedoara |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 56.647[1][2] |
| — gustina | 1.985 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 52′ 41″ S; 22° 54′ 52″ I / 45.878056° S; 22.914444° I |
| Površina | 34 km2 |
  Deva Deva na karti Rumunije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Mirčan Muntean |
| Poštanski broj | 330005–330260 |
| Veb-sajt | |
| www.primariadeva.ro | |
Poreklo naziva uredi
Postoje dve verzije postanka naziva grada Deva, koje u neku ruku predstavljaju i dva viđenja porekla same Rumunije Dačansku i Rimsku.
Prema prvoj(romanskoj) verziji grad(odnosno tvrđava) su dobili naziv po prethodnom sedištu II legije Avguste koja je pre premeštaja u kastrum u današnjoj Devi bila smeštena u kastrumu Deva u Britaniji oko koga se razvio današnji Čester.
Prema drugoj(dačanskoj) verziji grad(odnosno tvrđava) su dobili naziv po dačanskoj reči dava koja je značila tvrđava(npr. Piroboridava, Zargidava) pošto se pre rimskog kastruma na prostoru grada nalazila dačka tvrđava Singidava. Mada ova teorija nije naučno dokazana jer ne postoje pisani dokumenti o tom dobu.
Postoji i teorija bazirana na linvističkoj tvrdnji da ime dolazi od slovenske reči djevojka ili devica.[4]
Geografija uredi
Grad Deva nalazi se u krajnje zapadnom delu istorijske pokrajine Transilvanije, blizu Banata. Grad je smešten u dolini reke Mureš, podno jugozapadnih Karpata. Grad se koji se razvio oko istoimene tvrđave podignute na vrhu brda koje dominira današnjim naseljem. Nalazi se na 187 m nadmorske visine.[3]
Privreda uredi
Glavne privredne grane u gradu su rudarstvo, prehrambrena industrija i proizvodnja električne energije. Privatni univerzitet Ekologije i Turizma je osnovan u gradu, pored njega u njemu su smešteni i ogranci univerziteta iz Temišvara i Kluža, a u njemu se nalazi i trening centar rumunskih gimnastičara.
Istorija uredi
Prvi pisani dokument o postojanju grada datira iz 1269. godine. Deva dobija status grada 1307. godine, a kasnije pod Vojvodom Janošom Hunjadijem postaje važan vojni i administrativni centar. Delimično uništena od strane Turaka 1550, biva obnovljena. Tokom 1621. godine Grof Gavrilo Betlena transformiše i proširuje palatu Magna Kurija, takođe poznata i kao dvorac Betlena u renesansnom stilu.[5]
Prema državnom šematizmu pravoslavnog klira Ugarske 1846. godine u mestu živi 358 porodica, sa još 43 pridodatih filijarnih. Pravoslavni parosi su bili pop Inoćentije Angel i Petar Popović.[6]
Neposredno pre poraza Centralnih sila, 1849. godine posle povlačenja okupacionih trupa generala Bem-a tvrđava je bila raznesena u moćnoj eksplozijiji skladišta oružja. Od tada, ostaci tvrđave predstavljaju istorijski spomenik.[5]
Stanovništvo uredi
U odnosu na popis iz 2002., broj stanovnika na popisu iz 2011. se smanjio.[7]
| 1966. | 1977. | 1992. | 2002. | 2011. |
|---|---|---|---|---|
| 26.969 | 60.334 | 78.438 | 69.390 | 56.647 |
Matični Rumuni čine većinu gradskog stanovništva Deve (89%), a od manjina prisutni su Mađari (oko 8%) i Romi (1%).[8]
Znamenitosti grada uredi
- Zamak Betlen odnosno dvorac Magna Kurija(lat. Magna Curia)
- Devanski zamak
Međunarodna saradnja uredi
Deva je pobratimljena sa sledećim gradovima[9]:
Poznate ličnosti uredi
- Petru Groza, pravnik i nekadašnji premijer Rumunije[10]
Reference uredi
- ^ „Recensământul Populației și al Locuințelor 2002 - populația unităților administrative pe etnii”. Kulturális Innovációs Alapítvány (KIA.hu - Fundația Culturală pentru Inovație). Arhivirano iz originala 14. 10. 2013. g. Pristupljeno 6. 8. 2013.
- ^ „Tab8. Populația stabilă după etnie – județe, municipii, orașe, comune”. Institutul Național de Statistică din România. jul 2013. Arhivirano iz originala 18. 01. 2016. g. Pristupljeno 5. 8. 2013.
- ^ a b a.c.r. building workshop Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. februar 2009), Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Originea Numelui, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ a b Deva travel guide Arhivirano na sajtu Wayback Machine (9. jul 2010), Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Reesch de Lewald, Aloysius: „Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...“, Buda 1846.
- ^ http://brojstanovnika.population.city/rumunija/deva/
- ^ Populatie, Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ primariadeva.ro | Siteul oficial al Primariei Deva Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. septembar 2017), Pristupljeno 1. 4. 2013.
- ^ Personalitati, Pristupljeno 1. 4. 2013.
