Dinjičići
Dinjičići (takođe poznati i kao Kovačevići) su srednjovekovna plemićka porodica koja je u doba Kraljevine Bosne upravljala oblašću Jadara.
| Dinjičići | |
|---|---|
 | |
| Država | Bosansko kraljevstvo |
| Posedi | dolina Jadra |
| Osnivač | Dinjica |
| Vladavina | nema precizno |
| Nacionalnost | srpska |
Istorija uredi
Prvi poznati predstavnik Dinjičića je župan Dinjica. On se pojavljuje u povelji kralja Stefana Tvrtka od 10. aprila 1378. godine, kojom srpski kralj potvrđuje povelje pređašnjih banova Bosne i kraljeva Srbije. Župan Dinjica se pominje sa svojom braćom, čija imena nisu poznata u jednom dubrovačkom spisu iz 1380. godine. Oblast kojom upravljaju Dinjičići svodi se na dolinu Jadra. Dinjicu nasleđuje knez Dragiša Dinjičić, vjerovatno njegov sin. Dragiša Dinjičić je poznat po aktivnom sudjelovnju u zavjeri protiv kneza Radoslava Pavlovića i učestvovanju u njegovom ubistvu u lovu na Parenoj poljani 1415. godine, nedaleko od Kraljeve Sutjeske 22. avgusta 1415. godine. Posle ovog događaja nastupilo je otvoreno neprijateljstvo među srpskom vlastelom. Kako takvo stanje nije odgovaralo sultanu Mehmedu Prvom, on je preko svojih poslanika inicirao saziv stanaka. Na stanku je za ovaj događaj krivljen kralj Ostoja te i Dinjičići za koje je naređeno hapšenje. Dragiša je kao i kralj Ostoja izbjegao hapšenje, te se kao čovjek kralja Stefana Tvrtka Drugog često pojavljuje u njegovim poveljama među prvim svjedocima.
U kampanji kralja Stefana Tvrtka Drugog za zazuzimanje bogatih rudnika Srebrenice aktivno su se angažovali Dinjičići koji su sa kraljevom vojskom jeseni 1425. godine opsjeli grad Srebrenicu. Tokom opsade stiglo je pojačanje braniocima Srebrenice, pa se bosanska vojska morala povući. U povlačenju Dinjičići su poharali srebreničko predgrađe i nanijeli štetu od 50.000 dukata. Tada je vojska despotovine zauzela Srebrenicu i okolne gradove.
Knez Dragiša Dinjičić je imao dva brata:Pavla i Kovača i sina Pokrajca koji se pominje u jednom dubrovačkom spisu iz 1426. godine. O Dragišinom bratu Pavlu ne zna se mnogo, pominje se u dvije povelje, jednoj od marta mjeseca 1424. i u drugoj od 24. februrar 1428. godine. Kovač se pominje u poveljama kralja Ostoje, u povelji od 5. marta 1419. godine, gdje je tituliran kao vojvoda. Vojvoda Kovač je imao tri sina: Petra, Tvrtka i Ivaniša. Imali su titulu vojvode.
Najistaktujiji član dinastije bio je vojvoda Petar Dinjičić. On je 27. jula 1440. godine primljen za građanina Dubrovnika. U velikoj hrišćanskoj koaliciji protiv Turaka, pristao je uz despota Đurđa Brankovića. Veliku hrišćansku koaliciju predvodio je ugarski kralj Vladislav Prvi, erdeljski vlastelin Janko Hunjadi i despot Đurađ. Vojska je brojala 25.000 ugarskih i 8.000 srpskih konjanika među kojima je bilo i 700 Petrovih konjanika. Sa despotom Đurđem Brankovićem zauzeo je Srebrenicu 1443. godine. Nešto kasnije, Petar je u međuvremenu napustio despota. O ovom događaju nema bližih podataka, ali se zna da je 1455. godine po nalogu kralja Stefana Tomaša napao Srebrenicu. Tu biva ubijen od strane Đurađove vojske, a jedan spis to bilježi riječima:
Ubi Dmitar Radojević Petra Kovačevića pod Srebrenicom
.
Petra je naslijedio brat Tvrtko koji je vladao Jadrom kao knez od 1439. do 1462. godine. Od tada se pominje kao vojvoda. U akciji 1458. godine Stefan Tomaš zauzima Srebrenicu i okolnih jedanaest tvrđava, u ovom pohodu Dinjičićima je pripalo 4 utvrđenja. Vojvoda Tvrtko Kovačević, je nastradao u naletu Osmanlija 1463. godine. Poslednji brat Ivaniš je zajedno sa svojom porodicom otišao u Dubrovnik. U Dubrovniku se spominju još dva Dinjičića: Žarko i Vukić, za koje se smatra da su vjerevatno Ivanišovi sinovi.
Posle povlačenja turske vojske u Podrinje je prodo Vlatko Hercegović, koji je zauzeo nekoliko gradova u bivšoj oblasti Dinjičića. Prema dubrovačkim spisima dio porodice Dinjičić se tada vratio ili namjeravao vratiti u svoju djedovinu. Iz turskog katastarskog popisa 1485. godine pominje se vilajet Kovač.
Članovi uredi
- Dinjica:
- Dragiša
- Pavle
- Kovač:
- Petar
- Tvrtko
- Ivaniš
Literatura uredi
- Rudić, Srđan (2006). Vlastela Ilirskog grbovnika. Beograd: Istorijski institut SANU.
- Ćirković, Sima (1964a). Istorija srednjovekovne bosanske države. Beograd: Srpska književna zadruga.
- Šabanović, Hazim (1959). Bosanski pašaluk: Postanak i upravna podjela. Sarajevo: Naučno društvo Bosne i Hercegovine.