Dom JNA u Novom Sadu
Zgrada doma JNA u Novom Sadu se nalazi se na Trgu slobode br. 5, na severoistočnoj strani Trga. Ovaj objekat je podignut 1892. godine u danas se nalazi pod zaštitom države i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.[1]
| Zgrada doma JNA | |
|---|---|
 Dom JNA | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Novi Sad |
| Opština | Novi Sad |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | nepokretno kulturno dobro |
| Vreme nastanka | 1892. |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture od velikog značaja |
| Vlasnik | Autonomna Pokrajina Vojvodina |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada |
Zgrada Doma JNA je oblikovana je u eklektičkom duhu sa dominacijom neorenesansnih elemenata. Podignuta je na mestu gde se od polovine 18. veka nalazila kafana, kasnije hotel "Zeleni venac". Zdanje je u istoriji menjalo vlasnike, od Emeriha Majera, Lazara Dunđerskog 1916. godine, 1947. godine postaje hotel "Sloboda", a 1953. godine Dom JNA. Ima dva sprata i jednoslivni složen krov, nadvišen kupolom. Glavna fasada ima centralni rizalit sa dva otvora u prizemlju, tročlanim otvorom na balkonu sprata i triforu na drugom spratu. Rizalit je flankiran dvostrukim polustubovima u visini prvog i drugog sprata, ima visok venac, dekorativnu atiku i piramidalnu kupolu koja nadvisuje bočne delove krova. Prozori prvog sprata su pravougaoni, dok su na drugom lučno završeni. Bogat plastični ukras fasade čine festoni od granja, plodova i traka. Nad prozorima prvog sprata izvedena je dekoracija sa stilizovanim satirskim glavama i palmetama, a nad prozorima drugog sprata su glave žena u školjkama nad monoforama i nešto veće glave muškaraca nad biforama.
Pored arhitektonsko-stilske vrednosti, zgrada Doma JNA ima i kulturno-istorijsko-sociološki značaj. U njoj je za vreme Bune 1848. godine bilo sastajalište napredne srpske omladine, 1918. godine je tu održana Narodna skupština Vojvodine, a kasnije, u dvorani hotela "Sloboda" su održavane i predstave Srpskog narodnog pozorišta.
Konzervatorski radovi rađeni su 1983, 1988. na kupoli, i 1994–1996.
Istorija uredi
Zgrada je sagrađena 1892. godine, na mestu gde se od polovine XVIII veka nalazila kafana, kasnije se ovde smešta hotel „Zeleni venac“. Kasnije se ovde smešta hotel „Sloboda“. Ovde je za vreme Bune 1848. godine bilo sastajalište napredne srpske omladine, a 1918. godine je tu održana Narodna skupština Vojvodine. Kasnije, u dvorani hotela „Sloboda“ su održavane i predstave Srpskog narodnog pozorišta.[1]
Izgled građevine uredi
Zgrada se sastoji od dva sprata i jednoslivnog krova, koji je nadvišen kupolom. Zgrada je oblikovana u eklektičkom duhu, sa dominacijom neorenesansnih elemenata. Glavna fasada zgrade ima centralni rizalit sa dva otvora u prizemlju i tročlanim otvorom na balkonu sprata, zajedno sa triforom na drugom spratu zgrade. Rizalit objekta je flankiran dvostrukim polustubovima u visini prvog i drugog sprata, takođe treba izdvojiti i visok venac, dekorativnu atiku i piramidalnu kupolu koja nadvisuje bočne delove krova. Prozori na prvom spratu su pravougaonog oblika, dok su na drugom lučno završeni. Bogat plastični ukras fasade čine festoni od granja, plodova i traka. Nad prozorima prvog sprata izvedena je dekoracija sa stilizovanim satirskim glavama i palmetama, dok su nad prozorima drugog sprata postavljenje glave žena u školjkama, nad monoforama i nešto veće glave muškaraca nad biforama.[1]
Rekonstrukcije objekta uredi
Konzervatorski radovi su vođeni za vreme 1983, 1988. godine, a radovi na kupoli i u periodu od 1994. do 1996. godine.[1]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ a b v g http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs pristupljeno 28.0522014. godine
