Evdemon Gruzijski
Evdemon I Gruzijski ( -1642) je bio katolikos-patrijarh Gruzije u periodu od 1632-1642. godine. Učestvovao je u zaveri protiv cara Rostoma, koji je vodio politiku islamizacije Gruzije. Poštovan je u Gruzijskoj pravoslavnoj crkvi kao sveti mučenik. Pominje se 4. (12.) oktobra [1].
Mladost uredi
O ranom životu svetog Evdemona se malo zna, osim što je poticao iz plemićke gruzijske porodice Diasamidze i bio je arhiepiskop Bodbijski 1617-1619 .
Takođe je poznato da je sin kralja Tejmuraza I bio oženjen nećakinjom sv. Eudemona [2].
Katolikos Patrijarh uredi
Uzdignut je na patrijaršijski presto neposredno pre proterivanja cara Tejmuraza iz Kartlija od strane iranskog šaha Abasa II. Godine 1633. na kraljevski presto je uzdignut musliman šah Rostom, a patrijarh se našao u opoziciji sa njim u vezi sa nametanjem muslimanskih običaja.
Ubrzo nakon stupanja na presto, Rostom se oženio Marijamom, ženom iz plemenite gruzijske porodice, koja je bila pobožna hrišćanka i duhovna ćerka patrijarha Evdemona. U kraljici je Evdemon našao uticajnog pokrovitelja Crkve, zahvaljujući čemu je uspeo da obnovi porušene pravoslavne crkve i organizuje prepisivanje duhovne literature. Dakle, uz pomoć kraljice, monasi su prepisali najveću istorijsku zbirku „Kartlis Tskhovreba“ [3]
Istovremeno, patrijarh Evdemon je nastavio da pravi planove za povratak cara Tejmuraza na kraljevski presto i zbacivanje šahove vlasti.
Smrt i poštovanje uredi
Patrijarh Evdemon je 1642. godine učestvovao u zaveri gruzijskog plemstva protiv cara Rostoma sa ciljem da se Tejmuraz, koji je bio prognan u Kahetiju, vrati na kraljevski presto. Kada je Tejmuraz već napredovao sa vojskom iz Kahetija, zaverenici su otkriveni i uhapšeni. Tejmuraz se, uprkos pismima patrijarha Evdemona, vratio u Kahetiju, a sam sveti Evdemon je zadavljen u zatvoru. Njegovo telo je bačeno sa kule Ganja kapije, pronašla ga je grupa hrišćana i sahranila u crkvi Ančiskati u Tbilisiju.
Sveti Evdemon je proslavljen u Gruzijskoj Crkvi verovatno već u 18. veku, dan njegovog sećanja je 4 (12) oktobar.
Njegove mošti počivaju u najstarijoj prestoničkoj crkvi Ančiskati.
Izvori uredi
- ^ Lang, David Marshall (2021-10-28), St. Nino and the Conversion of Georgia, Routledge, str. 13—39, Pristupljeno 2022-09-12
- ^ „EVDEMON I”. www.pravenc.ru. Pristupljeno 2022-09-12.
- ^ Rayfield, Donald (2016). Edge of empires : a history of Georgia. Reaktion Books. ISBN 978-1-78023-030-6. OCLC 1261301137.