Emilija—Romanja
Emilija-Romanja (ital. Emilia-Romagna) je jedna od 20 regija Italije. Nalazi se u njenom sjevernom dijelu zemlje. Glavni grad je Bolonja, a poznati gradovi su i Modena, Parma, Ređo Emilija, Ravena, Ferara, Rimini.
| Emilija-Romanja Emilia-Romagna Emélia-Rumâgnav Emélia-Rumâgna | |
|---|---|
|
{{{caption1}}} | |
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | Bolonja |
| Službeni jezik | emilijanski, romanjolski |
| Predsednik | Vasko Erani |
| Površina | 22.123,09 km2 |
| — broj st. | 4.293.825 |
| — gustina st. | 194,09 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
.svg)
Emilija-Romanja je poznata kao važna poljoprivredno-prehrambena pokrajina Italije sa nizom poznatih prehrambenih preduzeća velikog obima.
Poreklo naziva uredi
Emilija-Romanja duguje naziv starorimskom putu Vija Emilija Romanska, koji je prolazio ovom pokrajinom. Ovaj put je imao veliki značaj, budući da je povezivao carski Rim sa severom carstva.
Položaj uredi
Emilija-Romanja je severna pokrajina Italije sa kratkom državnom granicom ka San Marinu na jugoistoku. Na istoku se nalazi Jadransko more. Sa ostalih strana nalaze se druge italijanske pokrajine:
- severoistok - Veneto
- sever - Lombardija
- zapad - Pijemont
- jugozapad - Ligurija
- jug - Toskana
- jugoistok - Marke
U okviru Emilija-Romanja nalaze dve veće oblasti: Emilija na zapadu i ka reci Po i Romanja na istoku, ka Jadranu.
Prirodne odlike uredi
Površina pokrajine je 22.123 km² i po ovome je Emilija-Romanja jedna od najprostranijih italijanskih pokrajina.
Reljef uredi
U okviru Emilije-Romanje razlikuje se nekoliko prirodnih celina u pravcu sever - jug. Severni deo je ravničarsko područje uz reku Po i Jadran. To je južni i jugoistočni deo Padske nizije, žitnice Italije. Ovaj deo zauzima gotovo polovinu površine pokrajine i tu se gaje žita i povrće. Na krajnjem severu i istoku područje je čak močvarno. Celina predapeninskog pobrđa je srednja celina i zauzima preko čevrtine pokrajine (27%). To je oblast vinograda i voćnjaka. Južni deo (25% površine pokrajine) je izrazito planinski u okviru sistema Apenina sa nekoliko naseljenijih dolina. To je stočarsko područje, jedino su u dolinama su razvijene ostale vrste poljoprivrede. U planinama se nalazi i nekoliko banjskih lečilišta.
Klima uredi
Klima u većem delu Emilije-Romanje je prelazna između sredozemne sa mora na istoku ka kontinentalnoj na zapadu, u dubini kopna. Stoga su zime nešto blaže, a leta toplija i suvlja nego kod prave kontinentalne klime. Sa druge strane, ima više padavina i manje osunčanja nego kod prave sredozemne klime. U višim krajevima klima je oštrija.
Vode uredi
Emilija-Romanja je primorska pokrajina sa izlaskom na Jadran na istoku. Nedostatak obale je njen močvarni karakter sa više laguna. Rečnim sistemom dominira reka Po na krajnjem severu pokrajine i većim dleom granica ka Lombardiji i Venetu. Ona teče uporednički. U nju se uliva većina reka meridijanskog pravca sa juga, koje su relativno kratke i bez većih pritoka. Ove reke se koriste obilato za navodnjavanje, a u vezi sa tim postoji i veoma razvijen sistem veštačkih kanala. Jedina značajnija reka je reka Reno, koja se sa planina spušta ka Jadranu, južno od Poa.
Upravna podela uredi
Emilija-Romanja je podeljena u 9 okruga, odn. provincija sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Istorija uredi
Područje Emilije-Romanje bilo je naseljeno još u vreme praistorije (Etrurci, Gali, Kelti). Rimljani zaposedaju ovo područje u 2. veku p. n. e.. Tokom nekoliko vekova vladavine starog Rima stanovništvo je romanizovano, a provincija se razvila u jednu od najrazvijenijih. Tada je ova oblast bila znana kao Emilija.
Za razliku od većine nekadašnjih starorimskih krajeva, koji su po propasti starog Rima izgubili na značaju i nazadovali, Emilija-Romanja je u ranom srednjem veku doživela svoje svetle trenutke. Tada se u gradu Raveni uspostavlja gotovo dvovekovna vlast Vizantije nad dobrim delom današnje Italije (540—751|751.]] g.). Iz toga se i izrodilo ime Romanja (nekadašnji naziv za Vizantiju bio je Romanija). Tokom ovog razdoblja u Raveni i okolini podignuto je nekoliko velelepnih crkava.
Potom je sledila vlast stranih država, Franačke, Bavarske. U 10. vek došlo je u ovoj oblasti do naglog razvoja privrede, što je iskoristilo mesno plemstvo i ostamostalilo se u vidu više državica sa dominatnim vladarskim porodicama. Od njih najzančajnije državice bile su Ferara (porodica del Este) i Rimini (porodica Malatesta). Svoj najviši procvat ove državice doživljavaju u vreme renesanse. Posle tog razdoblja područje se još više drobi na male države, a značajan deo preuzima i Papska država.
Tokom Napoleonovih ratova Emilija-Romanja je bila deo njegove Kraljevine Italije, da bi potom bila deo Papske države. 1861. g. došlo je do pripajanja ove oblasti novoosnovanoj Italiji. Odmah je osnovana pokrajina Emilija-Romanja. Nova vladavina nije donela privredni procvat. Tek u drugoj polovini 20. veka pokrajina je uspela razviti se u visokorazvijenu oblast Italije.
Stanovništvo uredi
Danas Emilija-Romanja ima preko 4,2 miliona stanovnika i to je jedna od naseljenijih pokrajina Italije. To je za 50% više stanovnika nego pre jednog veka, odnosno za 10% više nego pre 25 godina.
Gustina Naseljenosti je gotovo 200 st./km², što je veoma slično državnom proseku (200 st./km²). Ravničarski deo pokrajine je znatno gušće naseljen nego Apeninsko područje na jugu ili oblast laguna i močvara na krajnjem severu i severoistoku. Posebno je gusto naseljena „ekonomska kičma“ pokrajine, linija Pjačenca - Parma - Ređo Emilija - Modena - Bolonja - Forli - Rimini.
Etnička slika U pokrajini dominira italijansko stanovništvo. Uticaj naglog razvoja pokrajine u poslednjim decenijama ogleda se i u velikom udelu stanovništva sa privremenim boravkom (8,5%).
Privreda uredi
Emilija-Romanja je tradicionalno poznata kao poljoprivredna oblast sa nizom gajenih kultura. Posldnjih decenija na ovu delatnost pridodata je veoma reazvijena prehrambena industrija ("Parmalat"). U novije vreme razvijaju se idruge grade industrije, posebno one oslonjene na visoke tehnologije. Treba spomenuti i turizam duž Jadranske obale, posebno područje Riminija.
