Eupneja

Eupneja (lat. eupnea) je tiho, neusiljeno, mirno ili normalno disanje, sa 12 do 16 udisaja u minuti. Broj udisaja je veći kod dece a manji u odrsalih, starijih osoba. Odnos između normalnog disanja i srčanog ciklusa je 1:4, i konstantan je kod svake osobe. Pri normalnom disanju ventilacija pluća je oko 500 ml u miru.^[1]

Osnovne informacije

Disanje je kritično, složeno i visoko integrisano ponašanje. Normalno ritmičko disanje, koje se takođe naziva eupneja, ispresecano je različitim ponašanjima vezanim za disanje. Respiratorne neuronske mreže kod kičmenjaka u stanju su da generišu različite ritmičke obrasce in vivo, što dovodi do biološke raznolikosti eupneičnih obrazaca, kao i do životno opasnih dispneičnih obrazaca.

Uzdisanje je jedno od takvih ponašanja, neophodno za održavanje efikasne razmene gasova sprečavanjem postepenog kolapsa alveola u plućima, poznatog kao atelektaza. Kritičan za stvaranje i uzdisanja i eupneičnog disanja je region medule poznat kao pre Botzingerov kompleks.

Neurobiološki mehanizmi eupneje

Eupneja se najbolje posmatra kao skup respiratornih strategija koje sprečavaju potencijalnu dispneju, a glavni (a možda i jedini) kriterijum za definiciju je da eupneja omogućava preživljavanje. Specifični kriterijumi se zatim mogu izvesti iz fiziološke identifikacije neurobioloških mehanizama koji leže u osnovi identifikovanih dispneičnih obrazaca, preuveličavanjem (pro-dispneični mehanizmi) ili njihovim potiskivanjem (anti-dispneični mehanizmi).^[2]

Pošto je eupnejaa vitalna i jedna od glavnih meta evolucionog pritiska, smatra se da je identifikacija neuronskih sistema povezanih sa dispnejom važna za razumevanje normalne biološke organizacije respiratornog neuronskog sistema.^[2]

Karakteristike normalnog (eupnojičnog) i patološkog disanja

Parametar	Normalno disanje	Patološko disanje
Frekvencija	12-16/minuti	Bradipneja, tahipneja, apneja
Ritam	Ujednačen	Izraženo nepravilno
Dubina	Ujednačena	Površno, produbljeno, plitko
Čujnost	Tiho	Sviranje, stridor, struganje, nečujno

Frekvencija normalnog disanja

Starost	Udisaja u minuti
Novorođena deca^[3]	40-50
Odojčad^[3] (0 - 1 god.)	23 - 39
Predškolska deca^[3] (1 - 6 god.)	21 - 28
Školska deca^[3] (u pubertetu)	18 - 24
Adolescenti	16 - 19
Odrasli ljudi	10 - 20 (prosečno 12 - 16)
Odrasli u toku teškog fizičkog rada ili bavljenja sportom	35 - 40
Vrhunski sportisti ^[4]	60 - 70

Vidi još

Izvori

^ Ristić M. Klinička propedevtika, Zavod za uđžbenike Beograd 1990
^ ^a ^b Champagnat, Jean (2003). „What is Eupnea”. Respiratory Physiology & Neurobiology. 139 (1): 91—95. ISSN 1569-9048. doi:10.1016/s1569-9048(03)00192-7.
^ ^a ^b ^v ^g „Frequenza respiratoria da 0 a 16 anni”. Arhivirano iz originala 15. 09. 2010. g. Pristupljeno 27. 02. 2011.
^ McArdle 2007, str. 270–271.

Literatura

McArdle, William D. (2007). Exercise Physiology: Energy, Nutrition, and Human Performance. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-4990-9.
Stedman's (2006). Medical Dictionary. Baltimore, Maryland: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-0-7817-6391-2.
Arthur C. Guyton Medicinska fiziologija, Medicinska knjiga-Beograd-Zagreb 1990
Armstrong, H. G. (1943). Principles and Practice of Aviation Medicine (Second ed.). Baltimore,: The Williams & Wilkins Company.

Spoljašnje veze

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).

[1] Ristić M. Klinička propedevtika, Zavod za uđžbenike Beograd 1990

[:0-2] Champagnat, Jean (2003). „What is Eupnea”. Respiratory Physiology & Neurobiology. 139 (1): 91—95. ISSN 1569-9048. doi:10.1016/s1569-9048(03)00192-7.

[ref1-3] v ^g „Frequenza respiratoria da 0 a 16 anni”. Arhivirano iz originala 15. 09. 2010. g. Pristupljeno 27. 02. 2011.

[FOOTNOTEMcArdle2007270–271-4] McArdle 2007, str. 270–271.

[1]

[2]

[3]

[4]