Zapadna Evropa
Zapadna Evropa je geografska regija koja obuhvata površinu od 936.889 km², odnosno 8,9% površine Evrope. Na ovom prostoru živi oko 146.600.000 stanovnika, što čini 21,2% ukupne evropske populacije. Gustina naseljenosti iznosi 157 stanovnika/km², što je čini najgušće naseljenom regijom Evrope.
| Zapadna Evropa | |
|---|---|
 | |
| Površina | 936.889 km² |
| Reljef | uglavnom nizija |
| Klima | atlantska |
Fizičko-geografske odlike uredi
Analizirajući položaj zapadne Evrope vidi se da je ona smeštena oko Severnog mora i kanala Lamanš.
Sve države osim Luksemburga i Monaka izlaze na Atlantski okean. Luksemburg je jedini potpuno kontinentalan, a Francuska izlazi i na Sredozemno more.
Reljef uredi
U reljefu dominiraju nizije sa kojih se mestimično uzdižu gromadne planine, kao što su Centralni masiv, Ardeni, Vogezi i planine u Velikoj Britaniji i Irskoj.
Obale uredi
Obale su jako razuđene i sastavljene od stena razne starosti što između drugih faktora utiče na raznolike reljefne oblike. Na kontinentalnom i ostrvskom delu zapadne Evrope uz morske površine nalaze se nizije. Nizije se na ostrvskom delu regije pružaju do Peninskih i Kambrijskih planina. Na kontinentalnom delu nizije se prostiru do Ardena i Porajnskih planina, a u jugozapadnoj i zapadnoj Francuskoj do podnožja Pirineja i centralnog masiva. Mlađe venačne planine Alpi i Jura, poput Pirineja na jugu, čine granicu ove regije na istoku.
Klima uredi
Klima regije je pod uticajem Atlantika, a od klime je zavisan veći deo života u ovom prostoru.
Količina padavina se smanjuje prema unutrašnjosti i klima prelazi u umereno kontinentalnu, a na Alpima i Pirinejima u planinsku. Južni deo Francuske ima Sredozemnu klimu, s obzirom na to da taj deo izlazi na Sredozemno more.
Ogranci tople Golfske struje zagrevaju obale zapadne Evrope. Zapadni vetrovi joj donose dovoljnu količinu padavina. Mala temperaturna kolebanja, a padavine su raspoređene podjednako tokom godine, pretežno u obliku kiše. S tim osobinama, klima ima karakter blagosti i ujednačenosti.
Vode uredi
Rečna mreža je dobro razvijena, reke su bogate vodom i ujednačenog vodostaja tokom godine.
Na području gromadnih planina, posebno Centralnog masiva u Francuskoj, pojavljuju se brojni termomineralni izvori i čine hidrografsku specifičnost regije.
Orijentacija rečnih tokova je takva da su oni putevi sa kontinenata na okean, ali i obrnuto sa okeana na kontinent. Prema Severnom moru i kanalu od većih reka koje teku s kontinenta su: Rajna, Šelda, Meza i Sena, prema Atlantiku su Loara i Garona, a sa britanskog ostrva Temza i Severn. Ove reke teku preko velikih nizijskih područja i zavala kao što su: Nizozemlje, Anglo-flamanska zavala, Pariski, Londonski i Akvitanski basen.
Društveno-geografske odlike uredi
Stanovništvo uredi
U ovoj regiji živi oko 146.600.000 stanovnika, što čini 21,2% ukupnog evropskog stanovništva.
Najveći broj stanovnika je germanskog ili romanskog porekla.
Narodi uredi
Zapadnu Evropu nastanjuju sledeći narodi.
- 1. Romani - Francuzi, Valonci, Oksitanci
- 2. Germani - Britanci, Luksemburžani, Flamanci, Limburžani, Holanđani
- 3. Keltski narodi - Irci, Škoti, Velšani, Bretonci, Kornvolci, Manksi
- 4. ostali narodi - Baski
Prirodni priraštaj je nizak, ali dobar životni standard doprinosi dužem životnom veku stanovništva.
Najviši je nivo gradskog stanovništva, u poređenju sa ostalim regijama Evrope.
Religija uredi
Ekonomsko-geografske odlike uredi
Zapadna Evropa je dugo vekova bila regija na „kraj sveta“. Tu je prestajao poznati svet i počinjalo je nepoznato vodeno prostranstvo. Otkriće puta za Ameriku povuklo je za sobom razvoj pomorstva i trgovine, u narednim vekovima i sve do danas. Ona je postala kolevka progresa, a akvatorija uz njene obale postala je najprometnija saobraćajnica.
Sve je to doprinelo da se u Zapadnoj Evropi rodila i rasla industrijska revolucija na čijim su tehničkim dostignućima učili, jedno duže vreme, svi narodi sveta.
Poljoprivreda uredi
Poljoprivreda je veoma razvijena, moderna i mehanizovana.
Veliki prostori su pretvoreni u obradive površine, a klimatski uslovi su povoljni za uzgoj različitih biljaka.
Najniži severni deo zapadnoevropske nizije, na području Holandije i Belgije, bio je velikim delom pod morem. Tamo se vršilo takozvano oduzimanje kopna od mora. Ograđivanjem nasipima i isušivanjem plitkog mora stvoreni su tzv. polderi, plodna i obradiva zemljišta.
Industrija uredi
Zapadnoevropske zemlje su među prvima u svetu po industrijskoj razvijenosti. Zapadna Evropa je i sada najrazvijenija regija u Evropi sa privrednog stanovišta, a države ove regije su među privredno najrazvijenijim u svetu.
Iako je rudno bogatstvo veliko (nafta, gas, ugalj, rude gvožđa, olova, cinka, uranijuma, boksita), nedovoljno je za stepen razvijenosti industrije, koja iz tog razloga zavisi od uvoza sirovina.
Saobraćaj uredi
Ova regija ima izrazito razvijen saobraćaj.
Veliki aerodromi i luke, moderni putevi i pruge, razvijena industrija prevoznih sredstava obeležavaju sve države regije.
Najveći poduhvat je izgradnja tunela ispod Lamanša. Tunel ispod Lamanša povezuje Kale u Francuskoj i Dover u Velikoj Britaniji.
Tunel ispod Lamanša uredi
Vlade Francuske i Velike Britanije, 1986. godine, dogovorili su se da počnu sa prokopavanjem tunela. On je završen 1994. godine. Na njemu je radilo 15000 radnika i koštao je dvanaest milijardi dolara. Dugačak je 51 km, pruža se 50 m ispod morskog dna i ima tri trake. Vozovi idu u dva pravca - jedan za Englesku, drugi za Francusku. Lamanš se pređe za 35 minuta. Tunelom je prvi put, posle ledenog doba, britansko kopno spojeno s matičnim, evropskim kopnom.
Države uredi
U ovoj regiji se nalaze sledeće države: Ujedinjeno Kraljevstvo, Irska, Francuska, Belgija, Holandija i Luksemburg. Holandija, Belgija i Luksemburg poznate su kao zemlje Beneluksa. To su najrazvijenije evropske zemlje a mnoge od njih već postoje i vekovima.
Izvori uredi
- Sitarica, Rada; Tadić, Milutin. (Beograd, 2016). Geografija 6 za 6. razred osnovne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva
- „Zapadna Evropa”. Shtreber. Pristupljeno 6. 1. 2018.
- „Zapadna Evropa - geografski pregled” (PDF). Pristupljeno 6. 1. 2018.[mrtva veza]
