Zvezdan (Zaječar)

Zvezdan
Zvezdan;
	Crkva Svetog proroka Ilije
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zaječarski
Grad	Zaječar
Stanovništvo
— 2011.	1675
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 53′ 30″ S; 22° 13′ 18″ I / 43.891666° S; 22.221666° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	147 m
	Zvezdan Zvezdan na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	19227
Pozivni broj	019
Registarska oznaka	ZA

Zvezdan je prigradsko naselje grada Zaječara u Zaječarskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 1675 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 1595 stanovnika).

Geografija uredi

Naselje se nalazi 6 km zapadno od centra grada Zaječara na obali Crne reke, ili Crnog Timoka, u zapadnom delu zaječarske kotline, sa osloncem na južni obod brda Đule. Veći deo naselja leži na levoj obali Crnog Timoka, dok je na desnoj strani manji deo. Kroz naselje, duž desne obale, prolazi magistralni put Zaječar-Paraćin-Beograd, i regionalni put Zaječar-Metovnica. Atar naselja je površine oko 3.500 hektara

Istorija uredi

Zvezdan je nastao naseljavanjem sa Kosova u vreme seobe pod patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem 1690. godine. Prema pričama najstarijih meštana, preci Zvezdanaca živeli su nekada u selu Ravnoj Senici, u blizini Lipljana. Sa Kosova je po predanju došlo 9 porodica sa starešinama koji su se zvali: Janča, Miljko, Bana, Beka, Rajko, Pasojka, Inđa, Joja i Sandul. Za Sandula se pričalo da je bio poznati vodeničar u Ravnoj Sjenici.

Po jednoj verziji, veća grupacija Kosovljana, koja je išla dolinom Južne Morave i preko Čestobrodice, skrenula je na istok, i podelila se na nekoliko manjih grupa koje su pošle dalje dolinom Crne reke. Tako je jedna u sumrak stigla na mesto gde je i zanoćila, i stanište nazvala Sumrakovac. Druga grupa je dugo putovala i jedne noći se zaustavila u ravnici, u donjem toku Crne reke. Te noći nebo je bilo tako prekriveno zvezdama „da je jedna drugu isterivala“. Umorni putnici su se dugo divili zvezdanoj noći, idućeg jutra nisu krenuli dalje, a svoje naselje nazvali Zvezdan. Po drugoj verziji, ime je nastalo po kuli svetilji koja se nalazila „više sela ka selu Gamzigradu“. Ovu kulu su sagradili Latini da bi pomogli putnicima koji su noću tuda prolazili. Kulu su nazivali „Zvezda“ i vremenom je došlo do imena Zvezdan. Stari Zvezdanci kažu da ime mesta potiče od Zvezde kako se zvalo selo blizu Ravne Sjenice, odakle su se navodno Zvezdanci doselili.

Ovde se nalazi crkva Svetog proroka Ilije i Zanjevačka crkva.

Demografija uredi

U naselju Zvezdan živi 1407 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 43,9 godina (42,2 kod muškaraca i 45,7 kod žena). U naselju ima 538 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,11.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[1]
Godina	Stanovnika
1948.	1.583
1953.	1.630
1961.	1.804
1971.	1.799
1981.	1.837
1991.	1.595	1.569
2002.	1.675	1.711

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[2]

Srbi	1.640	97,91%
Jugosloveni	13	0,77%
Crnogorci	2	0,11%
Vlasi	2	0,11%
Makedonci	1	0,05%
Bošnjaci	1	0,05%
nepoznato	3	0,17%

Stanovništvo prema polu i starosti^[3]


	m	ž
?	1	2
80+	20	43
75—79	39	41
70—74	31	58
65—69	47	63
60—64	56	60
55—59	60	41
50—54	68	66
45—49	77	73
40—44	69	57
35—39	52	51
30—34	51	51
25—29	53	43
20—24	54	40
15—19	61	42
10—14	41	32
5—9	35	42
0—4	27	28
Prosek :	42,2	45,7

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	380	393	446	453	509	484	538

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	79	148	116	97	48	31	14	5	0	0	3,11

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena
Muški	739	201	468	50	20
Ženski	731	99	451	154	27
UKUPNO	1.470	300	919	204	47

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	367	28	0	10	149
Ženski	193	28	0	1	53
UKUPNO	560	56	0	11	202
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	6	27	41	6	39
Ženski	3	2	37	7	10
UKUPNO	9	29	78	13	49
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	7	20	6	15
Ženski	4	2	8	7	27
UKUPNO	6	9	28	13	42
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	8	0	0	3
Ženski	2	0	0	2
UKUPNO	10	0	0	5

Reference uredi

^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze uredi

[1] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[2] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[3] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]