Zgrada Narodnog pozorišta u Nišu
Zgrada Narodnog pozorišta u Nišu na Sinđelićevom trgu,[1]izgrađena je je 1939. za Pozorište Moravske Banovine.[2] Inicijativu za izgradnju nove zgrade pozorišta dao je tadašnji ban Moravske banovine, Marko Novaković. Autor je Vsevolod Tatarinov niški arhitekta ruskog porekla (predstavnik ruske emigracije), rukovodilac Tehničkog odeljenja Banske uprave. Zanimljivo je da je idejni projekat obišao sve uglednije pozorišne kuće u Jugoslaviji, radi pribavljanja mišljenja vodećih pozorišnih stručnjaka i tehničara.
| Zgrada Narodnog pozorišta u Nišu | |
|---|---|
 Zgrada Narodnog pozorišta u Nišu | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Niš |
| Opština | Medijana |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1869. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od značaja |
| Vlasnik | Grad Niš |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Izgradnja i karakteristike uredi
Kamen temeljac, za novu zgradu pozorišta postavljen je 27. juna 1937 god., a pozorište je otvoreno 1. januara 1939 god. Pozorišnim komadom Zidanje Ravanice Milorada Šapčanina. Zgrada je impozantan objekat dimenzija 54x34m, projektovan u duhu moderne. Glavni ulaz sa polukružnim stepeništem, ispod balkona na spratu, koji drže četiri stuba, orijentisan je ka svečanom platou na proširenju trga prema ulici Vožda Karađorđa.[2] Prostor koji zgrada zauzima, povučen je od prometne Voždove ulice i oivičen ulicama i sa ostale tri strane, omogućava nesmetan pristup i glavnom i sporednim bočnim ulazima, kao i rampi sa zadnje strane, a i kasnije izgrađeni višespratni objekat Doma vojske i okolnih stambenih blokova ne ugrožavaju njenu arhitekturu.(moderna Niš-javni objekti ref.184str) Pomoćni i tehnički ulazi su sa istočne i zapadne strane. Osnove su po nekim tumačenjima, rešene po ugledu na Berlinsko pozorište, a enterijer holova u prizemlju i na spratu predstavljaju primer dobrog ukusa u primeni boja. Pozorište ima salu u obliku amfiteatra sa 390 sedišta u parteru, na spratu balkon sa 156 sedišta i četiri lože sa po šest sedišta na nivou bine (dve sa leve, dve sa desne strane) i dve na spratu, dva centralna foajea u parteru i na spratu sa pretprostorima i garderobama. Ispred velike, pokretne bine dimenzija 14x10m, sa nadvišenjem za dizanje kulisa, koja je izvedena po tehnološkom projektu inžinjera Velje Jovanovića, tehničkog šefa Narodnog pozorišta u Beogradu, nalazi se udubljenje za orkestar, iza njega je druga bina (tehnička), iza koje je sala za kulise sa direktnim izlazom na rampu.[2]
Dodatni radovi na rekonstrukciji uredi
Zgrada Narodnog pozorišta dograđena je, u duhu osnovnog projekta 1946 god., po projektu niškog arhitekte ruskog porekla Aleksandra Medevedeva, radovi se odnose na tehnički blok. Iznad postojećih garderoba u prizemlju, sa obe bočne strane pozorišta, dograđen je sprat sa prostorijama za odlaganje pozorišnih kostima, a nad prostorom zadnje bine nalazi se prostorija za probe, klub, čitaonica i slikarnica. Kasniji radovi na zgradi 1967 god., su obuhvatili rekonstrukciju sale pod supervizijom prof. M belobrka i dr. H Kurtovića.(moderna Niš-javni objekti ref.185str) 2002 god obnovljen je kompletan enterijer sale, bina, radne prostorije, fasada i krovni pokrivač. 2007 god. vršena su samo enterijerska i tehnološka poboljšanja.[2]
