Zemunska pijaca
Zemunska pijaca, je posebna urbanistička celina u centralnom delu starog Zemuna ili donjeg grada, razmeštena na Masarikovom i Velikom trgu (na kome je od juna 2012. godine adaptiran i stavljen u funkciju kao multifunkcionalni plato prva mobilna pijaca u Srbiji).[1]
Zemunska pijaca | |
|---|---|
 Zemunska pijaca | |
| Administrativni podaci | |
| Grad | Zemun, Beograd |
| Opština | Zemun |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 50′ 31″ S; 20° 24′ 32″ I / 44.84181° S; 20.40889° I |
  Zemunska pijaca Zemunska pijaca na karti Grada Beograda | |
Položaj i prostranstvo uredi
Nalazi se u centralnom delu starog Zemun, 50 m od glavne zemunske ulice, delom na Masarikovom trgu 17, a drugim delom na Velikom trgu (mobilna pijaca). Na jednu veću i jednu manju pijačnu celinu deli ga Gospodarska ulica, koja se pruža u smeru istok — zapad, od Dunavskog keja do Ulice Glavne. Navedene pijačne celine su:
- Manja (mobilna pijaca) — koja je u obliku nepravilnog pravougaonika, koja se prostire na celom Velikom trgu. Na severozapadu se graniči se Zmaj Jovinom ulicom, na jugoistoku sa Gospodarskom ulicom.
- Veća (stalna pijaca) — u obliku trougla sa zaravnjenim vrhom, koja skoro u celosti ispunjava Masarikov, bazu trougla ima na jugoistoku duž ulice Petra Zrinjskog, a vrh na na severozapadu duž Gospodarske ulice.
Sa ostalim delovima Zemuna, Beogradom i Novim Beogradom pijaca je povezana sledećim autobuskim linijama: 17, 45, 73, 82, 83, 84, 88, 610, 611, 703, 704, 705, 706, 706E, 707
Istorija uredi
Od 1717. godine vojska Evgenija Savojskog ušla je u Zemun koji je tada postao sastavni deo austrijske carevine u čijem se sastavu razvijao sve do 1918. godine. Prema zapisima s kraja 17. veka seljaci iz okolnih Zemunskih sela stanovnicima Zemuna, prvo su donosili svoje proizvode na „noge", u kuće tadašlje zemunske gospode, koja nije odlazila na pijacu. Za razliku od gospode u tom istom razdoblju na zemunskoj pijaci se snabdevala zemunska sirotinja.
U drugoj fazi razvoja Zemuna (polovina 18. veka), grad postepeno raste i stvara se jezgro, koje u doba austro-turskih i napoleonskih ratova krajem 18. i početkom 19. veka, ima i svoju gradsku pijacu na Dunavskom keju.
U trećoj fazi, tokom 19. i početkom 20. veka, Zemun se razvija unutar postavljenih okvira kroz menjanje građevinskog fonda odnosno rekonstrukciju nasleđenog stanja, od Prvog srpskog ustanka do Prvog svetskog rata. Četvrtu fazu, od Prvog svetskog rata do danas, karakteristiše pojedinačna izgradnja u Starom jezgru Zemuna koji prestaje biti granično mesto, u kome značajnu ulogu ima i zemunska pijaca na koju se sve više trguje raznovrsnim poljoprivrednim proizvodima i ribom.
I dok je kupus u Zemun dovožen iz najboljih bašta na Lidu, Nemačko stanovništvo je na nekadašnjoj zemunskoj pijaci prodavalo svoju robu: puter, mileram i švapski sir. Ipak svoje poljoprivredne proizvode do Zemuna najčešće su dopremali seljaci iz Novog sela (kraja poznatog po zemljoradnji), na konjima ili kolima, dok su Dunavom, lubenice i grožđe prevoženi čamcima rekom iz Starog Slankamena.
Nakon ulaska Zemuna u sastav Kraljevine Jugoslavije, od 1920. godine, na Zemunsku pijacu, sve više stiže roba, suvozemnim ili rečnim putem i iz drugih delova Srbije s one strane Save i Dunava.
Osnovne informacije uredi
Na Masarikovom trg na kome se nalazi pijaca 2016. godine je postavljene 353 restilizovanih tezge i 40 spoljnih rashladnih vitrina, a 2017. godine, izgrađena je riblja pijaca, kao posebna funkcionalna celeina, a ceo Masarikov trg je popločan granitnim pločama, i opremljen novim pijačnim mobilijarom.
Prema nameni prodajnog prostora pijaca se može se podeliti na nekoliko funkcionalnih celina:
Zelena i cvetna pijaca uredi
Osim čista ratarskih i povrtarskih proizvoda, u takozvanom delu zelene pijace, prodaje se povrća, voće rezano i saksijsko ceveće.
Riblja pijaca uredi
Na ovoj pijaci u jednom njenom delu od davnina je postojala a i danas postoji (zbog bizine pijace obali Dunava) riblja pijaca, kao deo alaske tradicije još od 17. veka, koja se zadržala do do današnjih dan. Specifičnost ove riblje pijace oduvek je bila prodaja sveže rečne ribe iz dnevnog ulova dunavskih alasa.
Prodajni prostor u lokalima uredi
Po obodu pijace sa njene dve uzdužne strane nalazi se na desetine malih ili većih lokala u kojima se prodaje, meso i mesne prrađevine, mleko i mlečni proizvodi, hleb i drugi pekarski proizvodi, živina i jaja, cveće i industrijski proizvodi široke namena.
Mobilna pijaca uredi
Nakon što je juna 2012. godine Omladinski trg adaptiran kao multifunkcionalni plato na njemu se razmešta prva mobilna pijaca u našem regionu. Ona je tokom 2016. godine opremljena sa 45 novih mobilnih tezgi sa suncobranima.
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ Zemunska pijaca, Masarikov trg 17 Na: sajtu Gradske pijace Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. april 2019) Pristupljeno 23.4.2019.
