Zuce
Zuce je relativno mlado naselje u Gradskoj opštini Voždovac[1], u okolini Grada Beograda. Prema popisu iz 2011. bilo je 2.001 stanovnika.[2]
Zuce | |
|---|---|
 Avala iz Zuca | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Grad | Beograd |
| Opština | Voždovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  2.001 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 41′ 35″ S; 20° 33′ 12″ I / 44.693° S; 20.553333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
.svg)  Zuce Zuce na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 11225 |
| Pozivni broj | 011 |
| Registarska oznaka | BG |
Poreklo imena uredi
O poreklu imena Zuce, kao i Vrčin i Ripanj postoji predanje koje prepričava jedan događaj iz turskog doba. Naime, pošto su se sela iz ove okoline u tom periodu često premeštala i imala nekoliko selišta, jedan turski spahija je, došavši na mesto gde je nekada bilo selo koje je u međuvremenu raseljeno, pitao seljake koji su tuda prolazili: „Ovde je bilo selo?” A oni su mu ogdovorili: „I na onom brdu zucau, na onom vrčau, a na onom ripau”. Smatra se da su po ovoj priči sela dobila imena. Isto tako se priča da je Zuce dobilo ime po divljim pčelama kojih je bilo puno u šupljem drveću po selu i okolo njega, pa po oponašanju zujanja pčela Turci su dali ime Zuce[3]. Zuce se pominje još 1528. god. kao Torlok.
Položaj sela uredi
Zuce se prema Avali pruža blago ka istoku, ima duge kose između kojih teku potoci, od kojih su tri najznačajnija: Gleđevac- rečica, Vranovac i Konopljište- livade, njive i vinogradi. Po kosama između dolina tih potoka rasturene su kuće ovog sela. Selo je razbijeno, uglavnom podeljeno na dva kraja; Brđane i Repnicu. U Repnici se izdvajaju još dva manja kraja, Drenjaci i Donja Mala. U ovom kraju, nalazi se i mesto, koje meštani zovu Točak. Nekada su na to mesto, kumovi vodili mladence i svatove, da odigraju svadbeno kolo.
Ovde se nalazi Železnička stanica Zuce.
Demografija uredi
Po turskom popisu iz 1561. godine pominje se selo Zuce i da u njemu pored turaka žive i Crbi. U beleškama, putopisima, istraživanjima, popisima i statističkim publikacijama o selu Zucu ima malo pisanih tragova, ali ono što se sa sigurnošću može tvrditi jeste da je selo Zuce i njegovi stanovnici preživljavalo sve golgote i sva blagostanja koja je doživljavao i [Beograd]. Nažalost 1951. godine zapaljena je dokumentacija o životu sela. Nestali su delovodni protokoli, rođenih, venčanih, umrlih, kao i knjiga u koje su beležene pojave, događaji, izbor kmetova i odbornika. Isto tako i dokumentacija škole do pre četrdeset godina nije sačuvana. U selu nije bilo crkve. Danas u selu živi 1606 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,2 godina (39,7 kod muškaraca i 40,6 kod žena). U naselju ima 626 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,23. Ovo naselje je u velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 3 | 3 | ||
| 80+ | 15 | 22 | ||
| 75—79 | 32 | 46 | ||
| 70—74 | 35 | 62 | ||
| 65—69 | 67 | 56 | ||
| 60—64 | 48 | 48 | ||
| 55—59 | 65 | 55 | ||
| 50—54 | 78 | 93 | ||
| 45—49 | 90 | 82 | ||
| 40—44 | 62 | 70 | ||
| 35—39 | 62 | 73 | ||
| 30—34 | 61 | 67 | ||
| 25—29 | 56 | 68 | ||
| 20—24 | 62 | 66 | ||
| 15—19 | 73 | 72 | ||
| 10—14 | 79 | 71 | ||
| 5—9 | 49 | 57 | ||
| 0—4 | 35 | 41 | ||
| Prosek : | 39,7 | 40,6 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 809 | 202 | 527 | 48 | 31 | 1 |
| Ženski | 883 | 169 | 526 | 150 | 38 | 0 |
| UKUPNO | 1.692 | 371 | 1.053 | 198 | 69 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 394 | 62 | 0 | 0 | 52 |
| Ženski | 307 | 37 | 0 | 0 | 36 |
| UKUPNO | 701 | 99 | 0 | 0 | 88 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 6 | 35 | 60 | 20 | 65 |
| Ženski | 0 | 6 | 60 | 21 | 13 |
| UKUPNO | 6 | 41 | 120 | 41 | 78 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 5 | 16 | 24 | 8 | 18 |
| Ženski | 5 | 12 | 10 | 17 | 70 |
| UKUPNO | 10 | 28 | 34 | 25 | 88 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 8 | 0 | 0 | 15 | |
| Ženski | 11 | 0 | 0 | 9 | |
| UKUPNO | 19 | 0 | 0 | 24 | |
Poljoprivreda i stočarstvo uredi
Selo je pretežno poznato, kao poljoprivredni kraj. Veliki broj domaćinstava, ima u svom posedu, bar neki vid obradivog zemljišta i stoke u dvorištima. Jedan broj meštana može da se pohvali i veličinom zemlje, koja prelazi i po nekoliko hektara. Međutim, zbog neisplativosti poljoprivrede, mnogi su svoju zemlju prodavali ili pretvorili u šume. Uzgajaju se osnovne poljoprivredne kulture, kako po njivama, tako i po baštama. Pojedina domaćinstva, imaju i velike voćnjake, pa se bave i prodajom rakije. Mali broj porodica može da se pohvali i većim brojem stoke. Najviše se čuvaju svinje, ovce, koze, pernate životinje, a poslednjih godina, dolazi do smanjenja broja krava u dvorištima. Nekada je ovo selo bilo poznato po siru i medu.
Crkva uredi
Ovom odeljku potrebni su dodatni izvori zbog proverljivosti. |
U selu se nalazi pravoslavna crkva Hram Nerukotvorenog Lika Gospodnjeg[7]. Do izgradnje hrama, meštani su svoje verske potrebe zadovoljavali u hramu Sv. Marije Magdaline u Belom Potoku, crkvi u čijoj su izgradnji i sami učestvovali. Kamen temeljac hrama osveštao je Njegova Svetost Patrijah srpski Pavle 16. juna 1991. godine, uz sasluživanje Mitropolita zagrebačko-ljubljanskog Jovana, više sveštenika i đakona i u prisustvu naroda. Ovo je prvi hram kod nas koji je posvećen Nerukotvorenom Liku Gospodnjem (16. avgust). Tako je odlučeno, s obzirom da se Drugi dan Gospojine, 29. avgust, u Zucu praznuje kao seoska slava. U selu se ovaj dan naziva Gospođino lice, a interesantno je da Zučani ovako nazivaju i crkvu. Arhitektonsko rešenje hrama je izradio arh. Mališa Živković. Radovi na izgradnji su tekli ubrzano, tako da je već 11. avgusta 2002. godine, Patrijarh Pavle, uz sasluživanje Mitropolita Jovana, izvršio osvećenje crkve i parohijskog doma, a prva Sveta arhijerejska Liturgija je odslužena na dan hramovne slave 1994. godine. Hram je podignut zahvaljujući prilozima meštana i drugih dobrotvora koji su hramu, pored osnovne građe, obezbedili i svete sasude i polijelej. Ikonostas i deo ikona je darovalo sveštenstvo crkve Svetog Marka u Beogradu, a njegovu restauraciju i prestone ikone je uradio slikar Aca Malić iz Zuca. Gradnja parohijskog doma je otpočeta 1997. godine, a završena tokom 2002. godine.
Najveći broj meštana slavi: Nikoljdan i Aranđelovdan. U selu se kao veliki praznici obeležavaju i: Badnje veče, Sveti Sava, Vrbica i Litije. Ono što je specifično, jeste da se za ova tri praznika, imenuje domaćin. To je neko iz sela, ili grupa ljudi, koji preuzima sve dužnosti oko organiѕovanja proslave i posluženja ѕa sve prisutne meštane. U crkvi se obavlja služba i primopredaja kolača, narednom domaćinu. Sveštenik, veroučitelj, vaspitači i nastavnici sa decom i đljcima, organiѕuju i prigodan program. Nakon toga, obeležavanje praznika se nastavlja u crkvenom dvorištu ili u školi.
Osnovna škola uredi
Osnovna škola u ovom selu nosi ime po jednom od junaka Prvog srpskog ustanka, knezu Vasi Čarapiću. Škola organizuje nastavu za osam razreda. U sastavu škole nalaze se i: fiskulturna sala, biblioteka i učionica za informatiku. Organizovano školovanje dece u Zucu počinje 1900. godine kada se na predlog viđenijih Zučana donosi odluka o gradnji škole. Prvi učitelj u školi bio je Belopotočanin Petar Srejić, a formiran je i prvi školski odbor. Škola u Zucu je proslavila jedan vek postojanja i za to vreme gotovo da i nije bilo većih prekida u samoj nastavi. Nova, druga školska zgrada izgrađena je 1959. godine. U njoj je i danas smeštena škola. To je znatno modernija građevina sa svim neophodnim uslovima za nesmetano odvijanje nastave. 1957. godine selo je zajedno sa drugim selima na Avali pripojeno Beogradskoj opštini Voždovac i od tada funkcioniše kao istureno odeljenje matične škole u Belom Potoku. Karakteristično za Zučku školu je to da je ona od samog svog osnivanja pa do danas nesebično pomagana od samog sela koje je prepoznalo značaj ove ustanove za ceo kraj. U decembru 2013. godine, otpočeli su radovi na izgradnji sportske hale u školskom dvorištu. Novac je obezbeđen iz opštinskog budžeta. 10. aprila 2016. godine, svečano je otvorena sportska hala, čijem su otvaranju prisustvovali: predsednik opštine Voždovac, Aleksandar Savić, ministar policije, Nebojša Stefanović, članovi gradske i opštinske uprave, uz prisustvo đaka, nastavnika i mnogobrojnih meštana[8]. Od 2019. godine, došlo je do uređena postojećih prostorija, tako da svi đaci idu u prepodnevnu smenu. U planu je i rad u produženom boravku.
Ostalo uredi
Mesna zajednica nalazi se u neposrednoj blizini osnovne škole. Zgrada mesne zajednice sadrži tri dela: svečanu salu, vrtić i službene prostorije. Nekada su se u njoj održavala venčanja, svečane akademije, izbori, a danas služi za sastanke meštana. U istom objektu nalazi se i predškolska ustanova, koja je preuređena posle zatvaranja apoteke. U službenim prostorijama nalaze se kancelarija mesne zajednice i opštih opštinskih poslova. U dvorištu mesne zajednice nalazi se i dečiji park, kao i spomenik žrtvama, braniocima sela, iz vremena Prvog i Drugog svetskog rata.
Tokom 2019. godine, započeti su radovi na izgradnji nove zgrade Mesne zajednice, koja će se nalaziti, preko puta ambulante.
Veliki broj meštana ima obradivo zemljište uz petlju Tranšped[9], koja je iskorišćena za izgradnju robne kuće Ikea. Zemlja je eksproprisana u korist Republike Srbije, tako da su tamošnji meštani, dobijeni novac iskoristili za uređenje kuća, kupovinu nekretnina i pokretanje biznisa.
Dom zdravlja nalazi se u centru sela. Prvobitno je imao svega 94, da bi krajem 2009. godine bio povećan na 274 kvadratna metra. Građani mogu zatražiti pomoć: stomatologa i lekara opšte prakse. Pre izvesnog vremena, sa radom je počela i apoteka.
U selu postoji fudbalski teren i fudbalski klubovi FK Zuce[10] i FK Zuce 2019. Meštani sela slobodno vreme provode u jednom od dva kafića i restoranu Ranč.
Jedan od istaknutijih meštana ovog sela, bio je general Mihailo Nenadović.
Reference uredi
- ^ MESNE ZAJEDNICE - Gradska opština Voždovac
- ^ „Poreklo prezimena, selo Zuce (Voždovac, Beograd) - Poreklo”. www.poreklo.rs (na jeziku: srpski). 2013-11-05. Pristupljeno 2023-02-02.
- ^ Poreklo prezimena, selo Zuce (Voždovac, Beograd) - Poreklo
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
- ^ HRAM LIKA GOSPODNJEG - Gradska opština Voždovac
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 02. 10. 2018. g. Pristupljeno 02. 10. 2018.
- ^ Vesić: Posle skoro 60 godina Zuce dobilo vezu sa auto-putem
- ^ srbijasport.net - FK Zuce 2019 - Zuce - Lična karta
