Izidor Štrok
Izidor Štrok Mrkić (Podgora, kod Krapine, 24. april 1911 — Zagreb, 2. jun 1984), učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.
| izidor štrok | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Izidor Štrok | ||||||||||
| Lični podaci | ||||||||||
| Datum rođenja | 24. april 1911. | |||||||||
| Mesto rođenja | Podgora, kod Krapine, Austrougarska | |||||||||
| Datum smrti | 2. jun 1984. (73 god.) | |||||||||
| Mesto smrti | Zagreb, SR Hrvatska, SFR Jugoslavija | |||||||||
| Profesija | društveno-politički radnik | |||||||||
| Delovanje | ||||||||||
| Član KPJ od | 1938. | |||||||||
| Učešće u ratovima | Španski građanski rat Narodnooslobodilačka borba | |||||||||
| Služba | Internacionalne brigade NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija | |||||||||
| Čin | pukovnik u rezervi | |||||||||
| U toku NOB | komandant Kalničkog NOP odreda komandant NO brigade „Braća Radić“ komandant 32. zagorske divizije | |||||||||
| Heroj | ||||||||||
| Narodni heroj od | 27. novembra 1953. | |||||||||
| Odlikovanja |
| |||||||||
Biografija
urediRođen je 24. aprila 1911. godine u selu Podgori kod Krapine. Odrastao je u radničkoj porodici, a i sam je bio metalski radnik. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a mašinbravarski zanat u Žutnici, gde je ostao na radu do 1927. godine, kada se njegova porodica preselila u Zagreb.
Španski građanski rat
urediRano je pristupio radničkom pokretu, a posebno se isticao svojim sindikalnim radom. Kada je u Španiji izbio građanski rat, Izidor Štrok odlazi da se bori kao dobrovoljac na strani Republike. U Španiji je ostao do kraja 1938. godine. Tada je primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.
Na povratku iz Španije bio je interniran u Francusku, gde je ostao u koncentracionom logoru sve do marta 1941. godine, kada se javio na dobrovoljni rad u Nemačku, kako bi mogao da se lakše vrati u Jugoslaviju. Iz Nemačke se posebnim kanalima prebacio početkom jula 1941. godine u zemlju.
Narodnooslobodilačka borba
urediPo dolasku u Zagreb, aktivno se uključio u pripreme za podizanje ustanka. Zajedno sa još nekim svojim drugovima iz Španije, nakon nekoliko dana boravka u Zagrebu otišao je u Karlovac, gde se susreće sa Josipom Krašem. Uz pomoć partijskih veza u Karlovcu, Štrok odlazi na Debelu kosu, ogranak Petrove gore. U Tušiloviću, gde se formira prvi partizanski odred, on dolazi u prvi kontakt s partizanima i pomaže im u radu, prenoseći na njih svoja iskustva iz Španije. U oktobru 1941. godine, istakao se u napadu na neprijateljske položaje na Perjasici. Tako je postao politički komesar čete, a ubrzo zatim u decembru 1941. i politički komesar bataljona.
Sredinom 1942. godine, prema direktivi Glavnog štaba Hrvatske, štab Druge operativne zone donio je odluku da se na Žumberku formira četa od četrdesetak dobrovoljaca koja bi bila upućena na Kalnik, te da se tamošnjim partizanima i dobrovoljcima koji su bili upućeni iz Slavonije, formirao Kalnički partizanski odred. U četi dobrovoljaca nalazio se i Izidor Štrok. Na svom putu za Kalnik četa je vodila borbe gotovo svakodnevno. Između ostalog, likvidirala je neprijateljsku posadu na železničkoj stanici Ključ, zapalila železničku stanicu u Zaboku, vodila borbu kod Marije Bistrice i razbila posadu u Đurmancu. U novembru 1942. godine četa je u stanici Cerje Tužno zarobila voz koji je trebalo da krene prema Varaždinu. Partizani su se ukrcali na voz i krenuli prema Varaždinu, želeći što pre da stignu na Kalnik. Četiri kilometra pred Varaždinom partizani su se iskrcali, zapalili voz i tako ga u punoj brzini pustili u stanicu. Ta je akcija imala veliki odjek u celom Hrvatskom Zagorju, a među ustašama je izazvala veliko uznemirenje.
Nakon formiranja Kalničkog partizanskog odreda, Izidor Štrok postao je njegov komandant. Zbog akcija koje je izvršila četa dobrovoljaca sa Žumberka (ona je prilikom formiranja odreda ušla u njegov sastav kao Treći bataljon), neprijatelj je preduzeo u novembru i decembru 1942. godine veliku ofanzivu na Kalnik. Pred nadmoćnim neprijateljskim snagama odred je bio prisiljen na povlačenje. Prvi bataljon krenuo je prema Medvednici, Drugi na Bilogoru, a Treći na Ivančicu. Nakon završene ofanzive, u decembru 1942. godine odred se vratio na Kalnik. Prema naređenju Glavnog štaba Hrvatske, Prvi i Drugi bataljon odlaze u Slavoniju, da tamo pojačaju jedinice Narodnooslobodilačke vojske, a na Kalniku je ostao samo Treći bataljon, koji je postao jezgra oko kojeg se stvorio novi Kalnički partizanski odred, na čijem je čelu bio Izidor Štrok. Štrok je takođe ostao na Kalniku zajedno sa svojim drugovima, koji su s njim stigli na Kalnik sa Žumberka.
U martu 1943. godine dolazi do nove neprijateljske ofanzive na Kalnik. Odred se morao povući u Moslavinu, a nakon završetka ofanzive ponovno se vratio na Kalnik. Tu je odred organizovao niz uspešnih akcija. Početkom juna 1943. godine na područje severozapadne Hrvatske dolazi Dvanaesta slavonska divizija, koja zajedno sa Kalničkim odredom i uz pomoć jednog artiljerijskog domobranskog diviziona koji je prešao na stranu NOP-a, u noći između 13. i 14. juna 1943. godine oslobodila Lepoglavu.
U septembru 1943. godine, Štrok je bio postavljen za komandanta Narodnooslobodilačke brigade „Braća Radić“, koja je pod njegovom komandom oslobodila Novi Marof, Varaždinske Toplice i u Šemovcu vodila uspešne borbe protiv dve ustaške bojne. U decembru 1943. godine, bio je postavljen na mesto komandanta 32. zagorske divizije, koja je pod njegovom komandom izvršila niz uspešnih operacija u Hrvatskom Zagorju. Avgusta 1944. godine, bio je postavljen za načelnika divizije Korpusa narodne odbrane Jugoslavije, a početkom 1945. godine za komandanta Autokomande Jugoslovenske armije u Beogradu.
Posleratna karijera
urediNakon oslobođenja zemlje, Štrok je bio postavljen u Sloveniji za šefa delegacije za preraspodelu robe koju je poslala UNNRA. Početkom 1946. godine postavljen je za tehničkog direktora „Autosaobraćaja Hrvatske“, a sredinom 1946. je upućen u Tiranu kao instruktor auto-saobraćaja, gde je ostao do kraja 1946. godine. Po povratku u zemlju nalazio se na nizu dužnosti u Jugoslvenskoj narodnoj armiji, sve do 1956. godine, kada je u činu pukovnika preveden u rezervu.
Nakon izlaska iz JNA kraće vreme radio je kao direktor VIMPIK-a u Vrbovcu, a zatim niz godina kao direktor Hospital-denta, preduzeća za promet medicinskim i zubarskim instrumentima, aparatima i priborom.
Umro je 2. juna 1984. godine u Zagrebu. Sahranjen je u Grobnici narodnih heroja na zagrebačkom groblju Mirogoj.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i više visokih odlikovanja. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 27. novembra 1953. godine.
Literatura
uredi- Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.
- Vojna enciklopedija (knjiga deveta). Beograd 1975. godina.
