Izolučeno oružje

Izolučene, olučne, žlebne ili ižlebljene cevi, u širokoj upotrebi od polovine 19. veka, kako za ručno vatreno oružje tako i za artiljerijska oruđa. Za razliku od glatkih cevi, olučne cevi daju projektilu rotaciju oko uzdužne ose (paralelno sa osom cevi), što povećava preciznost i domet projektila.

Izolučena cev pučke kalibra 9 mm.

Evolucija

Izolučene, olučne, žlebne ili ižlebljene cevi počele su se, kao pokušaji, primenjivati još od pojave prvog vatrenog oružja. Na izradu olučnih cevi prešlo se početkom 19. veka, kada se uvidelo da se oružjem sa takvim cevima može postići veća preciznost gađanja i za jednu trećinu veći domet nego oružjem sa glatkim cevima.

Kanal cevi vatrenog oružja deli se na vodište projektila (najveći deo cevi) i barutnu komoru. Olučne cevi imaju između ta dva dela tzv. prelazni konus, na koji naleže deo projektila za urezivanje u oluke.

Puške

Olučne cevi su najpre uvedene za puške. U početku ih je bilo dva tipa: sprednjače koje su se punile sfernim olovnim projektilima (npr. francuski kararabin Delavinj iz 1838) ili duguljastim projektilima (francuska puška Minje i austrijska puška Lorenc), i ostraguše (pruska puška Drajze iz 1840). Posle 1860. u svim državama uvedene su ostraguše sa izolučenim cevima. Puščane olučne cevi izrađivane su najpre od kovanog i livenog gvožđa, a potom od čelika.

Artiljerijska oruđa

Izolučena cev topa kalibra 90 mm.

Italijan Đ. Kavali i Šveđanin Varendorf konstruisali su 1846. prve artiljerijske olučne cevi. Uskoro zatim, oruđa sa takvim cevima počele su uvoditi sve države: Francuska 1855 (najpre u brodskoj, a 1858. u zemljskoj artiljeriji), Pruska i Austrija 1859, Rusija i Velika Britanija 1860. Osim pruskih i britanskih sve druge prve olučne cevi punile su se spreda. Rusi su artiljerijska oruđa koja se pune otpozadi počeli da proizvode 1867, Švajcarci i Španci 1868, Francuzi 1873, Austrijanci 1875. Sve su se punile duguljastim projektilima sa olovnom košuljicom koja se usecala u oluke i davala projektilu obrtno kretanje. U početku broj oluka bio je mali (2—6). Pored toga, oluci su bili relativno duboki. Oko 1887. sve države su usvojile cevi sa mnogobrojnim plitkim olucima i projektile sa bakrenim vodećim prstenom umesto sa olovnom košuljicom. Artiljerijske olučne cevi izrađivane su najpre od bronze, ređe od livenog gvožđa, a ubrzo zatim od čelika (Pruska je već u ratu sa Austrijom 1866. imala topove sa čeličnim cevima). Izuzetak je bila Austrougarska, gde su se cevi još dugo izrađivale od bronze, i Rusija (do 1877), ali samo za laka oruđa.