Iskrcavanje u Normandiji
Iskrcavanje na Normandiji (šifra operacija Neptun) su bile desantne operacije 6. juna 1944. na početku savezničke operacije Overlord tokom Drugog svetskog rata. Operacija je bila najveća pomorska invazija u istoriji i njome je počela invazija na zapadnu Evropu pod nemačkom okupacijom, koja je dovela do oslobođenja Francuske od nacističke kontrole i doprinela savezničkoj pobedi u ratu.
Planiranje operacije počelo je 1943. U mesecima pre invazije, Saveznici su izveli ogromne vojne varke, nazvane operacija Bodigard, da bi zavarali Nemce u vezi mesta i datuma glavnog savezničkog iskrcavanja. Vremenske prilike za dan D su bile daleko od idealnih, ali bi pomeranje iskrcavanja značilo odlaganje za najmanje dve nedelje, jer su planeri invazije kao uslove za invaziju imali mesečeve mene, plimu i oseku i doba dana, što bi značilo da je samo par dana svakog meseca bilo odgovarajuće. Hitler je postavio feldmaršala Ervina Romela na čelu nemačkih snaga i plana izgradnje fortifikacija duž Atlantskog bedema u očekivanju savezničke invazije.
Amfibijskim desantima su prethodila velika vazdušna i pomorska bombardovanja i padobranski desant oko 24.000 britanskih, američkih i kanadskih padobranaca malo iza ponoći. Saveznička pešadija i oklopne divizije su počeli iskrcavanje na obalama Francuske u 6:30 ujutro. Cilj je bio 80 km dug pojas normandijske obale podeljen u pet sektora: Juta, Omaha, Gold, Džuno i Sord. Jaki vetrovi su oduvali desantne brodove istočno od planiranih položaja, naročito na plažama Juta i Omaha. Vojnici su se iskrcali pod jakom vatrom iz vatrenih položaja koji su nadzirali plaže, a obale su bile minirane i prekrivene preprekama kao što su drveni kolci, metalni tronošci i bodljikava žica, što je učinilo zadatak timovima za čišćenje plaža teškim i opasnim. Žrtve su bile najveće na plaži Omaha, zbog njenih visokih litica. Na plažama Goldž, Džuno i Sord nekoliko utvrđenih gradova je osvojeno borbama za svaku kuću, a dve velike topovske baterije na plaži Gold su bile likvidirane korišćenjem specijalizovanih tenkova.
Saveznici nisu uspeli da prvog dana ispune sve svoje ciljeve. Karantan, Sen Lo i Baje su ostali u nemačkom posedu, a grad Kan, važan cilj, nije bio osvojen sve do 21. jula. Samo su dve plaže (Džuno i Gold) bile povezane prvog dana, a svih pet mostobrana nije bilo povezano do 12. juna. Ipak, operacijom je stečeno uporište koje su Saveznici postepeno širili u sledećim mesecima. Nemački gubici na dan D su bili oko 1000 ljudi. Saveznički gubici su bili najmanje 10000, uz 4414 potvrđenih mrtvih.
Operacije uredi
Operacija Overlord je naziv koji je dodeljen za uspostavljanje velike lože na kontinentu. Prva faza, amfibijska invazija i uspostavljanje bezbednog uporišta, nosila je kodni naziv Operacija Neptun.[1] Da bi se stekla nadmoć u vazduhu potrebnu da bi se izvršila invazija, saveznici su preduzeli kampanju bombardovanja (kodnog naziva Operacija Pointblank) koja je ciljala nemačku proizvodnju aviona, snabdevanje gorivom i aerodrome.[1] Složene obmane, pod šifrovanim nazivom Operacija Bodigard, preduzete su mesecima koji su prethodili invaziji da bi sprečili Nemce od saznavanja vremena i lokacije invazije.[2]
Reference uredi
- ^ a b Ford, Ken (2009). Overlord : the D-Day landings. Steve Zaloga. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84603-424-4. OCLC 233939395.
- ^ Beevor, Antony (2009). D-day. Internet Archive. Viking. ISBN 978-0-670-02119-2.
 | Ovaj članak vezan za Drugi svetski rat je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti. |